Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych": pośmiertne odznaczenia

Posłuchaj

"Żołnierze Wyklęci" walczyli w niepodległościowym i antykomunistycznym podziemiu w latach 1944-1963

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Główne uroczystości zaplanowano w Warszawie. Wieńce przed tablicą pamiątkową na murze więzienia mokotowskiego złożą prezydent Bronisław Komorowski i prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz. Szef Kancelarii Prezydenta Jacek Michałowski złoży wieniec pod pomnikiem w Kwaterze na "Łączce" na Wojskowych Powązkach upamiętniającym straconych przez komunistyczne organy bezpieczeństwa publicznego.

Podczas spotkania w Pałacu Prezydenckim Bronisław Komorowski wręczy przyznane pośmiertnie odznaczenia członkom rodzin "Żołnierzy Wyklętych". Uroczystości towarzyszyć będzie poświęcona bohaterom antykomunistycznego podziemia wystawa fotograficzna przygotowana przez rzeszowski oddział IPN.

Prelekcje i konferencje naukowe

Święto zostanie uczczone w całym kraju. Z tej okazji odbędą się liczne prelekcje, konferencje naukowe, pokazy filmów, prezentacje publikacji, msze św. w intencji bohaterów antykomunistycznego podziemia oraz składanie wieńców w miejscach pamięci im poświęconym.

Data święta, 1 marca, upamiętnia rocznicę stracenia z rąk funkcjonariuszy UB kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". 1 marca 1951 roku szefowie IV Zarządu Głównego ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, por. Józef Rzepka, kpt. Franciszek Błażej, por. Józef Batory, Karol Chmiel i ponieśli śmierć w stołecznym więzieniu na Rakowieckiej.

Święto narodowe

1 marca po raz pierwszy w Polsce jest obchodzony Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych". Został on ustanowiony w tym roku specjalną ustawą, podpisaną przez prezydenta Bronisława Komorowskiego, jako święto państwowe. Projekt ustawy złożył w ubiegłym roku prezydent Lech Kaczyński.

Święto służy oddaniu hołdu "Żołnierzom Wyklętym", czyli tym, którzy po drugiej wojnie światowej, jako żołnierze antykomunistycznego podziemia walczyli o prawo do samostanowienia polskiego społeczeństwa, stawiając opór sowietyzacji Polski i podporządkowania kraju Związkowi Sowieckiemu.

Pod nazwą "Żołnierze Wyklęci" kryje się wiele tysięcy osób zrzeszonych w różnych organizacjach, jak: Armia Krajowa Obywatelska, Narodowe Siły Zbrojne po 1944 roku, czy Wolność i Niezawisłość.

Pamięć o "żołnierzach wyklętych

"Żołnierze Wyklęci" walczyli w niepodległościowym i antykomunistycznym podziemiu w latach 1944-1963. Ostatni z nich - Józef Franczak pseudonim "Lalek" z oddziału kapitana Zdzisława Brońskiego "Uskoka", zginął w obławie pod Piaskami w Lubelskiem, blisko 20 lat po zakończeniu działań wojennych, 21 października 1963 roku.

Komunistyczna propaganda nazywała ich "zdrajcami", "faszystami" lub "bandytami". Fundacja „Pamiętamy”, która stara się przywrócić pamięć o "żołnierzach wyklętych", szacuje, że do połowy lat 50. przez konspirację antykomunistyczną przeszło ponad 200 tysięcy ludzi, z czego ponad 20 tysięcy wzięło udział w walce z bronią w ręku. Zginęło 8,6 tysiąca żołnierzy podziemia niepodległościowego, a 5 tysięcy skazano na karę śmierci. Ponad 20 tysięcy poniosło śmierć w obozach i więzieniach.

Najbardziej znani „żołnierze wyklęci” to: Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”, Józef Kuraś „Ogień”, podporucznik Anatol Radziwonik „Olecha” oraz podporucznik Mieczysław Niedziński „Mena”.

W ostatnich kilku latach pojawiło się wiele historycznych opracowań poświęconych ich działalności. O nich też mówi książka Jerzego Ślaskiego z 2011 roku zatytułowana "Żołnierze Wyklęci". W 2009 roku Muzeum Powstania Warszawskiego wydało płytę „Myśmy rebelianci” zespołu De Press, zawierajacą piosenki partyzantów z podziemnych organizacji niepodległościowych, którzy po 1945 roku nie złożyli broni. Większość tekstów jest oryginalna, artyści skomponowali do nich współczesną muzykę.

rk