Najważniejsze informacje w skrócie:

• Co to jest? Umowa UE-Mercosur to gigantyczna strefa wolnego handlu, która ma dać unijnemu przemysłowi (głównie niemieckiemu i hiszpańskiemu) 49 mld euro rocznie z eksportu. Ceną jest otwarcie rynku UE na tańszą żywność (głównie wołowinę, drób i cukier) z Ameryki Południowej.
• Dlaczego Polska jest przeciw? Ponieważ umowa stanowi bezpośrednie zagrożenie dla naszego silnego rolnictwa, zwłaszcza dla producentów drobiu (jesteśmy liderem w UE) i wołowiny. Polscy rolnicy obawiają się zalewu rynku przez produkty wytwarzane bez kosztownych i rygorystycznych norm unijnych, co oznacza nieuczciwą konkurencję. Korzyści dla innych sektorów nie są nagłaśniane.
• Główne kontrowersje. Umowę krytykuje się za potencjalne przyspieszenie wylesiania Puszczy Amazońskiej (pod pastwiska dla bydła) oraz za fundamentalną hipokryzję – UE wymaga od swoich rolników wdrażania Zielonego Ładu, jednocześnie otwierając się na import, który tych standardów nie spełnia.
• Co się teraz dzieje? Przyszłość umowy jest niepewna. Polska, w sojuszu z Francją i innymi krajami, aktywnie próbuje ją zablokować w Radzie UE. Komisja Europejska może jednak spróbować ominąć to weto, wdrażając handlową część porozumienia "na skróty" za pomocą tzw. umowy tymczasowej (iTA).
• Szerszy kontekst. Dla Brukseli to także ważna gra geopolityczna. Umowa ma wzmocnić pozycję UE na świecie jako odpowiedź na protekcjonizm USA i rosnące wpływy Chin w Ameryce Południowej.

Komisja Europejska szacuje, że porozumienie handlowe z krajami Ameryki Łacińskiej może zwiększyć roczny eksport UE o 49 miliardów euro, wspierając ponad 440 tysięcy miejsc pracy. Według ekspertów umowa, określana obrazowo jako "przemysł za rolnictwo", faworyzuje potężne sektory przemysłowe, głównie niemiecki i hiszpański, kosztem europejskich rolników. Dla Polski, której siłą napędową eksportu jest żywność, a sektor drobiarski nie ma sobie równych w całej Wspólnocie, porozumienie to stanowi poważne zagrożenie. To właśnie ono zjednoczyło polski rząd i rolników w bezprecedensowym sprzeciwie.

Umowa UE-Mercosur to znacznie więcej niż porozumienie handlowe. To test wiarygodności Wspólnoty w kontekście Zielonego Ładu i strategiczna rozgrywka w obliczu globalnych napięć. To też historia o tym, jak ambicje geopolityczne Brukseli zderzają się z losem polskiego rolnika.

Umowa UE-Mercosur. Finał po 25 latach negocjacji

Historia tej umowy to maraton dyplomatyczny, który trwał ćwierć wieku. Formalne rozmowy rozpoczęły się w 2000 roku, jednak przez lata grzęzły w martwym punkcie, rozbijając się o mur sprzecznych interesów gospodarczych obu bloków. Kluczowe ożywienie nastąpiło dopiero w maju 2016 roku, kiedy to strony wznowiły intensywne negocjacje.

Pierwszy przełom nastąpił 28 czerwca 2019 roku podczas szczytu G20 w japońskiej Osace, gdzie po dwóch dekadach rozmów ogłoszono wstępne porozumienie polityczne. Proces jednak szybko utknął, głównie z powodu rosnącej krytyki dotyczącej pożarów i wylesiania Amazonii. Ostateczne porozumienie polityczne udało się osiągnąć dopiero 6 grudnia 2024 roku, a 3 września 2025 roku, Komisja Europejska pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen oficjalnie przedstawiła Radzie UE propozycje podpisania umowy.

Całemu procesowi towarzyszyły poważne zarzuty o brak przejrzystości. Krytycy zarzucali, że negocjacje prowadzono w tajemnicy, a fragmenty porozumienia z 2019 roku udostępniano publicznie "sukcesywnie przez kilka lat", dopiero pod naciskiem organizacji pozarządowych.

Pełny tekst umowy partnerskiej stał się dostępny dopiero po osiągnięciu finalnego porozumienia politycznego w grudniu 2024 roku, co było reakcją na wcześniejsze doświadczenia i miało na celu zwiększenie transparentności procesu. Pomimo opublikowania, dokumenty te również nie są ostateczne i mogą ulec modyfikacjom aż do momentu podpisania umowy.

Obecnie oficjalne teksty porozumienia, w tym załączniki taryfowe, są dostępne do wglądu na stronie internetowej Komisji Europejskiej dotyczącej polityki handlowej.

Co jest w umowie UE-Mercosur? Kluczowe liczby i zapisy

Umowa UE-Mercosur to kompleksowe porozumienie, które opiera się na trzech filarach: handlu, dialogu politycznym oraz współpracy. Jej nadrzędnym celem jest stworzenie bardziej stabilnych i przewidywalnych reguł dla przedsiębiorstw, co ma pobudzić wzajemny handel i inwestycje. Umowa postrzegana jest jako wyjątkowo korzystna dla unijnego przemysłu, w szczególności sektora motoryzacyjnego, który przeżywa problemy w związku z rosnącą konkurencją z Chin oraz potencjałem wojny handlowej Wspólnoty z USA Donalda Trumpa.

Najważniejszym elementem umowy jest zniesienie ceł na ponad 91% produktów eksportowanych z UE do krajów Mercosuru. Sektor motoryzacyjny jest jednym z największych beneficjentów. Cła na samochody, które obecnie wynoszą 35%, mają zostać całkowicie zniesione, a szacuje się, że może to doprowadzić nawet do trzykrotnego wzrostu eksportu pojazdów do 2040 roku. Dodatkowo, cła na części samochodowe, sięgające 18%, będą stopniowo znoszone w ciągu 10-15 lat. Podobnie skorzysta przemysł maszynowy i chemiczny. Taryfy na maszyny, wynoszące od 14% do 20%, zostaną zlikwidowane, podobnie jak cła na produkty chemiczne i leki, sięgające do 14%.

Umowa otwiera również rynek Mercosuru dla tradycyjnych, wysokiej jakości produktów unijnych. Zniesione zostaną cła na wina i alkohole (sięgające do 35%), czekoladę (20%) oraz oliwę z oliwek (10%). W przypadku serów, wysokie cło w wysokości 28% zostanie zlikwidowane w ramach rocznego kontyngentu w wysokości 30 tys. ton.

Ceną za te korzyści jest otwarcie europejskiego rynku na najbardziej konkurencyjne produkty rolne z Ameryki Południowej. W odpowiedzi na ogromne obawy europejskich rolników, umowa wprowadza specjalne mechanizmy ochronne w postaci kontyngentów taryfowych (TRQ). Ustanowiono roczny kontyngent na import wołowiny w wysokości 99 tysięcy ton ze stawką celną obniżoną do 7,5%. Limit na bezcłowy import mięsa drobiowego ustalono na 180 tysięcy ton rocznie. Umowa przewiduje także bezcłowy import 190 tysięcy ton cukru trzcinowego do rafinacji oraz otwiera rynek na etanol, ryż i miód.

Bruksela zapewnia jednocześnie o ochronie unijnych standardów. Porozumienie gwarantuje prawną ochronę dla 357 europejskich oznaczeń geograficznych, w tym tak znanych produktów jak Polska Wódka, i utrzymanie rygorystycznych norm sanitarnych i fitosanitarnych (SPS). Oznacza to, że wszystkie importowane produkty będą musiały spełniać dokładnie te same, wysokie standardy, co żywność produkowana na terenie Unii Europejskiej.

W 2024 roku wartość wymiany handlowej między Unią Europejską a państwami Mercosur sięgnęła blisko 112 miliardów euro. Relacje te charakteryzują się wyraźną komplementarnością. UE importuje z Ameryki Południowej przede wszystkim surowce i produkty rolne, które stanowią ponad 81% całego importu. Kluczowe towary to m.in. soja i produkty sojowe, kawa, rudy metali oraz mięso.

W przeciwnym kierunku płyną głównie towary przetworzone. Kraje Mercosur zaopatrują się w Unii w maszyny i urządzenia, pojazdy, a także produkty chemiczne i farmaceutyczne. W ostatnich latach obserwuje się stały wzrost obrotów, co świadczy o rosnącym znaczeniu obu bloków jako partnerów handlowych.

Obecna wymiana handlowa między UE a Mercosur, choć rosnąca, jest ograniczana przez wysokie cła i opiera się na tradycyjnym podziale pracy. Umowa o wolnym handlu ma potencjał, by to zmienić, intensyfikując współpracę i otwierając nowe możliwości dla obu stron, choć nie bez wyzwań dla niektórych sektorów gospodarki. W porównaniu z potężnymi relacjami handlowymi z USA, handel z Mercosur wciąż ma ogromny, niewykorzystany potencjał, którego uwolnienie jest głównym celem negocjowanego porozumienia. W 2024 roku szacowana wartość handlu towarami i usługami między UE a USA wyniosła około 1,5 biliona dolarów, co wielokrotnie przewyższa obroty z Mercosur.

Cios w polskie rolnictwo? Analiza zagrożeń

Zgodnie z analizami ekspertów, Polska może szczególnie mocno odczuć negatywne skutki umowy w przypadku rynków drobiu, wołowiny, cukru, miodu oraz sera. Głównym powodem jest fakt, że polskie rolnictwo jest motorem napędowym eksportu, a umowa zwiększyłaby nieuczciwą konkurencję na kluczowym dla Polski rynku unijnym.

Krajowa Rada Izb Rolniczych ocenia, że umowa jest dla Polski nieopłacalna, a wzrost konkurencji, zwłaszcza na rynku unijnym, będzie nieuczciwy, ponieważ produkty z Mercosuru nie podlegają tym samym, rygorystycznym unijnym regulacjom, co skutkuje niższymi kosztami produkcji. Polscy rolnicy odrzucają proponowane przez UE rekompensaty finansowe, argumentując, że wolą realną ochronę swojej produkcji zamiast odszkodowań, które postrzegają jako osłabienie ich działalności.

Z drugiej strony analitycy pokazali, że na porozumieniu z Mercosurem może zyskać polska gospodarka jako całość, zwłaszcza sektory poza rolnictwem. Polska, jako eksporter netto żywności, może odczuć straty w rolnictwie, ale jednocześnie zyskać w innych obszarach.

Sektor motoryzacyjny w Polsce odpowiada za ponad 10% krajowego eksportu. Zwiększenie produkcji przez największe europejskie przedsiębiorstw, do których polskie przedsiębiorstwa dostarczają podzespoły i komponenty, mogą uratować tysiące miejsc pracy zagrożonych przez chińską ekspansję na unijne rynki.

Ogólna ocena wpływu porozumienia UE-Mercosur na Polskę jest więc bardziej zniuansowana niż tylko uwzględnianie strat, jakie polskie rolnictwo może ponieść wskutek otwarcia się Wspólnoty na produkty rolne z Ameryki Południowej. Zapowiedziana wysokość kontyngentów - stanowiące około 1,5% europejskiego rynku - nie doprowadzą raczej do całkowitego załamania popytu na produkty z Polski.

Umowa UE-Mercosur stanowi dla Polski klasyczny przykład strategicznego kompromisu "przemysł za rolnictwo". Oznacza to, że podczas gdy polski przemysł i sektor usług mają odnieść wymierne korzyści z otwarcia nowego, dużego rynku zbytu, tak tradycyjne, masowe rolnictwo poniesie koszty związane ze zwiększoną i nie zawsze uczciwą konkurencją. Ostateczny bilans dla całej gospodarki będzie zależał od tego, na ile zyski w jednych sektorach zrekompensują straty w innych.

Polska będzie na plusie? Bilans UE-Mercosur dla polskiej gospodarki

Z czysto makroekonomicznego punktu widzenia, bilans umowy dla Polski jest najprawdopodobniej dodatni. Przewidywane zyski w sektorach przemysłowych i usługowych, mierzone w miliardach euro, przewyższają szacowane straty w rolnictwie.

Jednakże umowa ta jest także katalizatorem głębokich zmian strukturalnych. Oznacza przyspieszenie transformacji od gospodarki opartej w dużej mierze na rolnictwie do gospodarki opartej na nowoczesnym przemyśle i usługach. Choć w długim terminie może to być korzystne, w krótkim i średnim okresie wygeneruje poważne koszty społeczne i ekonomiczne dla rejonów wiejskich i dziesiątek tysięcy rolników, którzy mogą nie być w stanie konkurować w nowych warunkach.

Polska gospodarka zyska przede wszystkim na wzroście eksportu przemysłowego. Branże, w których jesteśmy silni na arenie międzynarodowej – motoryzacja, produkcja maszyn, chemia, farmaceutyki i kosmetyki – otrzymają dostęp do ogromnego i chłonnego rynku Ameryki Południowej. Likwidacja wysokich ceł (często przekraczających 20%) znacząco zwiększy konkurencyjność polskich produktów, co przełoży się na nowe kontrakty, większą produkcję i dobrze płatne miejsca pracy. Korzyści odczują także pewne nisze w rolnictwie: producenci trzody chlewnej dzięki tańszym paszom oraz eksporterzy żywności przetworzonej premium (wódka, słodycze, sery), którzy zdobędą nowych klientów.

Największy koszt umowy poniesie polskie rolnictwo masowe. Sektory, w których Polska jest unijnym liderem – produkcja drobiu i wołowiny – zostaną wystawione na bezpośrednią konkurencję z importem z krajów Mercosur. Problem nie leży w samej ilości importowanych produktów (kontyngenty są ograniczone), ale w fakcie, że są one wytwarzane przy znacznie niższych standardach środowiskowych, pracowniczych i dobrostanu zwierząt, co czyni je znacznie tańszymi. Może to doprowadzić do spadku cen na rynku unijnym, utraty rynków zbytu budowanych latami przez polskich eksporterów i w konsekwencji – do likwidacji miejsc pracy na obszarach wiejskich.

Polska ofensywa dyplomatyczna i rola protestów

W obliczu zagrożenia dla sektora rolniczego Polska zaprezentowała rzadko spotykany, jednolity front polityczny. Rząd Donalda Tuska, z wicepremierem Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem oraz ministrami Czesławem Siekierskim i Krzysztofem Paszykiem na czele, jednoznacznie zadeklarował sprzeciw wobec umowy w jej obecnym kształcie. Polska, we współpracy z kluczowymi sojusznikami – Francją, Irlandią i Belgią – aktywnie dąży do zbudowania w Radzie UE "mniejszości blokującej", która uniemożliwi przyjęcie porozumienia.

Ogromną rolę w nagłośnieniu sprawy odegrały protesty rolnicze, które przetoczyły się przez Polskę i całą Europę. To właśnie one wprowadziły skomplikowany temat umowy z Mercosur do szerokiej debaty publicznej i zmusiły polityków do zajęcia zdecydowanego stanowiska.

Jednak polska narracja, skoncentrowana wyłącznie na rolnictwie, pomija drugą stronę medalu. Wewnątrz samego sektora rolnego interesy nie są jednolite. Polscy hodowcy drobiu i trzody chlewnej są silnie uzależnieni od importu śruty sojowej z Ameryki Południowej, używanej jako pasza. Umowa, ułatwiając ten import, może paradoksalnie obniżyć ich koszty produkcji, tworząc wewnętrzny konflikt interesów.

Co więcej, czy broniąc za wszelką cenę interesów rolnictwa, Polska nie blokuje sobie szans rozwojowych w nowoczesnym przemyśle? Umowa mogłaby otworzyć nowe rynki dla polskich producentów części motoryzacyjnych, baterii do pojazdów elektrycznych czy produktów chemicznych. Twarde "nie" dla Mercosuru jest więc wyrazem strategicznego dylematu: czy Polska stawia na ochronę tradycyjnych sektorów, czy na szukanie nowych możliwości dla przemysłu przyszłości?

UE, Mercosur i geopolityka. Handlowy taniec mocarstw

Umowa handlowa UE-Mercosur, zawierana w kontekście rosnącego protekcjonizmu i napięć geopolitycznych, jest postrzegana jako strategiczne narzędzie Unii Europejskiej do wzmocnienia swojej pozycji na arenie międzynarodowej. Porozumienie to jest elementem szerszej strategii, mającej na celu zmniejszenie zależności od kluczowych partnerów, takich jak Stany Zjednoczone i Chiny, oraz promowanie handlu opartego na zasadach.

W obliczu polityki handlowej prowadzonej przez administrację Donalda Trumpa, która wprowadzała cła na europejskie towary, umowa z Mercosurem staje się kluczowym narzędziem dla UE. Zwolennicy porozumienia, m.in. z Niemiec i Hiszpanii, widzą w nim sposób na zrekompensowanie strat handlowych wynikających z amerykańskich taryf, a także na dywersyfikację handlu z dala od USA. Choć rynek Mercosuru nie może w pełni zastąpić rynku amerykańskiego, jego duży potencjał (ponad 260 milionów konsumentów) czyni go atrakcyjnym celem dla europejskich eksporterów.

Zdaniem części komentatorów umowa z Mercosur pokazała fundamentalną sprzeczność w polityce Brukseli. Z jednej strony, poprzez Europejski Zielony Ład, UE nakłada na własnych rolników coraz bardziej rygorystyczne i kosztowne normy środowiskowe. Z drugiej strony, szeroko otwiera swój rynek na import żywności produkowanej bez tych obciążeń.

Co więcej, choć porozumienie zawiera rozdział poświęcony zrównoważonemu rozwojowi i ochronie klimatu, krytycy z organizacji pozarządowych wskazują, że jego zapisy to "papierowe tygrysy". Kluczowy problem to brak mechanizmów sankcyjnych za łamanie postanowień środowiskowych; rozdział ten posiada odrębny mechanizm rozwiązywania sporów, który nie przewiduje kar handlowych, a jedynie dialog. Niewykluczone, że takie głosy - choć poruszające istotne kwestie - mogą być inspirowane przez światowych graczy, których pozycja spadnie wskutek zawartej umowy.

Co dalej z umową UE-Mercosur? Proces ratyfikacji i scenariusze na przyszłość

Przyszłość umowy jest daleka od pewności. Jej wejście w życie to skomplikowany, wieloetapowy proces. Najpierw umowa musi uzyskać w Radzie UE poparcie większości kwalifikowanej (co najmniej 15 państw reprezentujących 65% ludności UE). Mniejszość blokująca to co najmniej 4 kraje reprezentujące 35% populacji, co Polska i jej sojusznicy próbują osiągnąć. Następnie wymagana jest zgoda Parlamentu Europejskiego.

Ponieważ jest to tzw. "umowa mieszana", obejmująca kompetencje dzielone z państwami członkowskimi, jej pełna wersja (EMPA) będzie musiała być ratyfikowana przez wszystkie 27 parlamentów krajowych, co może potrwać lata. Aby ominąć tę długą drogę, Komisja Europejska zaproponowała Tymczasową Umowę Handlową (iTA). Obejmuje ona wyłącznie te części umowy, które leżą w wyłącznych kompetencjach UE (głównie handel), dzięki czemu może zostać przyjęta bez konieczności ratyfikacji narodowej.

Niezależnie od wyniku, batalia o Mercosur już teraz jest cenną lekcją na temat przyszłości UE. Na horyzoncie rysują się trzy główne scenariusze. Pierwszy to pełna ratyfikacja, czyli długi i niepewny proces. Drugi to blokada polityczna, która jednak rodzi pytanie o geopolityczne koszty takiej decyzji i ewentualne zwrócenie się Mercosuru w stronę Chin. Trzeci, prawdopodobnie najbardziej realny, to wdrożenie tymczasowe (iTA), gdzie korzyści dla przemysłu wchodzą w życie, a kontrowersyjne tematy rolne i środowiskowe pozostają zamrożone.

Los umowy UE-Mercosur zadecyduje nie tylko o przyszłości handlu i rolnictwa. Zadecyduje o tym, czym Unia Europejska chce być w XXI wieku i jaką rolę odgrywać w świecie rządzonym przez supermocarstwa.

Skąd to wiemy? Jak to policzyliśmy?

Głównym źródłem danych dotyczących samej umowy, jej założeń, a także ogólnoeuropejskich skutków ekonomicznych, były oficjalne dokumenty i komunikaty Komisji Europejskiej. To właśnie z jej publikacji pochodzą kluczowe szacunki, takie jak potencjalny wzrost eksportu UE o 49 miliardów euro czy wsparcie dla ponad 440 tysięcy miejsc pracy. Dane dotyczące konkretnych stawek celnych, wielkości kontyngentów taryfowych oraz listy chronionych oznaczeń geograficznych również bazują na tekstach udostępnionych przez unijne instytucje.

W celu precyzyjnego opisania polskiej perspektywy, sięgnęliśmy do krajowych źródeł. Oficjalne stanowisko polskiego rządu zostało przedstawione na podstawie komunikatów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wypowiedzi członków rządu. Głos samych rolników i ich obawy oparliśmy na stanowiskach kluczowych organizacji branżowych, takich jak Krajowa Rada Izb Rolniczych.

Dane statystyczne dotyczące wielkości produkcji i eksportu w kluczowych dla Polski sektorach, jak drób, wołowina czy cukier, pochodzą z raportów rynkowych krajowych zrzeszeń producentów oraz specjalistycznych portali rolniczych, które agregują dane za rok 2024 oraz sezon 2024/2025.

Analiza geopolityczna oraz ocena skuteczności mechanizmów ochronnych i klauzul środowiskowych to z kolei efekt syntezy ocen i raportów publikowanych przez niezależne ośrodki analityczne, takie jak Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM), oraz wiodące media międzynarodowe.

Opis metodologii obliczeń

Ponieważ brakuje oficjalnych, rządowych modeli ekonometrycznych szacujących wpływ umowy na Polskę, zastosowaliśmy metodę szacowania skutków w oparciu o analizę scenariuszową. Proces ten przebiegał w następujących krokach:

• Krok 1: Ustalenie wartości bazowej: Dla każdego analizowanego sektora określono jego aktualną (dane za 2023/2024) pozycję: wartość rocznej produkcji, wartość eksportu oraz liczbę zatrudnionych. To stanowiło punkt odniesienia.
• Krok 2: Analiza scenariuszowa (sektory stratne): Dla sektorów zidentyfikowanych jako "przegrani" (np. drób, wołowina, miód) stworzono scenariusz oparty na mechanizmie presji cenowej i wypierania z rynku.
• Obliczenia finansowe: Założyliśmy, że zwiększony, bezcłowy import z Mercosur doprowadzi do spadku średnich cen rynkowych i/lub utraty części udziałów w rynku przez polskich producentów. Na wartość bazową eksportu lub rynku nałożono hipotetyczny, lecz prawdopodobny spadek przychodów w przedziale od 5% do 20%, w zależności od stopnia narażenia danego sektora. 
• Przykład dla wołowiny: Wartość eksportu ~1,6 mld euro * 10-20% (założony spadek) ≈ 160-300 mln euro straty.
• Obliczenia dot. miejsc pracy: Szacunek oparto na założeniu, że spadek rentowności i produkcji w danym sektorze pociągnie za sobą konieczność restrukturyzacji i redukcji zatrudnienia. Liczby te są pochodną skali strat finansowych oraz pracochłonności danego sektora.
• Krok 3: analiza scenariuszowa (sektory zyskujące): Dla sektorów zidentyfikowanych jako "zwycięzcy" (np. motoryzacja, maszyny) stworzono scenariusz oparty na mechanizmie otwarcia nowego rynku poprzez likwidację barier celnych.
• Obliczenia finansowe: Oszacowano potencjalny wzrost wartości eksportu na rynki Mercosur, biorąc pod uwagę skalę usuwanych ceł (14-35%) oraz ogólny potencjał chłonności rynku południowoamerykańskiego.
• Przykład dla motoryzacji: Biorąc pod uwagę siłę polskiego sektora i skalę usuwanych barier, przyjęto realistyczny wzrost eksportu o 1-1,5 mld euro w perspektywie kilku lat.
• Obliczenia dot. miejsc pracy: Nowe miejsca pracy oszacowano, opierając się na średnich wskaźnikach produktywności w danym sektorze (tzn. jaka wartość eksportu przypada na jedno miejsce pracy) i prognozowanym wzroście sprzedaży.

Celem tej metodologii nie było stworzenie precyzyjnej prognozy, lecz przedstawienie skali i rzędu wielkości potencjalnych zmian, co pozwala na lepsze zrozumienie bilansu korzyści i strat dla polskiej gospodarki.

Michał Tomaszkiewicz

O pieniądzach na okrągło

Strategiczny kompromis UE-Mercosur

Umowa handlowa Unii Europejskiej z krajami Mercosur to klasyczny przykład strategicznego dylematu, w którym geopolityczne ambicje i korzyści dla przemysłu zderzają się z realnymi kosztami dla sektora rolniczego. Jakie oznacza to skutki dla nas, dla sektora przedsiębiorstw oraz dla całej polskiej gospodarki? Spójrzmy z trzech kluczowych perspektyw: mikroekonomicznej, mezoekonomicznej i makroekonomicznej.

👤

Dla Polaka

Werdykt:

👎

Zagrożenie dla stabilności zatrudnienia na obszarach wiejskich przeważa nad potencjalnymi korzyściami w sektorze przemysłowym.

+

Potencjalne obniżenie cen niektórych importowanych produktów spożywczych, takich jak kawa czy owoce egzotyczne, co nieznacznie zwiększy siłę nabywczą konsumentów.

-

Realne zagrożenie utraty miejsc pracy dla dziesiątek tysięcy osób zatrudnionych w rolnictwie i przetwórstwie, zwłaszcza w regionach wiejskich o ograniczonych alternatywach zawodowych.

!

Ryzyko pogłębiania się zapaści demograficznej i ekonomicznej na obszarach wiejskich, których byt jest silnie uzależniony od kondycji zagrożonych sektorów, takich jak produkcja drobiu i wołowiny.

?

Szansa dla pracowników na przekwalifikowanie się i przejście do rozwijających się sektorów przemysłu, co może skutkować wzrostem zarobków i nabyciem nowych kompetencji.

🏭

Dla przedsiębiorstw

Werdykt:

👍👎

Umowa tworzy wyraźny podział na wygranych w przemyśle i przegranych w rolnictwie, co w pełnym rozrachunku bilansuje jej ogólny wpływ na polski biznes.

+

Ogromna szansa dla firm z sektora motoryzacyjnego, maszynowego i chemicznego na ekspansję na chłonny, chroniony do tej pory wysokimi cłami rynek, co przełoży się na skokowy wzrost przychodów.

-

Drastyczne pogorszenie warunków konkurencyjnych dla producentów rolnych, zmuszonych do rywalizacji z importem wytwarzanym przy niższych kosztach wynikających z odmiennych standardów środowiskowych i pracowniczych.

!

Ryzyko powstania zjawiska ryzyka moralnego, gdzie zagrożone sektory rolnictwa będą oczekiwać stałych dopłat i programów osłonowych, przenosząc koszty adaptacji na budżet państwa.

?

Potencjał do strategicznej transformacji polskiego rolnictwa w kierunku produkcji premium, ekologicznej i wysoko przetworzonej, co pozwoli na uniknięcie bezpośredniej konkurencji cenowej.

Dla Polski

Werdykt:

👍

Przewidywane zyski w sektorach przemysłowych o wysokiej wartości dodanej przewyższają szacowane straty w rolnictwie.

+

Wyraźnie dodatni wpływ na bilans handlowy i PKB, ponieważ zyski z eksportu towarów przemysłowych o wysokiej wartości dodanej z nadwyżką zrekompensują straty w rolnictwie.

-

Osłabienie pozycji negocjacyjnej Polski w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE, pokazujące, że interesy polskiego rolnictwa mogą zostać poświęcone na rzecz strategicznych celów całej Wspólnoty.

!

Ryzyko wzrostu nierówności społecznych i regionalnych poprzez stworzenie głębokiego podziału na dynamicznie rozwijające się ośrodki przemysłowe i ubożejące, wyludniające się obszary wiejskie.

?

Szansa na przyciągnięcie nowych, strategicznych inwestycji zagranicznych do Polski, postrzeganej jako atrakcyjny hub produkcyjny z bezcłowym dostępem do rynków UE i Mercosur.

Źródło: PolskieRadio24.pl/Michał Tomaszkiewicz