Pięć lat po eksplozji w Bejrucie. Czy Liban podniesie się z upadku?
Mija pięć lat od eksplozji w porcie w stolicy Libanu, Bejrucie. Wybuch z 4 sierpnia 2020 roku, spowodowany niebezpiecznym składowaniem 3 tys. ton azotanu amonu, zabił około 220 osób, ranił 7 tys. i zniszczył dużą część miasta. Do tej pory żaden wysokiej rangi urzędnik nie został skazany w związku z wybuchem. Eksplozja stała się symbolem upadku libańskiego państwa. A jakim krajem Liban jest dziś? Co się zmieniło? O tym w audycji "Świat 24" mówił ks. Przemysław Marek Szewczyk (szef Stowarzyszenia "Dom Wschodni").
2025-08-10, 15:30
"Paryż Bliskiego Wschodu" państwem upadłym
Eksplozja spowodowała straty oszacowane przez Bank Światowy na ponad 8 mld dolarów i była symptomem głębokiego kryzysu Libanu, który jeszcze w latach 50. i 60. XX wieku uchodził za jedno z najbardziej dynamicznie rozwijających się państw w regionie. Bejrut nazywano wtedy "Paryżem Bliskiego Wschodu": eleganckie hotele gościły światowych polityków i gwiazdy kina, libańska scena muzyczna i filmowa wyznaczały trendy w świecie arabskim, a wydawnictwa publikowały gazety i książki zakazane w krajach sąsiednich. Liban był też regionalnym centrum finansowym i handlowym - działały tu liczne banki zagraniczne, a wolnorynkowa gospodarka przyciągała inwestorów z Zatoki Perskiej i Europy.
Posłuchaj
Ten złoty okres zakończył wybuch wojny domowej w 1975 roku. Walki frakcji religijnych i politycznych, obecność palestyńskich bojowników i kolejne izraelskie interwencje, w tym inwazja z 1982 roku i wieloletnia okupacja południa kraju, zniszczyły infrastrukturę, doprowadziły do głębokich podziałów społecznych i otworzyły drogę do dysfunkcyjnego systemu władzy. Mimo odbudowy w latach 90., kolejne kryzysy polityczne i ingerencje Syrii, Izraela i Iranu przyćmiły dawne znaczenie tego kraju.
Hezbollah na celowniku Izraela
Kryzys w Libanie komplikuje obecność Hezbollahu, który funkcjonuje zarówno jako partia polityczna, jak i siła militarna. Sprawuje znaczącą kontrolę nad dużymi obszarami kraju i często świadczy podstawowe usługi – szpitale, szkoły czy usługi finansowe - skutecznie zastępując władze krajowe. Rząd libański i wojsko nie są w stanie zakwestionować jego władzy, nawet pomimo niedawnej operacji Izraela w Libanie, która spowodowała straty w przywództwie Hezbollahu i osłabiła jego infrastrukturę.
W lutym 2025 roku powstał w Libanie pierwszy od ponad dwóch lat rząd. Nowe kierownictwo państwa musi zmierzyć się z odbudową gospodarki, renegocjacją programu MFW i odzyskaniem zaufania społeczeństwa oraz partnerów międzynarodowych.
***
Audycja: Świat 24
Prowadzący: Marcin Pośpiech
Gość: ks. Przemysław Marek Szewczyk (szef Stowarzyszenia "Dom Wschodni")
Data emisji: 10.08.2025
Godzina emisji: 13.30
Źródło: Polskie Radio 24/paw