Tysiąc lat więcej. Archeologiczna sensacja na jednej z ulubionych wysp polskich turystów
Naukowcy z Instytutu Geoantropologii im. Maxa Plancka oraz Uniwersytetu Maltańskiego ustalili, że osadnictwo na Malcie rozpoczęło się 8500 lat temu, czyli o ponad tysiąc lat wcześniej, niż dotąd sądzono.

Michał Czyżewski
2025-05-26, 13:00
Podróże w czasie i przestrzeni
Małe, odległe wyspy od dawna uważane były za ostatnie bastiony dziewiczych systemów naturalnych. Sądzono, że ludzie nie byli w stanie dotrzeć ani osiedlić się w tych środowiskach przed nadejściem rolnictwa i towarzyszącej mu rewolucji technologicznej. Pogląd ten został właśnie zakwestionowany przez międzynarodowy zespół badawczy, przed którym otworzył się nieznany dotąd rozdział prehistorii środkowej części Morza Śródziemnego.
Dotychczas zakładano, że pierwsze grupy ludności pojawiły się na Malcie około 7500 lat temu, dając początek jednej z najstarszych cywilizacji megalitycznych w Europie. Tymczasem nowe dowody, odkryte w jaskini Latnija w miejscowości Mellieħa na północy kraju, wskazują, że wyspa była zamieszkana przez społeczności łowiecko-zbierackie już w okresie mezolitu (11 000-7000 p.n.e.), na długo przed pojawieniem się rolnictwa.

Dłubanką w piękny rejs
Podczas wykopalisk archeolodzy natrafili na kamienne narzędzia, pozostałości ognisk oraz kości dzikich zwierząt. Mało tego Badania prowadzone przez Instytut Geoantropologii im. Maxa Plancka oraz Uniwersytet Maltański dowiodły, że pierwotni mieszkańcy wyspy posiadali zaawansowane umiejętności żeglugowe. Potrafili pokonywać znaczne dystanse morskie (nawet do 100 km) na długo przed wynalezieniem łodzi żaglowych w epoce neolitu (7000–1700 p.n.e.)
Podczas tych podróży mezolityczni łowcy-zbieracze korzystali z wiedzy o dominujących wiatrach i prądach morskich, a także nawigowali według gwiazd i znanych punktów orientacyjnych wzdłuż wybrzeża. Do przemieszczania się wykorzystywali najprawdopodobniej proste dłubanki napędzane siłą mięśni za pomocą wioseł.
REKLAMA
Artystyczna wizja prehistorycznych ludzi przybywających na Maltę. Fot. Daniel Clark / Instytut Geoantropologii im. Maxa Planka / materiały prasowe Malta Tourism Authority Warsaw
Przełom
Odkrycie to całkowicie zmienia dotychczasowe wyobrażenie o historii regionu i skłania do ponownego przemyślenia dotychczasowych założeń dotyczących migracji ludności w basenie Morza Śródziemnego. To nie tylko istotny krok w badaniu prehistorii Malty, ale także kolejny dowód na pomysłowość, odwagę i zdolności adaptacyjne odległych mieszkańców regionu śródziemnomorskiego.
Na Malcie znalezisko zostało okrzyknięte największym przełomem w badaniach nad prehistorią tego wyspiarskiego kraju od czasu odkrycia neolitycznych świątyń przez Temiego Zammita w latach 20. XX wieku.
Wejście do jaskini Latnija na Malcie. Fot. Huw Groucutt / materiały prasowe Malta Tourism Authority Warsaw
REKLAMA
Źródło: materiały prasowe biura Malta Tourism Authority Warsaw
REKLAMA