Rewolucja 1905 roku. "To był ważny krok do niepodległości Polski"
- Rok 1905 na ziemiach polskich to był wielki bunt społeczny przeciwko caratowi, dotyczący spraw niepodległości Polski, ale oczekiwano także rewindykacji socjalnych, bo panował wtedy ogromny wyzysk pracowników o czym dziś nie zdajemy sobie sprawy - powiedział w Polskim Radiu 24 prof. Tomasz Nałęcz, autor książki "Rewolucja 1905 roku. Próba generalna wskrzeszenia Polski".
2025-02-28, 23:00
W opinii gości audycji rewolucja 1905 roku, była wielkim zrywem społecznym, który poruszał ważne sprawy narodowe, ale dotykało także potrzeby przebudowy stosunków społecznych. W XIX wieku i na początku XX o Powstaniu Listopadowym też pisano i mówiono jako o rewolucji.
Posłuchaj
- Mówimy o zjawisku sprzed ponad 100 lat, kiedy kapitalizm, zwłaszcza ten na ziemiach polskich oznaczał ogromny wyzysk pracowników. We Francji i w Wielkiej Brytanii, ten drapieżny kapitalizm powoli ewoluował, pod wpływem silnej presji społecznej i modernizacji samej gospodarki. Ale w Rosji, która była wtedy ostoją zacofania, brakowało wszelkich form wolności, bo panowała władza absolutna, taka jaką była 100-200 lat wcześniej w innych krajach Europy. To spowodowało ten wielki bunt mas, robotników i chłopów - powiedział prof. Tomasz Nałęcz.
Ale jak przypomniał prof. Tomasz Nałęcz, bunt tych eksploatowanych ponad miarę mas, zaczął się na ziemiach polskich wcześniej niż w innych częściach Imperium Romanowych, bo trwał on w latach 1904-1908. Można wręcz wysnuć analogię z tamtego okresu do czasów współczesnej Rosji. Bo tak jak Putin myślał, że upora się z niepodległą Ukrainą, odwołując się do wielkoruskich, etnicznych Rosjan, aby pokazać się jako nowy Piotr Wielki. Tak samo kamaryla dworska, skupiona wokół cara Mikołaja II, postanowiła uśmierzyć wewnętrzne niepokoje społeczne, poprzez wypowiedzenie wojny Japonii na Dalekim Wschodzie. Powszechnie uważano, że jest to "misja cywilizacyjna białego człowieka", tym bardziej, że terytorium Rosji powiększyło się kosztem Chin, a Moskwie zależało też na Korei. Ale ta wojenna awantura skończyła się wyraźnym zwycięstwem Japonii, co oznaczało upadek autorytetu caratu. A wojna zwiększyła bezrobocie i zmniejszyła produkcję, zwłaszcza w dobrze rozwiniętym na tle reszty Rosji Królestwie Polskim, choć nazywanego wtedy Krajem Przywiślańskim.
REKLAMA
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
* * *
Audycja: TurboHistoria
Prowadzący: Krzysztof Grzybowski
Gość: prof. Tomasz Nałęcz ( autor książki "Rewolucja 1905 roku. Próba generalna wskrzeszenia Polski")
Data emisji: 28.02.2025
Godzina emisji: 22.06
Polskie Radio 24 /sw
REKLAMA
REKLAMA