Zrekonstruowano twarz "wampirki z Pnia". Wiadomo też, na co cierpiała

Skandynawskie korzenie?

Naukowcy podsumowali kolejny etap prac zmierzających do wykonania rekonstrukcji wizerunku kobiety, którą – z uwagi na "antywampiryczny" charakter znalezionych przy niej przedmiotów - nazwano w publikacjach popularnonaukowych "wampirką z Pnia". W Polsce wykonano model 3D jej czaszki, na podstawie którego powstała rekonstrukcja prawdopodobnego wyglądu kobiety.

Badania wskazały również, że pochowana cierpiała na naczyniaka – nowotwór w trzonie mostka, który mógł powodować ból i przyczynić się do powstania deformacji w postaci widocznego na klatce piersiowej guza. Analizy genetyczne i izotopowe sugerują, że "wampirka" mogła mieć pochodzenie skandynawskie – podaje Toruńskie Stowarzyszenie Edukacyjne "Ewolucja", które zajmuje się upowszechnianiem wyników badań.

Siedemnastowieczny grób kobiety z sierpem na szyi i trójkątną kłódką na palcu lewej stopy odkryli w miejscowości Pień (gmina Dąbrowa Chełmińska) archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Odkrycia dokonał w 2022 roku zespół badawczy pod kierownictwem naukowym prof. UMK dra hab. Dariusza Polińskiego.

Międzynarodowy zespół znawców

Rekonstrukcję wizerunku kobiety autorstwa Oscara Nilssona, szwedzkiego archeologa, poprzedziły badania antropologiczne szkieletu wykonane przez dr Alicję Drozd-Lipińską z Muzeum we Włocławku. Przygotowania do wykonania modelu 3D czaszki prowadzono w międzynarodowym zespole. Prace grupy polskich medyków koordynowała hematolog Maria Czyżewska. Zmiany patologiczne w mostku ujawniono dzięki badaniom tomograficznym szkieletu.

Rekonstrukcja wizerunku "wampirki" z Pnia. Materiał udostępniony przez portal UMK.pl. Fot. Oscar Nilsson/Projekt Pień

Badania uzupełniono licznymi konsultacjami – w zakresie radiologii i diagnostyki obrazowej, hematologiczną, ortopedyczną, neurologiczną i patomorfologiczną. Wyniki konsultowała m.in. antropolożka sądowa dr Heather Edgar z University of New Mexico (USA), która potwierdziła związek patologicznych zmian z guzem i prawdopodobnymi dolegliwościami bólowymi.

Materiały do druku 3D czaszki przygotował i opracował dr Łukasz Czyżewski z Instytutu Archeologii UMK. Wydrukowany w Polsce model stał się podstawą rekonstrukcji wizerunku kobiety. Autor wizerunku korzystał ponadto z opracowania antropologicznego całego szkieletu, a także z wyników badań DNA (wykonał je dr Magnus Lundgren; SciLifeLab Ancient DNA, Evolutionary Biology Centre Uppsala w Szecji) oraz badań izotopowych (przeprowadzonych przez doktorantkę Paige Lynch z University of New Mexico w Stanach Zjednoczonych.

• Upiorny pochówek dziecka odkryty na XVII-wiecznym cmentarzysku wyklętych

Jak zapowiedziano w komunikacie, naukowcy planują dalsze badania nad szkieletem młodej kobiety oraz prace terenowe nad innymi grobami. W 2024 roku na cmentarzysku w Pniu odbyły się testy z użyciem lamp ultrafioletowych w celu identyfikacji na powierzchni szczątków kostnych (metoda opracowana przez Karola Wolińskiego, która jest w fazie testów). Na 2025 rok zaplanowana jest też kontynuacja badań terenowych, ponieważ prace geofizyczne (magnetyka i prospekcja elektrooporowa) na badanym stanowisku wykonane przez ekipę Wiesława Małkowskiego z Wydziału Archeologii UW wykazały anomalie mogące wskazywać na istnienie kolejnych pochówków.

Nauka w Polsce/Karolina Duszczyk/jp