Nie żyje legenda szachów. Borys Spasski, uczestnik "meczu stulecia", odszedł w wieku 88 lat

- Odeszła wielka osobowość, pokolenia szachistów studiowały i studiują jego partie i jego twórczość. To wielka strata dla kraju – oświadczył prezes federacji Andriej Fiłatow, cytowany przez agencję TASS.

Spasski urodził się 30 stycznia 1937 roku w Leningradzie (obecnie Sankt Petersburg). Twierdził, że nauczył się grać w szachy w wieku pięciu lat w sierocińcu, po tym, jak udało mu się uciec z rodziną z Leningradu, który padł ofiarą strasznego oblężenia przez Niemców podczas II wojny światowej.

W wieku 18 lat Spasski został mistrzem świata juniorów i wówczas jako najmłodszy szachista w historii uzyskał tytuł arcymistrza. W 1969 roku wywalczył mistrzostwo świata, pokonując rywala ze Związku Radzieckiego Tigrana Petrosjana. Jednak na szachowym tronie, jako dziesiąty czempion w historii, zasiadał tylko przez trzy lata.

Tytuł odebrał mu Fischer w rozegranym w 1972 roku w Reykjaviku "meczu stulecia". Spasski poniósł dotkliwą porażkę 8,5:12,5, po której popadł w niełaskę w Związku Radzieckim.

Wiele lat później Spasski wspominał, że porażka uczyniła go szczęśliwym, bo został zwolniony z "kolosalnej odpowiedzialności". - Nie wyobrażacie sobie, jak ulżyło mi, gdy Fischer odebrał mi tytuł. Zostałem uwolniony od bardzo ciężkiego brzemienia i mogłem swobodnie oddychać – opowiadał.

Ten pojedynek z czasów zimnej wojny był tematem wielu filmów, książek i dokumentów. Stał się także inspiracją dla powieści Waltera Tevisa "Gambit królowej", na podstawie której w 2020 roku powstał serial na platformie Netflix.

W 1976 roku Spasski osiedlił się we Francji, poślubiając Francuzkę rosyjskiego pochodzenia. W 1982 roku uzyskał obywatelstwo francuskie. Zwrócił na siebie uwagę opinii publicznej dopiero wiele lat później, w 1992 roku w Jugosławii, podczas nieoficjalnego meczu rewanżowego z Bobbym Fischerem, który również przegrał.

Ostatnie lata życia Spasskiego naznaczone były tajemniczym konfliktem rodzinnym. W 2006 i 2010 roku doznał dwóch udarów, a w 2012 uciekł ze swojego domu w Meudon pod Paryżem do Moskwy razem swoją agentką. Już w stolicy Rosji oświadczył, że we Francji był przetrzymywany w "areszcie domowym" i że rodzina dążyła do jego ubezwłasnowolnienia. 

Źródło: PAP/BG