Wszyscy wiedzą o Konstytucji 3 Maja, ale nie każdy wie, skąd się wzięła. Dr Kordel o kryzysie Rzeczpospolitej
2024-05-04, 08:08
3 maja 1791 roku w Warszawie, w dramatycznych okolicznościach, Sejm przegłosowuje Ustawę Rządową, która później zostanie zapamiętana jako Konstytucja 3 Maja. Była to desperacka próba zreformowania upadającej Rzeczypospolitej. Co doprowadziło do tych wydarzeń?
Polska historia, zwłaszcza historia polityczna XVII i XVIII wieku, jest bardzo bogata, obfituje w wydarzenia wiele znaczące dla całej Europy, niestety dla samej Polski - bardzo trudna. Tymczasem bardzo wielu Polaków ma ogromne luki w znajomości tej historii.
Kryzys Rzeczypospolitej. Skąd się wziął?
Wiadomo o królu Janie III Sobieskim, który wsławił się Odsieczą Wiedeńską. Wiadomo o dwóch Augustach z dynastii Wettynów - Auguście II Mocnym i Auguście III Sasie. Ale zaraz potem mówi się o rozbiorach i trudno powiedzieć, co tak właściwie przyczyniło się do kryzysu Rzeczypospolitej - dużego państwa europejskiego, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu uchodziło za militarną potęgę.
Ten proces wyjaśnił w Polskim Radiu 24 historyk dr Jacek Kordel z Uniwersytetu Warszawskiego, który przedstawił wszystkie najważniejsze wydarzenia przełomu wieków i samego wieku XVIII. Opisał proces, w którym Polska stała się rosyjskim protektoratem, a także to, jak mocarstwa ościenne robiły wszystko po to, by powstrzymać reformy polityczne w kraju.
Nieudana próba reformy
Prace nad Konstytucją 3 Maja były prowadzone kiedy już doszło do jednego rozbioru, kiedy w Rzeczypospolitej stacjonowały rosyjskie wojska. Przegłosowanie Ustawy Rządowej było rozpaczliwą próbą ratowania kraju i reformy ustrojowej, która miałaby pchnąć Rzeczpospolitą na nowe tory. To się jednak nie udało, bo na niczym tak nie zależało Prusom, Austrii, a przede wszystkim Rosji, jak na tym, by Polska pozostawała słaba i niezdolna do samodzielnych i skutecznych działań.
- "Poświęcił życie w hołdzie krajowi". Matejko okiem dra Klareckiego
- Od lekcji historii po naukę zumby. Tak świętowano w całej Polsce
Więcej w nagraniu.
Posłuchaj
* * *
Audycja: "Turbohistoria"
Prowadzi: Krzysztof Grzybowski
Gość: dr Jacek Kordel (historyk, UW)
Data emisji: 03.05.2024
Godzina emisji: 22.05
Polskie Radio 24/jmo