Architektura jako narzędzie polityki. Ciarkowski o odbudowie Pałacu Saskiego i planach zburzenia PKiN

Jak opisać architekturę czasów PRL-u? Za pomocą Pałacu Kultury i stalinowskiego socrealizmu? Owianymi złą legendą osiedlami z wielkiej płyty i wielkimi inwestycjami lat 70.? Śmiałymi projektami polskich architektów, które wygrywały światowe konkursy? Czy przez wielką odbudowę zrujnowanych wojną miast, której efekty do dziś budzą kontrowersje?

Zburzyć, zachować czy zasłonić

Błażej Ciarkowski przyglądał się emocjom towarzyszącym planom zburzenia PKiN w Warszawie. Jak zauważył, głosy, że Pałac Kultury należałoby wyburzyć, pojawiają się ponad podziałami politycznymi. - Rozumiem osoby, które pamiętają moment, w którym Pałac powstawał, mają do niego taki, a nie inny stosunek i które sprzeciwiały się, by uznać go za zabytek i wpisać do rejestru. Po drugiej stronie mamy młodsze pokolenie, urodzone w latach 80., dla których te konotacje nie są tak silne - zaznaczył.

Wejść w dialog z Pałacem Kultury

Gość audycji przywołał postać Czesław Bieleckiego, architekta, który podjął próbę "odczarowania, zdjęcia odium z Pałacu Kultury". - Zazwyczaj dyskusja była taka: zachować, zburzyć, ewentualnie zasłonić nowymi wieżowcami. Bielecki zaproponował, aby wejść z Pałacem w jakiś dialog i po prostu dołożyć współczesny element, który pokazałby, że to "my wygraliśmy". To działo się od starożytności. Gdy spojrzymy np. na krzyż, który pojawił się na kolumnie Trajana w Rzymie. Koncepcja Bieleckiego jest wyjątkowa i została niesłusznie zepchnięta na margines - ocenił.

Posłuchaj

Błażej Ciarkowski o architekturze czasów PRL-u (Przestrzeń, design, architektura) 24:47

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Zamki Kazimierza Wielkiego

Ciarkowski nawiązał także do innych projektów przywrócenia dawnej architektury. - Akurat Pałac Saski jest tematem, który bardzo mocno zaistniał w przestrzeni publicznej, pojawiły się jednak np. koncepcje odbudowy zamków z czasów Kazimierza Wielkiego. Dochodzimy tu do kompletnie absurdalnych sytuacji, gdy ktoś wymyślił, by obiekty niebędące z nami od kilkuset lat przywrócić do dawnej świetności. Możemy dyskutować o tym, co taki powrót do historii mówi o kondycji, stanie umysłu naszego społeczeństwa - mówił architekt.

• "Teren prywatny", czyli samowole budowlane czasu przemian. "W tych budynkach odbijają się nasze aspiracje"

Więcej w nagraniu.

* * *

Audycja: Przestrzeń, design, architektura
Prowadzący: Krzysztof Grzybowski
Gość: Błażej Ciarkowski, architekt i autor książki "Słowo architekta. Opowieści o architekturze Polski Ludowej"
Data emisji: 21.08.2024
Godzina: 22.05

PR24/ka/wmkor