Zmiana czasu. Kiedy trzeba przestawić zegarki? Wyjaśniamy

W Polsce zmiana czasu odbywa się dwa razy do roku - na wiosnę i na jesieni. Reguluje to unijne rozporządzenie, które wskazuje, że pierwszy raz przestawiamy zegarki w ostatni weekend marca.

W tym roku zmiana czasu przypada na niedzielę, 26 marca. O godzinie 2.00 w nocy zegarki należy przestawić do przodu, czyli na godzinę 3.00. W ten sposób zacznie u nas obowiązywać czas letni UTC+2.

Urządzenia elektroniczne takie jak komputery, smartfony czy tablety zrobią to prawdopodobnie automatycznie za nas. Znacząca większość zegarów w samochodach też jest zaprojektowana, by przestawić godzinę w odpowiednim dniu.

Zmiana czasu. Czy to jest zasadne?

Dyskusja na temat zasadności zmiany czasu w Unii Europejskiej toczy się od kilku lat. Konsultacje publiczne przeprowadzone przez Komisję Europejską wśród Europejczyków w 2018 roku wykazały, że 84 proc. respondentów opowiedziało się za zniesieniem zmian czasu. Zebrano w nich 4,6 mln odpowiedzi (największą liczbę w historii).

REKLAMA

Zwolennikami rezygnacji z dwukrotnej w ciągu roku zmiany czasu okazali się też Polacy. Z badania CBOS przeprowadzonego w marcu 2019 roku wynikało, że przeciwko temu dotychczas stosowanemu rozwiązaniu opowiada się ponad trzy czwarte ogółu badanych (78,3 proc.), podczas gdy za jego utrzymaniem optuje jedynie 14,2 proc. Przeważająca większość dorosłych Polaków, przy przejściu na jeden czas, preferowała czas letni środkowoeuropejski. Za tym wyborem opowiada się ponad 74 proc. respondentów.

Komisja Europejska - na prośbę obywateli, po rezolucji PE, a także w oparciu o szereg badań naukowych - we wrześniu 2018 roku zaproponowała więc rezygnację z sezonowych zmian czasu. Prace nad projektem przerwała pandemia COVID-19. W 2021 r. KE zaleciła jednak państwom członkowskim kontynuowanie obecnych regulacji dotyczących zmiany czasu do 2026 r.

Jak zmiana czasu wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie?

Badań dotyczących wpływu zmiany czasu na nasze zdrowie, samopoczucie, środowisko i gospodarkę nie brakuje.

Dr Michał Skalski z Poradni Leczenia Zaburzeń Snu przy Klinice Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego tłumaczy, że zmiana czasu najbardziej dotyka ludzi, którzy mają problemy ze snem lub mają zaburzony rytm okołodobowy. Dla nich - jak tłumaczy lekarz - przestawienie zegarków wiąże się zazwyczaj z dodatkowymi negatywnymi skutkami.

REKLAMA

Z kolei dr Bartłomiej J. Gabryś z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach podkreśla, że zmniejszona ilość snu przekłada się na efektywność pracy (np. kierowców), kosztowne przestoje czy wymuszone opóźnienia tam, gdzie mamy do czynienia z pracą zmianową, zwłaszcza w transporcie i logistyce. - Nie bez znaczenia są koszty po stronie dobrostanu ludzi. Dzisiaj już wiemy, że ta najbliższa zmiana, gdzie nominalnie tracimy godzinę, delikatnie rzecz ujmując, nie jest dla nas najzdrowsza - wskazuje naukowiec.

Skąd wzięła się zmiana czasu?

Ustalenia dotyczące czasu letniego zostały wprowadzone przez państwa europejskie w ubiegłym wieku. Celem było oszczędzanie energii, w szczególności w czasie wojny i podczas kryzysu naftowego w latach 70. XX wieku. Od 1980 roku stopniowo przyjmowano przepisy znoszące rozbieżne harmonogramy krajowych zmian czasu.

Wprowadzenie czasu letniego, tj. przesuwanie wskazówek zegarów o godzinę do przodu w okresie wiosenno-letnim, jako pierwszy proponował podobno Benjamin Franklin w XVIII wieku. Miało to pomóc lepiej dopasować czas aktywności człowieka do godzin, w których jest najwięcej światła słonecznego i przynieść oszczędności. Dlatego też czas letni określa się w języku angielskim, jako "czas oszczędzający światło dzienne".

W Polsce zmiana czasu została wprowadzona w okresie międzywojennym, następnie w latach 1946-1949, 1957-1964, a od 1977 r. stosuje się ją nieprzerwanie.

REKLAMA

• Walka z bezsennością, czyli jak spać, by się wyspać?
• Jaka jest zależność między długością snu a sprawnym działaniem mózgu?

jp/PolskieRadio24.pl/PAP