"Niewinna" zmiana w podatkach. Rząd pokazał nową ordynację

• Kluczową zmianą w projektowanej nowelizacji Ordynacji podatkowej jest wprowadzenie zasady domniemania niewinności podatnika
• Dzięki nowym przepisom, niedające się rozstrzygnąć wątpliwości dotyczące stanu faktycznego będą interpretowane na korzyść podatnika
• Szczególnie istotne dla stabilności systemu podatkowego jest proponowane wprowadzenie zasady 6-miesięcznego vacatio legis dla przepisów uznanych za niekorzystne dla podatników

Podatki nie będą niższe, ale za to mniej niebezpieczne. Rada Ministrów przyjęła nowelizacji Ordynacji podatkowej. Jednym z filarów proponowanych rozwiązań jest formalne ustanowienie zasady domniemania niewinności w postępowaniu podatkowym, które wszczynane jest z urzędu. W praktyce oznacza to, że wszelkie wątpliwości urzędu skarbowego odnoszące się do rzeczywistych okoliczności zdarzenia – czyli do stanu faktycznego sprawy – które są niemożliwe do usunięcia, będą musiały zostać rozstrzygnięte na korzyść podatnika.

Podatnik domyślnie niewinny. Przewrót u fiskusa

Ten mechanizm ma zastosowanie nie tylko w samym postępowaniu podatkowym, lecz także w czynnościach sprawdzających, a także w kontroli podatkowej i celno-skarbowej. Projektowane przepisy stanowią część szerszego pakietu deregulacyjnego, a ich celem jest budowanie bardziej przyjaznej administracji oraz zwiększenie zaufania obywateli do instytucji państwa. Po wejściu w życie tych regulacji, to na urzędzie skarbowym będzie spoczywał ciężar udowodnienia winy podatnika.

Projekt, po przyjęciu przez Radę Ministrów, rozpoczyna swoją ścieżkę legislacyjną, która obejmuje m.in. pierwsze czytanie w Sejmie, a następnie dalsze prace parlamentarne w obu izbach. Zanim nowe przepisy zaczną obowiązywać, ustawa musi zostać podpisana przez Prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw. Zgodnie z projektem, zasada domniemania niewinności ma wejść w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia ustawy.

Jedną ze zmian w projekcie nowelizacji Ordynacji podatkowej, na którą zwracają szczególną uwagę eksperci, jest propozycja wprowadzenia zasady 6-miesięcznego vacatio legis dla tych modyfikacji przepisów, które są niekorzystne dla podatników.

REKLAMA

6 miesięcy vacatio legis. Czas na dostosowanie do zmian

Zmiana ta, mająca na celu ukłon w stronę przewidywalności systemu, jest postrzegana jako realne wsparcie, zwłaszcza dla mikro i małych przedsiębiorców, którzy w przeszłości doświadczyli nagłych i rozległych reform, jak np. w ramach "Polskiego Ładu". Przewidywalność przepisów, terminy pozwalające na adaptację do nowych obowiązków, od lat pozostają jedną z największych bolączek polskiego systemu podatkowego. Wprowadzenie ogólnej reguły, zgodnie z którą niekorzystne przepisy podatkowe nie mogą wejść w życie wcześniej niż pół roku od ich ogłoszenia, ma fundamentalne znaczenie dla budowania poczucia bezpieczeństwa wśród przedsiębiorców i księgowych.

- Sześciomiesięczne vacatio legis to zdecydowanie pozytywny kierunek, wprowadzający tak potrzebną stabilność. Warto jednak pamiętać, że brak zamkniętego katalogu przepisów uznawanych za "niekorzystne" daje pewną elastyczność, która, choć zmusza projektodawców do refleksji, może być potencjalnie problematyczna – podkreślił Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy inFakt.

Według eksperta kluczowym ryzykiem jest możliwość odstępstwa od tej zasady w przypadku zaistnienia "ważnego interesu publicznego". - To pojęcie jest nieostre i może stać się furtką do obchodzenia reguły 6-miesięcznego vacatio legis, a w praktyce "ważny interes państwa" może znów posłużyć do przyspieszenia niekorzystnych zmian – dodał Juszczyk.

Doradca podatkowy zauważył też, że nowa zasada będzie miała zastosowanie jedynie do ustaw przedkładanych po wejściu w życie przepisów nowelizacji Ordynacji podatkowej, czyli po 1 stycznia 2026 roku. Oznacza to, że do końca 2025 roku przedsiębiorcy nadal muszą liczyć się z możliwością wprowadzania szybkich zmian w przepisach, a reforma realnie zacznie wpływać na stabilność systemu dopiero za ponad rok.

REKLAMA

• Ulga na dziecko 2025: jak skorzystać z ulgi prorodzinnej i dla rodzin 4+?
• Wybory 2025. Kandydaci z fortunami. Kto naprawdę jest najbogatszy?
• Obietnice Mentzena dla emerytów. Tabela zysków i strat

Źródło: KPRM/InFakt/PR24/MT