4 kwietnia

Posłuchaj

Martin Luther King

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

 636 - Zmarł Izydor z Sewilli, doktor Kościoła, metropolita Sewilli. Umacniał katolicyzm wśród Wizygotów. Napisał encyklopedię "Etymologiarum sive Originum Libri XX", zawierającą całą wiedzę jaką za jego czasów posiadano. Jest postrzegany jest jako autor najpiękniejszych i najcelniejszych kazań Kościoła Zachodniego.
 397 - W Mediolanie zmarł Święty Ambroży, biskup, jeden z czterech wielkich zachodnich Ojców Kościoła, obok Świętych: Augustyna, Hieronoma i Grzegorza Wielkiego. Patron Mediolanu i Bolonii, pszczelarzy i woskarzy, opiekun pszczół i zwierząt domowych. Urodził się około 339 roku w Trewirze, obecnie w Niemczech.                              
1617 - Zmarł John Napier lord of Merchiston, szkocki właściciel ziemski, matematyk, powszechnie uważany za wynalazcę logarytmów. W 1614 roku rozpowszechnił sposób budowy tablic umożliwiających mnożenie liczb za pomocą dodawania innych liczb. Stworzył tablice funkcji trygonometrycznych. (ur. 1550)
1806 - Zmarł Carlo Gozzi, pisarz włoski, autor udramatyzowanych baśni takich jak: "Księżniczka Turandot" i "Miłość do trzech pomarańczy".
(ur. 13.12.1720)
1818 - Kongres Amerykański podjął decyzję, że na fladze USA będzie znajdować się 13 poziomych pasów czerwonych i białych, symbolizujących 13 pierwotnych kolonii. W lewym górnym rogu flagi umieszczono 20 białych pięcioramiennych gwiazd na granatowym tle, oznaczających 20 stanów. W wypadku przyłączenia do Unii nowego stanu, na fladze USA pojawia się kolejna gwiazda. Obecnie jest ich pięćdziesiąt.
1826 - Urodził się Zenobe Gramme, belgijski elektrotechnik i wynalazca. Stworzył podwaliny rozwoju maszyn elektrycznych prądu stałego. W 1871 roku zbudował pierwszą prądnicę prądu stałego. (zm. 20.01.1901)
1841 - W Waszyngtonie, w miesiąc po zaprzysiężeniu, zmarł na zapalenie płuc prezydent USA William Henry Harrison. Był pierwszym prezydentem amerykańskim, który umarł w czasie sprawowania urzędu. Po miesiącu sprawowania władzy wygłosił bardzo długie przemówienie. Mówił na zimnym marcowym wietrze bez płaszcza i kapelusza, co było zapewne bezpośrednią przyczyną zachorowania i śmierci. (ur. 09.02.1773)
1841 - Urodził się Anatol Lewicki, historyk mediewista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Reprezentował krakowską szkołę historyczną, która za głównych sprawców procesów historycznych uważała jednostki. Był autorem licznych prac naukowych w tym: "Dzieje narodu polskiego w zarysie" i "Zarys historyi Polski i krajów ruskich z nią połączonych". (zm. 25.04.1899)
1875 - Urodził się Pierre Monteux, francuski dyrygent, który w wieku 86. został głównym dyrygentem London Symphony Orchestra, z kontraktem opiewającym na 25 lat. Dyrygował między innymi podczas prapremiery "Święta wiosny” Igora Strawińskiego. (zm. 01.07.1964)  
1883 - Urodził się Władysław Skoczylas, grafik, malarz, rzeźbiarz, twórca nowoczesnego drzeworytu polskiego. Zajmował się tematyką góralską, religijną, architektoniczną i rodzajową. (zm. 8.04.1934)
1901 - Urodził się Henryk Sztompka, pianista, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie, laureat nagrody za najlepsze wykonanie mazurków podczas I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w 1927 roku. Był jurorem wielu konkursów pianistycznych. (zm. 21.04.1964) 
1907 - Urodził się Zygmunt Siedlecki, lekkoatleta, miotacz i wieloboista, olimpijczyk w 1932 roku w Los Angeles, nauczyciel wychowania fizycznego i trener sportowy. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku, żołnierz AK. (zm. 28.08.1977)   
1911 - Urodził się Václav Čtvrtek, czeski pisarz, autor dobranocek i książek dla dzieci tak popularnych jak: „Rumcajs”, „Hanka”, Cypisek”, „Makowa panienka”, Bajki z mchu i paproci o Żwirku i Muchomorku”. (zm. 06.11.1976)
1912 - Urodził się Jan Rybkowski, reżyser i scenarzysta filmowy, twórca filmu "Dziś w nocy umrze miasto", "Godziny nadziei" i seriali telewizyjnych "Chłopi", "Kariera Nikodema Dyzmy", "Rodzina Połanieckich". (zm. 29.12.1987).
1915 - Urodził się Muddy Waters, właściwie McKinley Morganfield, amerykański wokalista, gitarzysta, kompozytor i autor tekstów. Przedstawiciel bluesa chicagowskiego i bluesa Delty, w latach 50. wylansował wiele przebojów rhythm and bluesowych. W 1976 roku wystąpił w Polsce na Jazz Jamboree. (zm. 30.04.1983)         
1919 - Francuski marszałek Ferdynand Foch i wicekanclerz Niemiec Matthias Erzberger podpisali układ o przeniesieniu z Francji do Polski "błękitnej armii" generała Józefa Hallera. Pierwsze oddziały wyruszyły z Francji 14 kwietnia.  
1919 - Powstał kabaret „Qui Pro Quo”, najsłynniejszy kabaret w międzywojennej Warszawie. Teksty kabaretowe pisał przede wszystkim Julian Tuwim, a wśród wykonawców znaleźli się między innymi Eugeniusz Bodo, Hanka Ordonówna, Mira Zimińska, Zula Pogorzelska i Adolf Dymsza. Kabaret działał do 1932 roku.
1922 - Urodził się Elmer Bernstein, amerykański kompozytor, znany głównie z muzyki filmowej i telewizyjnej, między innnymi do filmów "Siedmiu wspaniałych", "Dziesięć przykazań", "Zabić drozda". (zm. 18.08.2004)     
1927 - Urodziła się Bogna Sokorska, śpiewaczka operowa, znana z wykonywania partii koloraturowych, pedagog, solistka Opery Warszawskiej nazywana "Słowikiem Warszawy", występowała w wielu europejskich teatrach operowych, zwłaszcza w operach Mozarta i Rossinego. (zm. 12.05.2002)
1932 - Urodził się Anthony Perkins, amerykański aktor filmowy, grał między innymi w filmach: "Psychoza", "Proces", "Zbrodnia doskonała", "Zapamiętaj moje imię", "Paragraf 22". (zm. 12.09.1992)
1932 - Zmarł Friedrich Wilhelm Ostwald, niemiecki chemik. W 1887 roku utworzył pierwszą w dziejach katedrę chemii fizycznej. Odkrył reakcję katalitycznej przemiany amoniaku w kwas azotowy, która została szeroko wykorzystana w przemyśle. W 1909 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. (ur. 1853)
1932 - Urodził się Andriej Tarkowski, rosyjski reżyser filmowy, twórca obrazów: "Solaris", "Zwierciadło", "Stalker", "Czas podróży", "Andriej Rublow". Od od 1982 roku pracował we Włoszech i Francji. (zm. 29.12.1986)
1945 - Zmarł w obozie koncentracyjnym Mathausen generał Mieczysław Trojanowski, były dowódca 5. Pułku Piechoty w Legionach Polskich, dowódca Okręgu Kurpusu I Warszawa we wrześniu 1939 roku.
1946 - Port w Szczecinie wznowił pracę po odbudowaniu ze zniszczeń wojennych.
1946 - Urodziła się Halina Wyrodek, aktorka i piosenkarka, jedna z wiodących postaci krakowskiej „Piwnicy pod Baranami”. Najczęściej była kojarzona z piosenką, „Ta nasza młodość”. Utwór ten w jej wykonaniu stał się żelaznym punktem programu „Piwnicy” i jednym z jej hymnów. Przez wiele lat występowała w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, była aktorką Teatru STU. Grała również w filmie, między innymi w obrazach: „Sława i chwała”, „Spis cudzołożnic”, „Autoportret z kochanką”, „Marcowe migdały. (zm. 12.08.2008)
1949 - W Waszyngtonie podpisano Traktat Północnoatlantycki, na mocy którego powstała organizacja polityczno-wojskowa, znana pod nazwą Paktu Północnoatlantyckiego (NATO). Akt założycielski podpisało 12 państw: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Włochy. Układ ratyfikowano 27 lipca 1949 roku, wszedł w życie 24 sierpnia 1949 roku.
1960 - W Warszawie odbyła się premiera filmu Andrzeja Munka "Zezowate szczęście", ze znakomitą kreacją Bogumiła Kobieli w roli głównej.  
1965 - Urodził się Robert Downey, Junior, amerykański aktor filmowy, laureat Złotego Globu za rolę w serialu „Ally McBeal”. Grał w filmach: „Ta jedna noc”, „Na skróty””, „Urodzeni mordercy”, „Mniej niż zero”. Jego  specjalnością stały się romantyczne role komediowe.            

1968 - Został zamordowany w Memphis Martin Luther King, czarnoskóry pastor kościoła baptystów, walczący o prawa Afroamerykanów w Stanach Zjednoczonych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1964 roku. Mordercą był kryminalista James Earl Ray.

1969 - Denton Arthur Cooley, amerykański kardiochirurg dokonał, w Houston w Teksasie, pierwszego w dziejach wszczepienia sztucznego serca. Plastikowa proteza stymulowana impulsami elektrycznymi funkcjonowała 64 godziny, po czym pacjentowi wszczepiono serce pobrane od ofiary wypadku drogowego.
1971 - W Nowym Jorku ukazał się pierwszy numer polonijnego pisma „Nowy Dziennik”.
1975 - Została założona firma komputerowa "Microsoft" Billa Gates’a.  
1979 - Zginął Zulfikar Ali Bhutto, pakistański polityk, założyciel Pakistańskiej Partii Ludowej. W latach 1971-1973 prezydent, w latach 1973-1977 premier oraz minister obrony i szef dyplomacji. Od 1977 roku więziony, następnie stracony. Ojciec Benazir Bhutto.  
1980 - Zmarł Władysław Tatarkiewicz, filozof, historyk filozofii, etyk i historyk sztuki, jeden z najwybitniejszych współczesnych humanistów polskich. Był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego i członkiem Polskiej Akademii Nauk. Opracował semantyczną analizę szczęścia, przeprowadził rozważania psychologiczne na temat przeżyć człowieka szczęśliwego i nieszczęśliwego, dowodził, że nie istnieją wartości poza konkretnymi dobrami, choć mają charakter obiektywny. Zajmował się również estetyką i historią sztuki. Autor prac „Historia filozofii”, „O szczęściu”, „Rządy artystyczne Stanisława Augusta”, „Historia estetyki”. (ur. 03.04.1886)
1980 - Zmarł Aleksander Ford, reżyser filmowy, autor pierwszego powojennego polskiego filmu dokumentalnego ”Majdanek - cmentarzysko Europy” oraz twórca filmów fabularnych: „Krąg pierwszy”, „Młodość Chopina”, „Ulica Graniczna”, „Krzyżacy”, Ósmy dzień tygodnia”, „Piątka z ulicy Barskiej”. W 1968 roku w wyniku antysemickiej nagonki wyemigrował za granicę. (ur. 24.11.1908)
1980 - Zmarł Feliks Parnell, tancerz, choreograf, kierownik baletu. Przez wiele lat związany z warszawskimi teatrzykami operetkowymi, kabaretami i rewiami, prowadził własny zespół baletowy. Po wojnie był choreografem baletu w operach we Wrocławiu, Poznaniu, Łodzi i Warszawie. (ur. 13.12.1898)
1991 - Zmarł Max Frisch, szwajcarski pisarz tworzący po niemiecku, dramaturg i architekt. W twórczości atakował faszyzm i inne przejawy totalitaryzmu, przedstawiając sytuację współczesnego człowieka z jego uwarunkowaniami i ograniczeniami społecznymi oraz wpływ na jego życie technokratycznej cywilizacji. Autor sztuk „Santa Cruz”, „Chiński mur”, „Biedermann i podpalacze”, powieści „Stiller”, „Powiedzmy Gantenbein”, „Homo Faber”. W 1948 roku uczestniczył w Kongresie Pokoju we Wrocławiu. (ur. 1911)
1992 - Zmarł Ventila Horia, rumuński pisarz, laureat francuskiej literackiej Nagrody imienia Goncourtów w 1960 roku za książkę „Bóg urodził się na wygnaniu".
1997 - Zmarł Władimir Sołouchin, rosyjski pisarz, autor szkiców autobiograficznych, esejów na temat tradycji ludowych w sztuce rosyjskiej - "Spotkania z ikonami".
2004 - Zmarł Marian Jonkajtys, aktor, reżyser teatralny, pedagog i poeta, założyciel Teatru na Targówku w Warszawie. Po 1989 roku pisał wiersze w większości poświęcone męczeństwu polskich zesłańców na Syberii i w Kazachstanie. Jest autorem „Hymnu Sybiraków”. Wydał kilka tomów poetyckich, w tym najbardziej znany „My, których ocaliłeś”.  
2006 - Zmarł Jűrgen Thorwald, właściwie Heinz Bongartz, niemiecki pisarz, dziennikarz i historyk, znany z książek opisujących historię medycyny sądowej i II wojny światowej, autor powieści "Triumf chirurgów", "Stulecie detektywów", "Pacjenci" i "Kruchy dom duszy". (ur. 1915)
2008 - Zmarł Stanisław Zagajewski, rzeźbiarz-prymitywista. Rzeźbił w glinie, głównie fantazyjne i monumentalne kompozycje sakralne zwane przez niego ołtarzami, w których postaci świętych spotykają się z figurami fantastycznych zwierząt i bogatą ornamentyką roślinną. Największy zbiór jego prac, liczący ponad 120 dzieł ma Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku.