Katowicki "Spodek" jedną z najbardziej rozpoznawalnych budowli PRL

To była niedziela, komunistyczne władze tego właśnie dnia obchodziły uroczyście Dzień Wolności, na pamiątkę zakończenia II wojny światowej. Pierwsza nazwa to Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach - jednak z racji architektonicznego wyglądu z miejsca okrzyknięto ją "Spodkiem" bardziej przypominającym lecący statek UFO niż budowlę o charakterze widowiskowym.

Pomysł budowy takiej hali sportowej powstał jeszcze w czasach Stalinogrodu (tak się kiedyś nazywało Katowice w nomenklaturze komunistycznej), bo w 1955 roku. Konkurs na projekt został rozpisany w 1959 roku i wygrała go para wybitnych architektów - Maciej Gintowt i Maciej Krasiński. Wśród uznanych dzieł tej pary znalazły się tak znaczące obiekty, jak katowicki "Spodek" właśnie czy gdańska hala Olivii. Gintowt i Krasiński współpracowali także, projektując Spółdzielczy Dom Handlowy "Central" w Łodzi, a także Halę Widowiskowo-Sportową "Podpromie" w Rzeszowie. Tę ostatnią wspólnie z Andrzejem Strachockim. Wszystkie te budowle charakteryzują się prawdziwie znaczącą kubaturą i ciekawie zaprojektowanym dachem, a przy tym każda z nich ma swój niepowtarzalny charakter artystycznie rozwiązanego kształtu.

Po II wojnie światowej Gintowt oddał się studiowaniu architektury na Politechnice Gdańskiej, którą ukończył w 1952 roku. Dość powiedzieć, że projektowaniem "Spodka" zajął się już kilka lat później jako członek Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy. To właśnie w tym Biurze współpracował ze starszym kolegą, o 4 lata i 7 dni, też Maciejem - Krasińskim.

Wszystkie wymienione wcześniej zaprojektowane obiekty powstały niejako na bazie maksymy Louisa Sullivana, wielkiego amerykańskiego twórcy tego nurtu i jego teoretyka, która brzmiała "Form follows function" - można ją przetłumaczyć jako "Forma wynika z funkcji". Stosując się także do dwu innych haseł modernizmu: "Mniej znaczy więcej" (ang. less is more) oraz "Ornament to zbrodnia", widać jak dzieła Gintowta i Krasińskiego tworzyły niepowtarzalne i dość abstrakcyjne w formie obiekty. Jednak ich przeznaczenie, wypełnione całkowitą funkcjonalnością wpływają na wyobraźnię każdego, kto odwiedza te monumentalne budowle. Dość powiedzieć, że obaj byli laureatami nagród SARPu, a także profesorami - Gintowt na Politechnice Warszawskiej, a Krasiński na Politechnice Białostockiej.

REKLAMA

Wybudowany w latach 1964-1971 "Spodek" od początku charakteryzował się bardzo dużą kubaturą i ogromną liczbą miejsc. Całkowita ich liczba wynosiła 11 500, w tym ponad 11 tysięcy były to miejsca siedzące - w tym stałe to ponad 7770. Cała kubatura obiektu wyniosła 338 732 m³, a wysokość hali głównej obiektu dochodziła do 32 metrów. Tzw. boisko miało standardowe rozmiary 40 na 60 m. Obiekt miał swój promień 72 metrów.

Co ciekawe, w hali organizowane są różnego rodzaju imprezy artystyczne, widowiska, wydarzenia sportowe, nawet te rangi mistrzostw, targi ekonomiczne i komputerowe i wiele wiele innych. To tu odbywały się Mistrzostwa Świata w zapasach, w boksie, w hokeju na lodzie oraz różne finały i mistrzostwa Europy. To tutaj koncertowały najsłynniejsze światowe i polskie zespoły rockowe. Przecież wystarczy spojrzeć na wygląd tego budynku i wszyscy wiemy, gdzie się znajduje i co tam się dzieje.

PP