Przełomowa ustawa z podpisem prezydenta. "Koniec z tym absurdem!"
Ustawa, która umożliwi wliczanie do stażu pracy okresów na umowie zlecenie oraz prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej zyskała podpis prezydenta Nawrockiego i wejdzie w życie 1 stycznia 2026. Polacy będą mieli 24 miesiące, żeby zgłosić się do pracodawcy po dodatkowe benefity. Jak to zrobić i co się dostanie?
2025-10-17, 09:53
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Okresy pracy na umowach zlecenia, umowach agencyjnych oraz prowadzenia JDG będą wliczane do ogólnego stażu pracy, co pozwoli milionom Polaków na zwiększenie uprawnień pracowniczych
- Główną korzyścią jest możliwość zyskania dodatkowych 6 dni urlopu wypoczynkowego rocznie (z 20 do 26 dni), a także potencjalnie dłuższy okres wypowiedzenia
- Proces ten nie jest automatyczny; pracownik musi sam wystąpić do ZUS o zaświadczenie o okresach składkowych i dostarczyć je do działu HR, na co ma 24 miesiące od wejścia ustawy w życie
Prezydent Nawrocki podpisał 15 października 2025 roku ustawę otwierającą drogę do rewolucyjnej zmiany w sposobie liczenia stażu pracy. Przełoży się to bezpośrednio na uprawnienia pracownicze milionów Polaków.
Decyzja ta spotkała się z natychmiastowym i entuzjastycznym przyjęciem ze strony Nowej Lewicy, która aktywnie promowała to rozwiązanie. Partia opublikowała komentarz na Iksie.
Na czym polega rewolucja i kto na niej skorzysta?
Formalnie jest to „Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw”. Jej fundamentalna rola polega na zmianie sposobu liczenia tzw. ogólnego stażu pracy, od którego zależą kluczowe uprawnienia pracownicze.
Nowy staż pracy. Co wliczy się do lat pracy?
Ustawa wprowadza do ogólnego stażu pracy okresy zatrudnienia na innych formach niż standardowa umowa o pracę.
Samozatrudnienie (JDG)
Okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Umowa zlecenie
Okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia.
Umowa agencyjna
Okresy wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej.
Osoba współpracująca
Okresy pozostawania osobą współpracującą przy wyżej wymienionych umowach lub działalności.
Do stażu pracy wliczane będą wszystkie okresy, w których pracownik podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnym i rentowym). Chodzi o to, aby okresy, w których budowany był kapitał na przyszłą emeryturę, były również uwzględniane przy ustalaniu uprawnień pracowniczych, takich jak prawo do urlopu.
Potencjalnymi beneficjentami tej zmiany są miliony pracowników, którzy kiedykolwiek pracowali na zleceniu lub prowadzili JDG, a obecnie są zatrudnieni na umowie o pracę.
Na co wpłynie wyższy staż pracy?
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Osoby, które dzięki doliczeniu lat pracy na JDG/zleceniu przekroczą 10-letni ogólny staż pracy, nabędą prawo do 26 dni urlopu rocznie zamiast dotychczasowych 20 dni.
Długość okresu wypowiedzenia
W pewnych przypadkach ogólny staż pracy wpływa na czas trwania okresu wypowiedzenia umowy o pracę, co może zwiększyć bezpieczeństwo zatrudnienia.
Inne świadczenia
Nowe zasady ułatwią nabycie prawa do dodatków stażowych lub nagród jubileuszowych, co jest istotne zwłaszcza w sektorze publicznym i w firmach posiadających takie regulaminy zakładowe.
Proces nie jest automatyczny. Jak udokumentować staż pracy?
Najważniejszą informacją dla pracowników jest to, że przeliczenie stażu nie nastąpi automatycznie. Pracodawca ani dział HR nie mają dostępu do pełnych danych o wcześniejszych umowach zleceń czy JDG. Cała inicjatywa musi wyjść od samego pracownika.
📄 Krok po kroku: Jak zdobyć zaświadczenie z ZUS?
Procedura będzie prosta, ale wymaga Twojej inicjatywy. Oto przewidywane kroki:
Zaloguj się do PUE ZUS
Najłatwiej i najszybciej będzie to zrobić online przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS.
Znajdź odpowiedni wniosek
ZUS prawdopodobnie udostępni dedykowany formularz wniosku o wydanie zaświadczenia o okresach podlegania ubezpieczeniom.
Złóż wniosek
Wypełnij go online, postępując zgodnie z instrukcjami, a następnie wyślij.
Poczekaj na zaświadczenie
ZUS będzie miał określony czas (prawdopodobnie 30 dni) na wydanie dokumentu, który pojawi się na Twoim profilu PUE ZUS.
Zanieś do HR
Wydrukuj zaświadczenie i dostarcz je do działu kadr w swojej obecnej firmie, aby zaktualizować swój staż pracy.
Pamiętaj: Masz na to 24 miesiące od wejścia ustawy w życie!
Warto zaznaczyć, że ustawa ma działanie wsteczne. Oznacza to, że teoretycznie pracownik może zaliczyć okresy pracy na zleceniu lub JDG nawet sprzed 15, 20 czy 30 lat, o ile jest w stanie je udowodnić. ZUS dysponuje jednak pełnymi danymi o składkach dopiero od 1 stycznia 1999 roku, co może stanowić ograniczenie dowodowe dla starszych okresów.
Zlecenia bez składek – wyjątki
Okresy pracy na umowę zlecenie, od których nie były odprowadzane składki (np. w przypadku studentów do 26. roku życia), również będą wliczane do stażu pracy. W tej sytuacji ZUS nie wyda jednak zaświadczenia, ponieważ nie posiada danych w systemie ubezpieczeń. Ciężar dowodu spada wtedy na pracownika, który musi przedstawić pracodawcy stare umowy, rachunki lub inne dokumenty potwierdzające fakt i okres wykonywania zlecenia.
🤔 A co jeśli...? Odpowiedzi na najczęstsze pytania
...pracowałem za granicą?
Ustawa dotyczy tylko okresów pracy w Polsce, od których odprowadzano składki do polskiego ZUS.
...firma, dla której pracowałem na zleceniu, już nie istnieje?
To nie problem. Kluczowe są dane zapisane w ZUS, a nie istnienie dawnego pracodawcy.
...czy to wpłynie na moją emeryturę?
Nie bezpośrednio. Ustawa dotyczy uprawnień pracowniczych (urlop, wypowiedzenie), a nie zasad obliczania emerytury, które zależą od wysokości odprowadzonych składek.
...dlaczego umowy o dzieło się nie liczą?
Ponieważ co do zasady nie odprowadza się od nich składek ZUS, a ustawa opiera się właśnie na kryterium oskładkowania. ZUS nie ma więc danych o tych okresach.
Nowa ustawa świadomie nie wlicza do stażu pracy okresów wykonywania pracy na podstawie umowy o dzieło, prowadzenia działalności nierejestrowanej czy wolontariatu. Jest to kwestia fundamentalnie systemowa. Główny powód wynika z faktu, że umowa o dzieło jest z zasady umową nieoskładkowaną. Ponieważ ustawa opiera się na kryterium odprowadzania składek, ZUS nie ma tych okresów w swoich systemach ubezpieczeniowych i nie jest w stanie wydać zaświadczenia potwierdzającego staż.
Gdzie zmiana będzie najbardziej odczuwalna?
Nowe prawo obejmuje zarówno umowy zlecenia, jak i samozatrudnienie (JDG). Dlatego lista branż i grup zawodowych jest szeroka.
Branża IT (głównie JDG)
Zawody: Programiści, testerzy oprogramowania, analitycy biznesowi, administratorzy systemów, specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa.
Branże kreatywne, media i marketing
Zawody: Dziennikarze, copywriterzy, graficy komputerowi, specjaliści ds. marketingu i mediów społecznościowych, fotografowie, tłumacze.
Gastronomia, hotelarstwo (HoReCa) i handel
Zawody: Kelnerzy, bariści, pomoc kuchenna, recepcjoniści, pracownicy obsługi hotelowej, kasjerzy, sprzedawcy, pracownicy firm eventowych.
Studenci i osoby rozpoczynające karierę
To najważniejsza grupa demograficzna. Ze względu na zwolnienie ze składek ZUS do 26. roku życia, umowy zlecenia były dla pracodawców najtańszą formą zatrudnienia.
Usługi proste i "Gig Economy"
Zawody: Pracownicy ochrony, osoby sprzątające, kurierzy, dostawcy jedzenia, kierowcy (taksówki, przewóz osób na aplikację), pracownicy call center, ankieterzy.
Budownictwo i opieka
Zawody: Pracownicy fizyczni przy pracach sezonowych, fachowcy (np. elektrycy, hydraulicy na JDG), a także opiekunowie osób starszych.
Ponadto, ustawodawca pozostał przy formalnym rozróżnieniu charakteru prawnego: umowa zlecenie i JDG zakładają świadczenie pracy, natomiast umowa o dzieło jest umową rezultatu.
Terminy wejścia w życie i czas na dokumentację
Ustawa, podpisana 15 października 2025 r., wejdzie w życie w dwóch różnych terminach.
Sektor finansów publicznych
Od 1 stycznia 2026
Obowiązek zacznie dotyczyć pracowników zatrudnionych u pracodawców z tego sektora.
Sektor prywatny
II połowa 2026
Ustawa wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Kluczowy jest też limit czasowy dla pracowników: osoby zatrudnione u danego pracodawcy w dniu wejścia w życie ustawy mają 24 miesiące na udokumentowanie dodatkowych okresów i przedstawienie ich w dziale HR w celu przeliczenia stażu.
- Ile wyniesie najniższa krajowa w 2026 roku? Rząd podał ostateczną kwotę
- Zatrudnienie spada, płace zwalniają. Nowe dane GUS
- Tak zarabiają Polacy. W gastronomii się nie dorobisz
Źródło: MRPiPS/Kancelaria Prezydenta/Michał Tomaszkiewicz