Cukierek czy psikus? Czym "straszą" paragony na Halloween?
Dynia na progu, pajęczyna w oknie i góra cukierków w koszyku? Zakupy Polaków nie kłamią: Halloween zadomowiło się u nas na dobre. Jak wynika z analizy milionów paragonów, w ciągu zaledwie dwóch lat odsetek dowodów zakupu ze słodyczami w tygodniu przed 31 października wystrzelił z niecałych 9% do ponad 14%.
2025-10-23, 14:06
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Prawdziwa słodycz w danych: Zwyczaj sięgania po słodycze przed 31 października jest coraz silniejszy – w ciągu zaledwie dwóch lat, pomiędzy 2022 a 2024 rokiem, udział paragonów zawierających cukierki zwiększył się z 8,81% do 14,18%, co analitycy jednoznacznie interpretują jako wyraźny trend wzrostowy
- Impuls konsumencki: Wzmożone zakupy słodyczy są napędzane nie tylko przez samą tradycję, ale także przez coraz bogatszą ofertę tematycznych produktów w placówkach handlowych oraz rosnącą popularność organizowania imprez halloweenowych w domach i szkołach
- Obchody niszowe, ale dochodowe: Mimo że Halloween nie jest świętem powszechnym – aktywnie obchodzi je jedynie około 15% Polaków, jest to jednak istotny moment komercyjny, skupiający się głównie na konsumentach z najmłodszych grup wiekowych, młodzieży i młodych dorosłych
Zakupy Polaków wyraźnie pokazują, że Halloween przestało być efemeryczną modą, stając się ugruntowanym elementem jesiennego kalendarza, co z kolei przekłada się na realne wyniki finansowe w sektorze handlowym. Eksperci z aplikacji PanParagon, służącej do przechowywania dowodów zakupu, podjęli się szczegółowej analizy, aby zweryfikować, w jakim stopniu popularność święta wpływa na sprzedaż słodyczy. Do aplikacji trafia co miesiąc około 2 milionów dowodów zakupu.
🍬 Poradnik. Jakie cukierki kupić na Halloween?
Chcesz być przygotowany na wizytę małych przebierańców? Oto co zwykle cieszy się największą popularnością.
Małe opakowania
Indywidualnie pakowane batoniki, żelki, mini-czekoladki są higieniczne i łatwe do rozdania.
Różnorodność
Dzieci lubią mieć wybór. Zamiast jednego rodzaju cukierków, kup mieszankę różnych smaków i typów (czekoladowe, owocowe, kwaśne).
Tematyczne słodycze
Cukierki w kształcie dyń, duchów, pająków czy oczu dodają zabawie klimatu.
Markowe klasyki
Znane i lubiane marki (np. Haribo, Kinder, M&M's) są zawsze bezpiecznym wyborem.
Uwaga na alergie!
Coraz więcej dzieci ma alergie. Warto mieć w zanadrzu kilka opcji bez orzechów, glutenu czy mleka (np. lizaki, twarde cukierki owocowe) lub drobne zabawki jako alternatywę.
Wyniki tych badań są jednoznaczne i potwierdzają słodki szał zakupowy. Analizując dane z tygodnia poprzedzającego Halloween w 2022 roku i porównując je z analogicznym okresem w 2024 roku, zauważono znaczący skok: o ile w 2022 roku cukierki znajdowały się na 8,81% wszystkich zarchiwizowanych paragonów, o tyle w 2024 roku ten odsetek wyniósł już 14,18%. Ten znaczący wzrost jest wyraźnie związany z faktem, że Halloween staje się w Polsce ważną okazją do wspólnego spotykania się, wymiany słodyczy i ogólnej zabawy, co skłania konsumentów do gromadzenia zapasów.
- Z perspektywy handlu Halloween to coraz ważniejszy moment sezonowy. Dane pokazują, że Polacy lubią tematyczne okazje do zakupów, od walentynek, przez Dzień Kobiet, aż po Halloween i oczywiście Boże Narodzenie. Sklepy i producenci, którzy umiejętnie łączą komunikację marketingową z emocjami i tradycją, mogą w tym czasie liczyć na zauważalny wzrost sprzedaży – skomentowała Antonina Grzelak z aplikacji PanParagon.
Głównym motorem napędowym zwiększonej sprzedaży jest charakterystyczna dla Halloween zabawa "cukierek albo psikus" (znana jako trick-or-treating). Choć to święto zostało zaadaptowane z kultury amerykańskiej, Polacy chętnie przyjęli ten element, który polega na obdarowywaniu słodyczami najmłodszych odwiedzających domy.
🎃 Skąd się wzięło "Cukierek albo psikus"?
To dosłowne tłumaczenie "Trick or Treat!". Powiedzenie jest nowe (USA, lata 30.), ale zwyczaje, z których się wywodzi, mają znacznie starsze, europejskie korzenie.
1. Święto Samhain
Wierzono, że w noc z 31.10 na 1.11 granica między światami się zaciera. Wystawiano jedzenie (treat), by obłaskawić duchy i uniknąć ich złośliwości (trick).
2. "Souling" (kwestowanie za dusze)
Ubodzy chodzili od domu do domu, prosząc o "ciasteczka za duszę" (treat). W zamian oferowali modlitwy za zmarłych.
3. "Guising" (przebieranie się)
Młodzi ludzie w kostiumach odwiedzali sąsiadów. Aby otrzymać poczęstunek (treat), musieli wykonać "sztuczkę" (trick) – zaśpiewać piosenkę lub powiedzieć wierszyk.
4. Narodziny "Trick or Treat!"
Imigranci połączyli te tradycje. Zwyczaj "sztuczki" (występu) zanikł, a całość uprościła się do szantażu: "Daj nam poczęstunek (treat), albo zrobimy ci psikusa (trick)".
Współczesne znaczenie
Dzisiejsze dzieci w kostiumach (jak w "guising") proszą o datek (jak w "souling"), grożąc psikusami (jak duchy z "Samhain").
Współczesne Halloween w Polsce to nie tylko cukierki, lecz także aktywna zabawa i tematyczne dekoracje. Wśród osób aktywnie świętujących, do najczęściej podejmowanych działań należą dekorowanie domów, często za pomocą wydrążonych dyni, oglądanie filmów grozy oraz uczestnictwo w domówkach i imprezach tematycznych. Zatem cukierki stają się nie tylko nagrodą dla dzieci, ale symbolem tej nowo przyjętej, słodkiej tradycji.
Mimo że Halloween nie ma w Polsce tradycyjnych, rodzimych korzeni i zaczęło zyskiwać na popularności dopiero od lat 90. XX wieku, głównie za sprawą silnych wpływów kultury amerykańskiej, jego pozycja w kalendarzu stale się umacnia.
Należy jednak podkreślić, że święto to ma charakter dwojaki: jest popularne, ale jednocześnie pozostaje niszowe. Według badań prowadzonych w ostatnich latach, w tym w 2024 roku, aktywne włączanie się w obchody Halloween deklaruje zaledwie około 15% Polaków. Jest to domena przede wszystkim dzieci, młodzieży i młodych dorosłych – ze szczególnym uwzględnieniem grupy wiekowej 15-24 lata – podczas gdy wśród starszych pokoleń zainteresowanie pozostaje znikome.
🌍 Dyfuzja kulturowa. Jak obce święto podbiło Polskę?
Przejęcie Halloween to klasyczny przykład procesu, w którym elementy jednej kultury (amerykańskiej) przenikają i są adaptowane przez inną. Co sprawiło, że tak dobrze przyjęło się w Polsce?
Media i popkultura
Filmy, seriale i gry wideo, które oglądamy od dekad, pełne są motywów halloweenowych, oswajając nas z tym zwyczajem.
Marketing i komercjalizacja
Handel szybko dostrzegł ogromny potencjał komercyjny i zaczął promować tematyczne produkty, stroje i dekoracje.
Atrakcyjność dla dzieci
Elementy zabawy, przebierania się w kostiumy i, przede wszystkim, zbierania słodyczy są uniwersalnie pociągające dla najmłodszych.
Potrzeba nowych rytuałów
W zglobalizowanym, w dużej mierze świeckim świecie, ludzie (zwłaszcza młodzi) szukają nowych, wspólnych okazji do zabawy i świętowania poza tradycyjnym kalendarzem.
W kontekście kulturowym, święto to budzi pewne kontrowersje. Chociaż znaczna część społeczeństwa (nawet połowa) postrzega Halloween jako zjawisko neutralne – nieszkodliwą rozrywkę dla dzieci lub okazję do komercyjnych promocji – to jednocześnie część Polaków krytykuje je. Krytycy często wskazują, że jest to obca tradycja, która narusza poważny i refleksyjny nastrój zbliżających się uroczystości Wszystkich Świętych (1 listopada) i Dnia Zadusznego (2 listopada). Niemniej jednak, Halloween ostatecznie ugruntowało się jako święto o charakterze komercyjno-rozrywkowym.
- Koszmar w Halloween. Zbierał cukierki, w jednym z nich był... gwóźdź
- Halloween - czy i jak obchodzimy w Polsce?
- Cukierek czy psikus? Jak obchodzone jest Halloween w Polsce?
Źródło: Pan Paragon/Michał Tomaszkiewicz