Stan klęski żywiołowej. Czy muszę iść do pracy? Wyjaśniamy

Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej oznacza drastyczne zmiany w stosunku do normalnego, codziennego funkcjonowania społeczeństwa i państwa w rejonach, w których obowiązuje. Zawieszeniu ulegają niektóre prawa i wolności obywatelskie, a kierujący akcją walki z klęską żywiołową urzędnicy mogą nawet zakazać działania poszczególnych firm. 

Warto wiedzieć czym jest stan klęski żywiołowej i z czym się wiąże. 

Stan klęski żywiołowej - najczęściej zadawane pytania

Czym jest stan klęski żywiołowej?

Stan klęski żywiołowej ma umożliwić efektywniejszą reakcję państwa na sytuację kryzysową. Ogłasza się go w sytuacji powodzi lub innych katastrof naturalnych, w czasie których zagrożone jest zdrowie, życie i mienie dużej liczby ludzi.

Kto może wprowadzić stan klęski żywiołowej?

Stan klęski żywiołowej może zostać wprowadzony przez rząd na okres do 30 dni. Przedłużenie tego stanu wymaga zgody Sejmu.

REKLAMA

Na jak długo można wprowadzić stan klęski żywiołowej?

Stan klęski żywiołowej może zostać wprowadzony na maksymalnie 30 dni. Może jednak zostać przedłużony, jeżeli wymaga tego sytuacja - zgodę na to musi wyrazić Sejm. 

Stan klęski żywiołowej - czy muszę iść do pracy? 

Na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi. Zgodnie z ustawą działalność niektórych firm może ulec zawieszeniu, ale innych może zostać nakazana. Co więcej, jeżeli jakaś firma ma przymus działania w trakcie stanu klęski żywiołowej, to może się okazać, że będzie również obowiązkowa praca w niedziele i święta. 

Pracownik może być też zmuszony do innego charakteru pracy, niż się umówił i na przykład, zamiast pracy biurowej, pracować fizycznie. Zachowa przy tym wszystkie prawa wynikające z umówionego wynagrodzenia. 

Z oczywistych powodów nie będą musieli iść do pracy pracownicy firm, które będą przymusowo zamknięte. Może się jednak zdarzyć, że pracodawca będzie musiał oddać (oddelegować) pracowników do dyspozycji na przykład wójta, który wykorzysta ich do prac przy usuwaniu skutków klęski lub walki z nią, czyli na przykład do układania worków z piaskiem.

REKLAMA

Jakie ograniczenia mogą zostać nałożone podczas stanu klęski żywiołowej?

W czasie stanu klęski żywiołowej mogą zostać wprowadzone różne ograniczenia:

• przemieszczania się (np. zakaz wjazdu do niektórych obszarów),
• zgromadzeń publicznych (zakaz organizacji imprez, demonstracji),
• działalności gospodarczej (czasowe zamknięcie zakładów pracy),
• obowiązku ewakuacji ludności z zagrożonych terenów,
• wprowadzenia obowiązku świadczeń na rzecz walki z klęską (np. praca przy usuwaniu skutków katastrofy),
• wprowadzenie obowiązku szczepień ochronnych,
• wprowadzenie cen ustalonych na towary lub usługi mające podstawowe znaczenie.

Czy stan klęski żywiołowej oznacza zamknięcie szkół, sklepów czy innych instytucji? 

Tak. Szkoły, przedszkola, żłobki, niektóre urzędy i firmy mogą być przymusowo zamknięte na czas trwania stanu klęski żywiołowej. W tym przypadku ich pracownicy, o ile nie zostaną skierowani do pomocy w walce z powodzią, nie będą musieli iść do pracy. 

Czy mogę zostać przymusowo ewakuowany podczas stanu klęski żywiołowej?

Tak, w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia, władze mogą nakazać przymusową ewakuację z terenów zagrożonych. Odmowa może wiązać się z sankcjami prawnymi.

Czy wprowadzenie stanu klęski żywiołowej wpływa na wybory lub referenda?

Tak, wprowadzenie stanu klęski żywiołowej uniemożliwia organizację wyborów parlamentarnych, prezydenckich lub referendów na terenie, gdzie ten stan obowiązuje. Wybory mogą być przełożone na późniejszy termin.

REKLAMA

Czy podczas stanu klęski żywiołowej mogę opuszczać obszar objęty klęską?

O ile nie zostaną wprowadzone ograniczenia przemieszczania się, to tak. Władze mogą jednak wprowadzać zakaz przemieszczania się lub opuszczania konkretnego terenu, by ułatwić pracę służbom ratunkowym. 

Czy wprowadzenie stanu klęski żywiołowej oznacza wsparcie finansowe od państwa?

Uruchomienie procedur związanych ze stanem klęski żywiołowej oznacza także dodatkowe fundusze z rezerw budżetowych. Przeznaczone one są na pomoc poszkodowanym oraz na działania ratunkowe czy odbudowę.

Czy mogę odmówić udziału w działaniach ratunkowych?

W trakcie stanu klęski żywiołowej odmowa udziału w działaniach ratunkowych może się wiązać z odpowiedzialnością karną. Co do zasady, w trakcie obowiązywania tego stanu, państwo i jego przedstawiciele (wójt, starosta, wojewoda) może nakazać udział w akcji ratunkowej. 

Czy wprowadzenie stanu klęski żywiołowej oznacza mobilizację wojska?

Tak. Władze mogą zaangażować wojsko do działań ratunkowych, usuwania skutków klęski oraz utrzymania porządku publicznego w czasie stanu klęski żywiołowej.

REKLAMA

Czy w trakcie stanu klęski żywiołowej zostanę zmuszony do szczepienia lub badania lekarskiego? 

Tak. W trakcie stanu klęski żywiołowej władza może nakazać szczepienia ochronne lub obowiązkowe badania lekarskie, by ograniczyć skutki klęski żywiołowej. 

Czy w czasie stanu klęski żywiołowej mogę zostać zmuszony do niepodnoszenia cen w moim sklepie? 

Tak. Państwo może wprowadzić ceny ustalone na określone towary czy usługi. Dotyczy to podstawowych produktów i usług. Może zostać również zakazane podnoszenie cen. Ma to chronić osoby mieszkające na terenach zalanych przed wykorzystywaniem ich sytuacji przez nieuczciwych przedsiębiorców. 

Czy wójt albo starosta może mi kazać przyjąć uchodźców w mieszkaniu albo zająć dom?

W trakcie obowiązywania stanu klęski żywiołowej władze mogą zająć nieruchomość czyli dom, mieszkanie czy posesję nawet bez zgody właściciela. Co więcej, władze (np. wójt) mogą nakazać przyjęcie osób ewakuowanych (czyli uchodźców z terenów zalanych) pod dach. Odmowa będzie wiązała się z konsekwencjami prawnymi. 

REKLAMA

Czy w czasie stanu klęski żywiołowej mogą zabrać mi samochód albo narzędzia? 

Tak. Władze mogą nakazać także wydanie rzeczy - także samochodu czy narzędzi (ale i np. krzeseł) jeżeli zajdzie taka potrzeba przy walce z żywiołem lub usuwaniem jego skutków. Mówi o tym wyraźnie art. 22 ustawy o klęsce żywiołowej.

Czytaj także: 

• Alert RCB. Ważna wiadomość dla powodzian
• Co powinno być w plecaku ewakuacyjnym? Po pierwsze radio i latarka
• Rząd wprowadzi stan klęski żywiołowej. Wyjaśniamy, co to oznacza

***

Relacja na bieżąco z sytuacji powodziowej na południu kraju cały czas na antenach Polskiego Radia. Relacjonujemy minuta po minucie na stronie polskieradio24.pl.

IAR/Sejm.gov.pl/AM