Polska narodowa czy federacyjna? Dylematy odzyskania niepodległości
Ogłoszenie niepodległości Polski zbiegło się z narastającymi aspiracjami narodowymi i państwowymi Białorusinów, Litwinów i Ukraińców. Jak ten dzień sto lat temu przyjęły mniejszości zamieszkujące terytorium nowego państwa polskiego? W studiu Polskiego Radia 24 gość, dr Paweł Kowal z Instytutu Studiów Politycznych PAN.
2018-11-11, 09:15
Posłuchaj
Dr Paweł Kowal zaznaczył, że pod koniec XIX wieku przeważał pogląd, że Polska powinna się odrodzić jako państwo federacyjne, nawiązujące do I Rzeczpospolitej. – Przeciwko takiej koncepcji występowali już na początku XX wieku zarówno Niemcy jak i inne państwa. Nie chciały do tego wracać również elity litewskie, przeciwników nie brakowało również w Polsce. Nacjonalizm odgrywał w tym dużą rolę, przeważał pogląd, że Polska powinna sięgać jak najdalej na wschód, ale tak, by dało się zasymilować wszystkie mniejszości narodowe, które tam się znajdą. W wyniku bardzo specyficznego układu historycznego zamiast państwa federacyjnego otrzymaliśmy państwo z dużymi mniejszościami, w tym z dużą mniejszością ukraińską. W Paryżu nie ustalono granic wschodnich, musieliśmy je wywalczyć sami, także w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Polska ustaliła granice dopiero w Traktacie ryskim w 1921 r. Okazało się, że mniejszości nie dało się zasymilować, że np. Ukraińcy byli dużo dojrzalszą mniejszością niż zakładali endecy. W takim kształcie w Traktacie ryskim można się wręcz doszukiwać praprzyczyn rzezi na Wołyniu. Później już tylko narastał bunt mniejszości przeciwko pewnymi typowi polskiej polityki i poczucie, że Polska zdradziła. Polska dla ludzi na wschodzie to był Piłsudski a nie Dmowski i państwo narodowe. Uważali, że powstaną niezależne państwa, które zawrą między sobą federację – podkreślał gość Polskiego Radia 24.
Więcej w zapisie audycji.
Rozmawiał Piotr Pogorzelski
PR24/ka
REKLAMA
____________________
Data emisji: 11.11.2018
Godzina emisji: 08:35
Polecane
REKLAMA