Darowizny po nowemu. Będzie można uniknąć podatku
Zapomniałeś zgłosić do urzędu skarbowego dużej darowizny od rodziców i teraz grozi Ci podatek? Rząd planuje rewolucyjną zmianę, która może uratować Cię przed finansowymi konsekwencjami. Nowe przepisy mają pozwolić na uniknięcie podatku nawet po terminie, o ile opóźnienie wynikało z udokumentowanej sytuacji losowej. Wyjaśniamy, na czym polega ta furtka i kogo obejmie."
2025-07-25, 12:19
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Rząd chce by najbliżsi krewni mogli uniknąć podatku od darowizny nawet wtedy, gdy nie zgłoszą tego w odpowiednim czasie
- Warunkiem uniknięcia podatku będzie wykazanie, że opóźnienie wynikało z sytuacji losowej
- Obecnie najbliżsi krewni (tzw. I grupa) są zwolnieni do pewnej kwoty z podatku pod warunkiem zgłoszenia spadku lub darowizny w ciągu 6 miesięcy
Rząd chce iść na rękę spadkobiercom
Obecnie w przypadku darowizn w ramach tzw. I grupy (czyli od najbliższych krewnych) do kwoty 36 120 zł w ciągu 5 lat nie trzeba ich w ogóle zgłaszać w urzędzie skarbowym. Problemy zaczynają się w sytuacji, w której obdarowany otrzyma większą kwotę (lub majątek o większej wartości) i nie zgłosi tego do urzędu skarbowego.
Rząd chce teraz jeszcze ułatwić życie obdarowanym. Planowana zmiana przepisów da szansę na uniknięcie podatku nawet w sytuacji spóźnienia się ze zgłoszeniem. Choć wydawałoby się, że 6 miesięcy to wystarczająco długo, to jednak wciąż zdarzają się takie osoby, które muszą później płacić podatek.
🏦 Najczęstszy błąd przy darowiznach. Nie daj się na to złapać!
Nawet jeśli zgłosisz darowiznę w terminie, możesz stracić prawo do zwolnienia z podatku z powodu jednego, częstego błędu. Zwolnienie dla najbliższej rodziny (powyżej kwoty wolnej) obowiązuje tylko wtedy, gdy darowizna pieniężna jest udokumentowana dowodem przekazania na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym. Oznacza to, że przekazanie dziecku nawet dużej sumy w gotówce ("do ręki") i zgłoszenie tego do urzędu nie wystarczy – od takiej darowizny fiskus naliczy podatek.
Jak podaje "Gazeta Wyborcza" projekt rządu zakłada, że nawet gdy ktoś przekroczy termin zgłoszenia darowizny to będzie mógł wystąpić do urzędu skarbowego o jego przywrócenie. Przy czym nie będzie mógł jednak prosić o to tylko dlatego, że zapomniał.
We wniosku trzeba będzie wykazać, że niedotrzymanie terminu wynikało z niezawinionych sytuacji losowych. Na przykład - klęski żywiołowej, wypadku drogowego czy innych wypadków losowych, jak choroba czy pożar.
Prawnicy i eksperci od podatków są w sprawie tego projektu podzieleni. Jedni uważają, że to "krok w dobrym kierunku", a obowiązek zgłaszania darowizn od najbliższej rodziny powinno się w ogóle znieść. Inni sądzą, że obecny stan prawny jest dobry, a zmiana przyniesie tylko "uznaniowość" ze strony urzędów.
✅ Dostałeś spadek? 3 kroki, których musisz dopilnować, by nie płacić podatku
Zasady dla spadków są bardzo podobne do darowizn, ale warto pamiętać o kluczowych krokach:
Zgłoś nabycie spadku: W ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku (lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia) złóż w urzędzie skarbowym formularz SD-Z2.
Dotrzymaj terminu: Przekroczenie tego 6-miesięcznego terminu (bez zaistnienia "sytuacji losowej" z nowego projektu) skutkuje koniecznością zapłaty podatku na zasadach ogólnych.
Podziel majątek (w razie potrzeby): Jeśli spadek obejmuje współwłasność (np. mieszkanie odziedziczone przez kilkoro rodzeństwa), po formalnym nabyciu spadku musicie dokonać tzw. działu spadku, aby określić, co komu przypada.
Jakie są kwoty wolne od podatku od darowizny?
Wysokość kwoty wolnej od podatku od darowizny (dotyczy to też spadków) zależy od stopnia pokrewieństwa. Zgodnie z przepisami istnieją tu trzy grupy podatkowe:
- I grupa: najbliższa rodzina, czyli małżonkowie, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, synowa, zięć - tu kwota wolna od podatku to 36 120 zł (w ciągu 5 lat).
- II grupa: dalsza rodzina - dzieci rodzeństwa, wnuki rodzeństwa, rodzeństwo rodziców (wujowie, ciotki), małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i ich rodzeństwo. Tu kwota wolna to 27 090 zł.
- III grupa: osoby niespokrewnione - kwota wolna wynosi 5 733 zł.
W przypadku I grupy, jak już wspomniano wyżej, możliwe jest całkowite uniknięcie podatku nawet przy przekroczeniu kwoty wolnej. Wystarczy zgłosić spadek czy darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy.
⚖️ Co to jest "siła wyższa" w prawie podatkowym?
Nowe przepisy mają pozwalać na przywrócenie terminu z powodu "niezawinionych sytuacji losowych". W prawie jest to często określane jako "siła wyższa". Co to oznacza w praktyce? Zazwyczaj urzędy i sądy uznają za siłę wyższą zdarzenia, które są:
Zewnętrzne: Nie wynikają z Twojego działania lub zaniechania.
Niemożliwe do przewidzenia: Nie mogłeś się ich spodziewać.
Niemożliwe do zapobieżenia: Nie mogłeś im przeciwdziałać.
Typowe przykłady to poważna, nagła choroba i pobyt w szpitalu, powódź, pożar czy wypadek komunikacyjny. Zwykłe zapomnienie lub natłok obowiązków nie będą uznawane za siłę wyższą.
Projekt zmian ma trafić pod obrady Rady Ministrów w III kwartale 2025 roku.
Czytaj także:
- Spadki po nowemu. Koniec z absurdem w urzędzie skarbowym
- Deregulacja spadków i darowizn. Będzie mniej formalności
- Domański zapowiedział ograniczenie podatku Belki. Do 10 razy sztuka?
Źródło: Gazeta Wyborcza/Andrzej Mandel