Niemcy zmienią zdanie ws. reparacji dla Polski? Prof. Bainczyk: jestem ostrożną optymistką
W ubiegły wtorek 25 kwietnia, przy okazji sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w Strasburgu, odbyła się dyskusja ekspercka z udziałem specjalistów, prawników z Polski, Grecji i Włoch, na temat sprawiedliwego zadośćuczynienia oraz dostępu do sądu. Polskę reprezentowała m.in prof. Magdalena Bainczyk, która w Polskim Radiu 24 wyjaśniała wszystkie aspekty i trudności dotyczące reparacji wojennych od Niemiec dla Polski, Włoch czy Grecji.
2023-04-28, 20:58
Prof. Magdalena Bainczyk zwróciła uwagę na istotne elementy wystąpień ekspertów z Grecji i Włoch. Omówiła w audycji "Świat w powiększeniu" przyczyny, dla których reparacje tym krajom nie zostały wypłacone lub nie były wypłacone w pełni.
Zwróciła uwagę na podstawowy problem i pierwszą przyczynę, dla której zagadnienie to do dziś jest nierozwiązane. Mimo upływu już blisko 80 lat od zakończenia II wojny światowej, w Europie do dziś nie wypracowano jednolitych, spójnych zasad międzynarodowych dotyczących odszkodowań przynależnych państwom-ofiarom od państw agresorów, zarówno w zakresie reparacji dla państw, jak i w zakresie odszkodowań indywidualnych.
Prof. Bainczyk dodała, że wypracowanie takich zasad jest szczególnie ważne w kontekście trwającej na Ukrainie rosyjskiej agresji i popełnianych tam zbrodni.
Gość PR24 przypomniała, że reparacje Polsce nie zostały wypłacone z kilku przyczyn: po pierwsze dlatego, że w umowach tzw. wielkiej trójki pod koniec II wojny światowej przyjęto, że Polska otrzyma odszkodowania za pośrednictwem Związku Sowieckiego, po drugie dlatego, że w latach 50. domaganie się reparacji od Niemiec zostało wstrzymane po obu stronach żelaznej kurtyny - z powodu wzrostu napięć w czasie zimnej wojny Zachód nie chciał osłabiania RFN, zaś Rosja chciała wzmocnienia NRD.
REKLAMA
Choć częściowo udało się rozwiązać problem państwom Europy Zachodniej, które indywidualnie podpisały z Niemcami umowy ws. odszkodowań indywidualnych, skala tych odszkodowań była niewielka w stosunku do faktycznych strat tych państw. Co istotne - nie dotyczyło do Polski, która mogła podobną umowę podpisać dopiero w latach 90. Wówczas te odszkodowania były jeszcze mniejsze.
W audycji zauważono także, że w prawie międzynarodowym nie istnieją spójne zasady dotyczące reparacji i odszkodowań, nie ma zatem mowy o formalnym pociągnięciu Niemiec do odpowiedzialności przed jakimkolwiek trybunałem, bo nawet nie ma właściwego do tych spraw trybunału. Brak też po niemieckiej stronie woli politycznej, by w tej sprawie siąść do rozmów i próbować wypracować jakąś umowę dwustronną.
Jednak - zauważyła prof. Magdalena Bainczyk - w Niemczech zaczynają pojawiać się pierwsze oficjalne i eksperckie głosy dotyczące niesprawiedliwości w reparacjach wypłacanych przez Niemcy, która naruszyła zasadę równości wobec prawa. Zatem - powiedziała prof. Bainczyk - można być ostrożnym optymistą.
- Wiceszef MSZ w Londynie: Niemcy powinni zapłacić odszkodowania dla Polski
- "Wymieniliśmy doświadczenia z Włochami i Grekami". Wiceszef MSZ o odszkodowaniach za II wojnę światową
Więcej w nagraniu.
Posłuchaj
* * *
Audycja: "Świat w powiększeniu"
Prowadzi: Antoni Opaliński
Gość: prof. Magdalena Bainczyk (Instytut Zachodni)
Data emisji: 28.04.2023
Godzina emisji: 19.33
PR24/jmo
REKLAMA