KPO. Jak działa i co oznacza dla Polski? Wyjaśniamy krok po kroku

Krajowy Plan Odbudowy - co to jest? Wyjaśniamy

Krajowy Plan Odbudowy to polski program dotyczący reform i inwestycji, służący łagodzeniu skutków gospodarczych pandemii COVID-19. Jest częścią unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, stanowiącego główny element funduszu Next GenerationEU. Rada Europejska zaakceptowała jego uruchomienie w 2020 roku. 

Wartość KPO dla Polski wynosi 60 mld euro (255 mld zł), z czego 25 mld euro (107 mld zł) stanowią dotacje, a 34,5 mld euro (147 mld zł) pożyczki na preferencyjnych warunkach. Spłata ma się zakończyć najpóźniej po 30 latach, czyli w 2058 roku. 

Polski Sejm głosami Prawa i Sprawiedliwości, Lewicy, Polskiego Stronnictwa Ludowego i Polski 2050 przyjął program w maju 2021 roku. W czerwcu 2022 roku plan zaakceptowała Komisja Europejska. Warunkiem wypłaty środków miało być jednak spełnienie tzw. kamieni milowych. Obejmowały one m.in. likwidację Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, działań na rzecz podniesienia efektywnego wieku emerytalnego czy odnawialnych źródeł energii.

Czego dotyczy KPO? Wypłata środków, pozytywna opinia

W grudniu 2023 roku, kiedy po wygranej rządzącej koalicji utworzono rząd, KE otrzymała pierwszy wniosek o wypłatę środków z KPO. Pozytywna opinia Brukseli została wydana 29 lutego 2024 roku. 

Zgodnie z celami Unii Europejskiej środki z KPO zostaną przeznaczone na cele klimatyczne (42 proc.) i transformację cyfrową (20 proc.). Pieniądze z programu są przeznaczone dla przedsiębiorców, instytucji publicznych oraz innych podmiotów społeczno-gospodarczych w sześciu obszarach: 

• Odporność i konkurencyjność gospodarki
• Zielona energia i zmniejszanie energochłonności
• Cyfrowa transformacja
• Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia
• Zielona, inteligentna mobilność
• Poprawa jakości instytucji i warunków realizacji KPO

Wsparcie branży HoReCa. To zaledwie 0,5 proc. całego programu

W ramach KPO jak dotąd podpisano 823 tys. umów. Wartość łączna projektów wyniosła 140 mld zł. Z kolei program dofinansowania branży HoReCa (Hotel, Restaurant, Catering/Café) miał na celu wsparcie hotelarstwa, gastronomii i turystyki. To te gałęzie gospodarki ucierpiały najbardziej w czasie pandemii. 

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) przekazała, że w ramach wsparcia tych sektorów z KPO zawarto 3005 umów, opiewających na kwotę 1,2 mld zł. Stanowi to 0,5 proc. całej wartości programu. Wypłacono 110 mln zł. Sam program HoReCa obsługiwany jest przez pięciu operatorów: Polską Fundację Przedsiębiorczości Szczecin, Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A. (TISE S.A.) Warszawa, Małopolską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. Kraków/Rzeszowską Agencję Rozwoju Regionalnego, a także Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. Bielsko-Biała oraz Fundację Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości Kalisz.

Afera wokół części dotacji. Tusk: wszystko zostanie wyjaśnione

W ostatnich dniach pojawiły się wątpliwości dotyczące prawidłowości wydatkowania środków z Krajowego Planu Odbudowy. Media podawały informacje o tym, że niektórzy przedsiębiorcy przeznaczali pieniądze na sauny, ekspresy do kawy, czy nawet jachty. 

Premier Donald Tusk odnosząc się do tych informacji, zapowiedział, że wszystkie tego typu wątpliwości zostaną wyjaśnione. Z kolei Polska Izba Turystyki zaapelowała o uczciwą debatę i unikanie hejtu wobec branży. Również ministra rozwoju i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz skomentowała tę sprawę. 

Jak przekazała, próg spadku obrotów obniżono z 30 proc. do 20 proc. w drugim etapie naboru, aby uzyskać wymaganą liczbę projektów zapisaną w KPO. "Najpierw otworzyliśmy konkurs dla najbardziej poszkodowanych, a potem - gdy wskaźnik nie został wyczerpany - dla mniej poszkodowanych. Normalna procedura" - napisała. 

Prokuratura Regionalna w Warszawie podjęła czynności wyjaśniające w sprawie nieprawidłowości w udzielaniu dotacji z KPO 8 sierpnia. Zresztą informacje uzyskała również Prokuratura Europejska. We wrześniu ma być gotowy całościowy raport dotyczący wykorzystania środków z Krajowego Planu Odbudowy.

Wiceminister rozwoju i polityki regionalnej Jan Szyszko poinformował, że sztab kryzysowy powołany w jego resorcie prowadzi kontrole w PARP oraz w pięciu instytucjach, odpowiedzialnych za wybór przedsiębiorców do dofinansowania środkami z KPO. Z końcem lipca stanowisko straciła prezes PARP Katarzyna Duber-Stachurska.

• "Burza w szklance wody rozdmuchana przez PiS". Senator Jacek Trela o sprawie środków z KPO
• Afera wokół KPO. Żurek: sprawa trafi do Prokuratury Europejskiej

Źródło: Polskie Radio/egz