12 hipnotyzujących twarzy. Od niektórych się nie uwolnisz

Dziś być może stałyby się oryginalnym zdjęciem profilowym, jedynym w swoim rodzaju selfie. Autoportrety to fascynujący dział malarstwa – oto kilka wybranych dzieł, które trudno minąć obojętnie.

2025-08-07, 07:50

12 hipnotyzujących twarzy. Od niektórych się nie uwolnisz
Mieczysław Jakimowicz, "Autoportret" (fragm.), 1912 r.Foto: Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna

Z autoportretami bywało dawnej bardzo różnie.

Czasami malarze umieszczali się – jak Sandro Botticelli w "Pokłonie Trzech Króli" – gdzieś wśród świty tytułowych magów, którzy przybyli z darami do małego Jezusa ("Miał w sobie jakiś ukryty smutek, tak mi się przynajmniej wydaje, kiedy patrzę na ten obraz", mówiła historyk sztuki Bożena Fabiani).

Czasami autorzy apokaliptycznych wizji – jak Luca Signorellei we freskach w katedrze we włoskim Orvieto – portretowali się gdzieś w rogu obrazu, w bezpiecznej pozycji obserwatora czynów Antychrysta.

Niektórzy szli jeszcze dalej. Albrecht Dϋrer przedstawił siebie nie jako biernego widza biblijnego wydarzenia, ale upodobnił się do samego Chrystusa. Z kolei Caravaggio obrał zupełnie inną drogę. Na obrazie "Dawid z głową Goliata" malarz najprawdopodobniej przedstawił swoje rysy na przerażającej odciętej głowy tytułowego olbrzyma ze Starego Testamentu. Ponoć chodziło artyście o ukazanie skruchy.

Zobacz dwanaście obrazów 

Ponieważ sposobów ujęcia przez malarzy tematu autoportretów jest sporo, a lista tych realizacji jest przepotężna – w naszym małym zestawieniu skupimy się na malarzach polskich, których dzieła (powstałe już w XX w.) znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.

Zygmunt Waliszewski, "Autoportret w turbanie", 1929. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Zygmunt Waliszewski, "Autoportret w turbanie", 1929. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Jan Rembowski, "Autoportret z koszem owoców na tle morza", 1918. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Jan Rembowski, "Autoportret z koszem owoców na tle morza", 1918. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Mieczysław Szczuka, "Autoportret z paletą", 1920. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Mieczysław Szczuka, "Autoportret z paletą", 1920. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Witold Wojtkiewicz, "Pierrot. Autoportret symboliczny", 1909. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Witold Wojtkiewicz, "Pierrot. Autoportret symboliczny", 1909. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Stanisław Ejsmond, "Autoportret", przed 1939. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Stanisław Ejsmond, "Autoportret", przed 1939. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Marian Szczyrbuła, Autoportret, 1921. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Marian Szczyrbuła, Autoportret, 1921. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Mieczysław Jakimowicz, "Autoportret", 1912. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Mieczysław Jakimowicz, "Autoportret", 1912. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Olga Boznańska, "Autoportret", ok. 1906. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Olga Boznańska, "Autoportret", ok. 1906. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Leon Wyczółkowski, "Autoportret", 1904. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Leon Wyczółkowski, "Autoportret", 1904. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Edward Okuń, "My i wojna", 1917-23 (artysta, w czarnej pelerynie, sportretował się tu wraz ze stojącą obok niego żoną Zofią). Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Edward Okuń, "My i wojna", 1917-23 (artysta, w czarnej pelerynie, sportretował się tu wraz ze stojącą obok niego żoną Zofią). Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Józef Rapacki, "W bibliotece", 1928. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Józef Rapacki, "W bibliotece", 1928. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna
Stanisław Ignacy Witkiewicz, "Autoportret Mr Hyde", 1938. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna Stanisław Ignacy Witkiewicz, "Autoportret Mr Hyde", 1938. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna

Źródło: Polskie Radio

Polecane

Wróć do strony głównej