Stan klęski żywiołowej na południu. Rząd chce walczyć ze skutkami powodzi

W województwie dolnośląskim stan klęski żywiołowej wprowadzono w powiatach: kamiennogórskim, karkonoskim, kłodzkim, lwóweckim, wałbrzyskim i ząbkowickim oraz w miastach na prawach powiatu - Wałbrzychu i Jeleniej Górze.

W województwie opolskim obejmuje powiaty: głubczycki, nyski i prudnicki oraz gminę Strzeleczki w powiecie krapkowickim. Natomiast w województwie śląskim dotyczy powiatów bielskiego, cieszyńskiego, pszczyńskiego i raciborskiego oraz miasta na prawach powiatu - Bielsko-Białej.

W czasie obowiązywania stanu klęski żywiołowej będą obowiązywały "wyłącznie niezbędne" ograniczenia wolności i praw obywateli, wśród nich: nakaz ewakuacji, zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach, a także obowiązek opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń i zakaz określonego sposobu przemieszczania się. 

Rząd nie będzie nadużywał tych uprawnień - zapewnił na konferencji prasowej w Warszawie premier Donald Tusk. 

Uzasadnienie wdrożenia nadzwyczajnych środków

"Stwierdzono zagrożenie dla życia i zdrowia dużej liczby osób (w tym odnotowano ofiary śmiertelne), występowanie uszkodzeń i zniszczeń w mieniu w wielkich rozmiarach, wystąpienie utrudnień bytowych dla mieszkańców objętych skutkami zagrożenia, a także zagrożenie dla środowiska naturalnego" - dodano w opisie projektu rozporządzenia o ogłoszeniu stanu klęski żywiołowej.

Jak czytamy, "zakres terytorialny powodzi, która już w dotychczasowej fazie objęła znaczne obszary południowo-zachodniej Polski, jak również jej intensywność (gwałtowne, a często też historycznie rekordowe przyrosty poziomów wód w rzekach, niszczycielskie zjawiska towarzyszące, w tym osuwiska, silne wiatry), a przede wszystkim ogromna skala zniszczeń powodowanych przez żywioł, uzasadniają zastosowanie rozwiązań nadzwyczajnych".

"W obecnej sytuacji konieczne jest uruchomienie wszelkich dostępnych zasobów i środków w celu ochrony zdrowia, życia i mienia" - podkreślono w projekcie rozporządzenia.

Stan klęski żywiołowej. Definicje

Stan klęski żywiołowej jest jednym ze stanów nadzwyczajnych opisanych w konstytucji - obok wojennego i wyjątkowego. Zasady jego wprowadzenia reguluje ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. Zgodnie z nią stan klęski żywiołowej wprowadza rozporządzeniem rząd, na określony czas nie dłuższy niż 30 dni. Można go przedłużyć, o ile zgodzi się na to Sejm.

Klęska żywiołowa to zaś "katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem".

Czytaj także: 

• Zerwany most w Krapkowicach. Do sieci trafiły zdjęcia
• Szpital w Nysie ewakuowany. "Zalanie nastąpiło dosłownie w pięć minut"

Katastrofa naturalna jest zaś zdefiniowana jako "zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi, albo też działanie innego żywiołu".

Dodatkowe uprawnienia jako kierujący działaniami na rzecz usunięcia skutków klęski, zyskują - w zależności od obszaru obowiązywania stanu klęski żywiołowej - wójtowie, starostowie, wojewodowie lub szef MSWiA. 

Szef MON może także skierować do dyspozycji wojewody oddziały lub pododdziały wojska, których zadaniem będzie minimalizowanie skutków kataklizmu. 

Stan klęski żywiołowej. Co to oznacza dla ludzi 

W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej rząd, oprócz wskazania obszaru i czasu występowania tego stanu, może ogłosić także "rodzaje niezbędnych ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela" z nim związane. Ograniczenia te dotyczyć mogą zarówno osób fizycznych, jak i spółek działających na obszarze objętym stanem nadzwyczajnym. 

Wprowadzone przez osobę kierującą działaniami likwidacyjnymi stanu klęski żywiołowej (tj. wójtów, starostów, wojewodów, ministra) ograniczenia mogą się wiązać z m.in.: 

• zawieszeniem, ograniczeniem lub zakazaniem działalności określonych przedsiębiorców,
• koniecznością oddelegowania pracowników firm do działań minimalizujących skutki kataklizmu,
• całkowitą lub częściową reglamentacją zaopatrzenia w sklepach i regulacją cen produktów,
• nakładaniem obowiązku badań lekarskich lub szczepień, a także kwarantanny,
• obowiązkiem opróżnienia mieszkalnych bądź innych pomieszczeń, a także rozbiórek budynków i innych obiektów budowlanych,
• nakazem ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów, a także nakazem lub zakazem przebywania w określonych miejscach i na określonych obszarach,
• zakazem organizowania lub przeprowadzania imprez masowych,
• wykorzystaniem, bez zgody właściciela lub innej osoby uprawnionej, nieruchomości i rzeczy ruchomych.

Urzędnik kierujący działaniami w celu usunięcia skutków klęski żywiołowej może także kazać uczestniczyć w akcjach ratunkowych zwykłym ludziom i zobowiązać ich do udzielania lokali lub części pomieszczeń na rzecz osób poszkodowanych.

Relacja na bieżąco z sytuacji powodziowej na południu kraju cały czas na antenach Polskiego Radia. Relacjonujemy minuta po minucie na stronie polskieradio24.pl.

PAP, IAR, lexlege.pl, sejm.gov.pl/ mbl/wmkor