23 lipca

1373 - Zmarła Święta Brygida, obecnie patronka Szwecji, pielgrzymów i współpatronka Europy.

1422 - Władysław Jagiełło wydał w Czerwińsku przywilej dla szlachty. Król zobowiązał się nie konfiskować dóbr szlacheckich bez wyroku sądowego oraz przyznał szlachcie przywileje ekonomiczne.

1683 - Położenie kamienia węgielnego pod kościół Przemienienia Pańskiego przy ul. Miodowej w Warszawie, ufundowanego przez króla Jana III Sobieskiego jako wotum za zwycięstwo nad Turkami.

1757 - Zmarł Domenico Scarlatti, włoski kompozytor, organista i klawesynista. Pracował na dworach w Neapolu, Rzymie, Lizbonie i Madrycie. Stworzył 12 oper oraz 550 kompozycji klawesynowych, zwanych ogólnie sonatami. Urodził się 26 października 1685 roku.

REKLAMA

1775 - Urodził się Étienne Malus, francuski inżynier wojskowy, członek Francuskiej Akademii Nauk, odkrywca światła spolaryzowanego, badacz zjawisk optycznych. (zm. 24.02.1812) 

1792 - Stanisław August Poniatowski przystąpił do Konfederacji Targowickiej, spisku magnatów, zawiązanego by obalić Konstytucję 3 maja. Konfederacja targowicka zaprowadziła w Rzeczypospolitej rządy terroru, przy pomocy wojska rosyjskiego dokonując licznych grabieży i kontrybucji dóbr patriotów. Zrujnowany kraj musiał znosić finansowe skutki pobytu 100-tysięcznej rosyjskiej armii okupacyjnej. Miarą upadku targowiczan było uroczyste poselstwo przywódców konfederackich 14 listopada 1792 do carycy Katarzyny II, którzy podziękowali jej za "przywrócenie wolności i ustroju republikańskiego w Polsce.

1829 - Zmarł Wojciech Bogusławski, aktor, reżyser, dramatopisarz, założyciel pierwszej szkoły dramatycznej w Warszawie. Jest nazywany ojcem teatru polskiego. Jego opera    "Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale" była wystawiana w przededniu powstania kościuszkowskiego. (ur. 9.04.1757)

1842 - Urodził się Henryk Jordan, lekarz, działacz społeczny, pionier wychowania fizycznego w Polsce, twórca miejsc zabaw dla dzieci - ogródków jordanowskich. W 1974 roku Towarzystwo Przyjaciół Dzieci ustanowiło Medal im. doktora Henryka Jordana przyznawany za systematyczną pracę na polu rekreacji i usportowienia dzieci i młodzieży. (zm. 18.05.1907)

REKLAMA

1863 - Urodził się Tadeusz Wenda, inżynier komunikacji, budowniczy linii kolejowych i portów, twórca projektu i kierownik budowy portu w Gdyni. (zm. 1948)

1886 - Urodził się Władysław Szafer, botanik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmował się badaniami z zakresu anatomii i geografii roślin, paleobotaniki i fitosocjologii. Aautor ponad 650. publikacji poświęconych ochronie przyrody: "Flora polska", "Szata roślinna Polski", "Skarby przyrody i ich ochrona", jeden z założycieli Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody. Zmarł 16 listopada 1970 roku. 125 rocznica

1888 - Urodził się Raymond Chandler, autor powieści kryminalnych, mistrz tzw. "czarnego kryminału". Stworzył słynnną postać prywatnego detektywa Philipa Marlowe'a. Jest autorem powieści "Żegnaj, laleczko", "Długie pożegnanie". Zmarł 26 marca 1959 roku.

1892 - Urodził się Haile Selasje, cesarz Etiopii w latach 1930-1974. W 1923 roku przyłączył kraj do Ligi Narodów, zakazał niewolnictwa. W 1931roku ogłosił pierwszą w historii Etiopii konstytucję, przekształcając kraj w monarchię konstytucyjną. Jego polityka doprowadziła jednak kraj do ruiny ekonomicznej. Pucz wojskowy 1974 roku odebrał cesarzowi władzę. Zmarł 27 sierpnia 1975 roku.

REKLAMA

1896 - Zmarł Emeryk Hutten-Czapski, archeolog, numizmatyk, kolekcjoner i bibliofil, fundator Muzeum Czapskich w Krakowie. Autor pięciotomowej pracy o polskich monetach, która ma do dziś podstawową wartość źródłową. Urodził się 17 października   1828 roku. 115 rocznica

1906 - Urodził się Vladimir Prelog, szwajcarski chemik, pochodzenia serbskiego. Prowadził badania nad związkami pochodzenia naturalnego: alkaloidami, antybiotykami i enzymami, laureat Nagrody Nobla w 1975 roku w dziedzinie chemii za prace nad stereochemią cząsteczek organicznych i reakcji chemicznych. Zmarł 7 stycznia 1998 roku. 105 rocznica

1909 - Zmarł Zygmunt Noskowski, kompozytor, pedagog, dyrygent, krytyk muzyczny. Przez 22 lata był przewodniczącym Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Pisał recenzje muzyczne dla Kuriera Warszawskiego.

1916 - Zmarł William Ramsay, brytyjski chemik, odkrywca czterech szlachetnych gazów: neonu, argonu, kryptonu i ksenonu. W 1904 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za badanie gęstości większości znanych gazów i odkrycie argonu. Urodził się 2 października 1852 roku. 95 rocznica

REKLAMA

1920 - Urodziła się Amalia Rodriques, portugalska pieśniarka fado, uważana za "Królową" tego gatunku muzyki. Zmarła 6 października 1999 roku. 

1922 - Urodził się Damiano Damiani, włoski reżyser i scenarzysta, twórca filmów: "Dzień puszczyka", "Ostrzeżenie", "Nuda", 'Wyspa Artura", "Zakochana wiedźma". Reżyserował telewizyjny serial "Ośmiornica".

1923 - W Lozannie podpisano polsko-turecki traktat o wieczystej przyjaźni oraz konwencję handlową i osiedleńczą.

1926 - Zmarł Wiktor Waśniecow, rosyjski malarz, autor scen rodzajowych, narodowo-historycznych, religijnych, namalował między innymi freski na ścianach soboru św. Włodzimierza w Kijowie. 85 rocznica

REKLAMA

1930 - Urodziła się Maria Orwid, lekarz-psychiatra, pracownik naukowy Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, pionier psychiatrii rodziny i terapii rodzinnej w Polsce, inicjatorka projektu terapeutycznego dla Dzieci Holocaustu i Drugiego Pokolenia. Była twórczynią pierwszej w Polsce Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży w Krakowie. Napisała pracę "Psychiatria dzieci i młodzieży". Zmarła 9 lutego 2009 roku.

1932 - Urodził się Marian Orłoń, pisarz, autor słuchowisk radiowych, utworów dla dzieci i młodzieży - "Ami znaczy przyjaciel", "Zawisza Blady", 'Detektyw Nosek i porywacze", "Tajemnica Jacka Karasia", "Pisane łapą". Zmarł 12 grudnia 1990 roku.    

1940 - Gubernator Hans Frank nakazał rozwiązanie wszystkich polskich stowarzyszeń politycznych, wojskowych, akademickich oraz użyteczności publicznej.

1942 - Zmarł Valdemar Poulsen, duński fizyk i wynalazca, pierwszy zastosował w praktyce ideę zapisu magnetycznego - skonstruował "telegrafon", pierwszy magnetofon, na który w grudniu 1898 roku uzyskał patent. Jego wynalazek znalazł szerokie zastosowanie po upowszechnieniu się radia.      

REKLAMA

1944 - Wyzwolono obóz koncentracyjny w Majdanku, w południowo-wschodniej części Lublina.  

1944 - Początek walk oddziałów Armii Krajowej o wyzwolenie Lwowa.  

1951 - Zmarł kardynał Adam Sapieha, książę, kardynał, arcybiskup krakowski. W czasie okupacji związany z działalnością niepodległościową, w niepodległej Polsce przyczynił się od ukształtowania i ujednolicenia życia kościelnego. W 1945 roku powołał "Tygodnik Powszechny", był współautorem memoriału do Bolesława Bieruta z 1946 roku protestującego przeciw aresztowaniom żołnierzy AK i wywożeniu Polaków w głąb Związku Radzieckiego. Jego pogrzeb przekształcił się w patriotyczną manifestację. Urodził się 14 maja 1867 roku. 60 rocznica

1951 - W Warszawie zakończył się proces Juergena Stroopa, niemieckiego nazisty kierującego likwidacją getta warszawskiego. Skazany na śmierć, przed procesem był przetrzymywany w jednej celi z oficerem AK Kazimierzem Moczarskim, który napisał o tym książkę "Rozmowy z katem". Wyrok na Stroopie wykonano 6 marca 1952 roku. 60 rocznica

REKLAMA

1951 - Zmarł Philippe Petain, marszałek Francji, polityk. W 1916 wsławił się bohaterską obroną fortu Verdun. W latach 1917-18 był naczelnym wodzem armii francuskiej. Podczas II wojny światowej stał na czele rządu Vichy, współpracującego z Niemcami. Po wyzwoleniu skazany na śmierć, ze względu na zasługi w I wojnie światowej i podeszły wiek, wyrok zamieniono mu na dożywotnie więzienie. 60 rocznica

1952 - Wszedł w życie Traktat Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, podpisany w Paryżu w 1951 roku. Porozumienie podpisały państwa: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy.

1952 - Organizacja Wolnych Oficerów z podpułkownikiem Gamal Abd-el Naserem na czele dokonała zamachu stanu w Egipcie i detronizacji króla Faruka. Dzień ten jest świętem narodowym Egiptu.

1957 - Zmarł Giuseppe Tomasi di Lampedusa, pisarz włoski, autor wydanej pośmiertnie, głośnej powieści psychologicznej "Lampart", ukazującej zmierzch arystokracji włoskiej na tle przemian historycznych w okresie walki o zjednoczenie Włoch.

REKLAMA

1961 - Zmarł Józef Teslar, pisarz, tłumacz, autor zbiorów poetyckich: "Gawędy duszy", "Dla ciebie", "Metamorfozy", "Rytmu wojenne"; wspomnień "Szlakiem bojowym Legionów",  opracowań "Literatura polska Złotego Wieku". Przetłumaczył na język francuski powieść "Krzyżacy" Henryka Sienkiewicza, od 1922 roku przebywał w Paryżu, gdzie prowadził lektorat polski i Księgarnię Polską. Urodził się 30 listopada 1889 roku. 50 rocznica

1962 - Za pośrednictwem satelity "Telstar" nadano pierwszy program telewizyjny z Ameryki do Anglii i odwrotnie.

1965 - Urodził się Slash, właściwie Saul Hudson, angielski muzyk rockowy, gitarzysta prowadzący grupę Guns’N Roses, obecnie gra z grupą Velvet Revolver. 

1966 - Zmarł Montgomery Clift, amerykański aktor filmowy i teatralny, występował na scenach teatrów nowojorskich, znany głównie z ról filmowych w dramatach wojennych "Młode lwy", "Wyrok w Norymberdze" i westernach "Dzika rzeka", "Skłóceni z życiem", "Rzeka czerwona". Urodził się 17 października 1920 roku. 45 rocznica

REKLAMA

1967 - Urodził się Philip Seymour Hoffman, amerykański aktor znany z filmów "Capote", "Kiedy mężczyzna kocha kobietę", "Sydney", "Zapach kobiety". Za kreację dramaturga Trumana Capote w filmie biograficznym z 2005 roku otrzymał Złote Globy, nagrodę BAFTA oraz Oscara w kategorii najlepsza główna rola męska.

1978 - Zmarł Jerzy Duszyński, aktor teatralny i filmowy, najpopularniejszy amant filmowy w pierwszych powojennych latach. Grał w filmach "Zakazane piosenki", "Skarb", "Cafe pod Minogą", "Mąż swojej żony", "Awantura o Basię".J ego ostatnią wielką rolą filmową była postać Józefa Piłsudskiego w obrazie "Śmierć prezydenta" w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1978 roku. Urodził się 15 maja 1917 roku.

1980 - Zmarł Peter Sellers, brytyjski aktor filmowy, zasłynął z ról komediowych, między innymi w filmach "Jak zabić starszą panią" i "Mysz, która ryknęła". Wielką popularność przyniosła mu role w komedii kryminalnej "Różowa pantera" i jej kontynuacjach - "Powrót różowej pantery", "Zemsta różowej pantery", "Różowa pantera kontratakuje".

1992 - Zmarł Jerzy Dunin-Borkowski, kolekcjoner, kustosz Muzeum Narodowego w Warszawie, twórca i kurator utworzonego z własnych zbiorów Oddziału Muzeum Narodowego w Krośniewicach.

REKLAMA

1996 - Zmarł Jerzy Skowronek, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, prowadził badania z dziejów Polski i krajów bałkańskich w XVIII i XIX wieku. Autor licznych prac naukowych, z jego inicjatywy trafiły do kraju archiwa rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa. Urodził się 21 czerwca 1937 roku. 15 rocznica

1996 - Polska i Stany Zjednoczone podpisały w Waszyngtonie porozumienie "Wspólny program rządu RP i rządu USA o zwalczaniu przestępczości i umacnianiu bezpieczeństwa publicznego". 15 rocznica

2006 - Zmarła Ewa Sałacka, aktorka, grała w filmach "Tragarz puchu", "Och, Karol", "Sztuka kochania, "Druga strona Venus", "Klątwa Doliny Węży", "Klasa na obcasach" oraz w serialu telewizyjnym "Tygrysy Europy". Aktorka zmarła w następstwie wstrząsu anafilaktycznego po użądleniu osy. Urodziła się 3 maja 1957 roku. 5 rocznica

 

REKLAMA