Wojna na Ukrainie a konflikt Cerkwi prawosławnych. Terlikowski: oderwanie Kijowa od Moskwy to duży cios

Wojna na Ukrainie, trwająca już blisko trzy miesiące, ma wymiar militarny, humanitarny, społeczny, ale także duchowy i religijny. Z jednej strony mamy do czynienia z silnie powiązanym z rosyjską władzą patriarchą moskiewskim Cyrylem, który popiera rosyjską agresję i błogosławi rosyjskim zbrodniom wojennym. Z drugiej strony chodzi także o spór między dwoma prawosławiami - rosyjskim i ukraińskim. Warto przypomnieć, że od niedawna na Ukrainie działają dwie Cerkwie - jedna niezależna (podlega bezpośrednio patriarchatowi Konstantynopola), bardzo młoda i nieuznawana przez część prawosławia, m.in. Moskwę. Druga jest dużo starsza i pozostaje podporządkowana patriarchatowi moskiewskiemu. W Polskim Radiu 24 mówił o tym Tomasz Terlikowski.

Wojna na Ukrainie a spór Cerkwii rosyjskiej i ukraińskiej

Gość PR24 podkreślił, że w obliczu trwającej wojny spór między Kościołami prawosławnymi Rosji i Ukrainy ma nawet większe znaczenie - na płaszczyźnie religijnej - niż polityczne powiązanie rosyjskiego patriarchy. Wyjaśnił, że ten spór dwóch Kościołów sięga tak naprawdę bardzo głęboko w przeszłość, ale ma też bardzo szczególne znaczenie w teraźniejszości.

- Zacznijmy od teraźniejszości. Patriarcha Cyryl ma świadomość, że jeśli ukraińskie prawosławie w całości oddzieliłoby się od rosyjskiej Cerkwi prawosławnej - bo tam już jest osobna Cerkiew podporządkowana patriarchatowi Konstantynopola - gdyby odłączyła się również od Moskwy Ukraińska Cerkiew Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego i w dającej się przewidzieć przyszłości ona by się połączyła z Prawosławną Cerkwią Ukrainy Egzarchatu Konstantynopola, to wtedy właśnie Ukraina stałaby się największą - jeśli chodzi o liczbę praktykujących prawosławnych, liczbę duchownych i liczbę parafii - Cerkwią prawosławną na świecie. Co więcej, po tym odłączeniu drugą cerkwią co do wielkości byłaby rumuńska Cerkiew, a Rosja byłaby dopiero trzecia - mówił Tomasz Terlikowski.

Aspekt historyczny

Publicysta odniósł się także do historycznego aspektu konfliktu między Cerkwiami Rosji i Ukrainy. Jak przypomniał, słowiańskie prawosławie rodziło się bowiem nie w Moskwie, która dziś chciałaby mieć pod sobą wszystkie Kościoły prawosławne "całej Rusi" (jak wskazuje nazwa patriarchatu), ale właśnie w Kijowie i to tu była pierwsza stolica biskupia prawosławna na Rusi.

- Tam jest - jak to mawia patriarcha Cyryl - wspólna chrzcielnica różnych narodów, według mitologii rosyjskiej - trzech narodów: Wielkorusów, Małorusów i Biełorusów, czyli Rosjan, Ukraińców i Białorusinów. W związku z tym odpadnięcie tejże stolicy biskupiej całkowicie od jedności z Moskwą rodzi dla Moskwy poważny problem. Bo ostatecznie ona jest dziedzicem Kijowa. Jeśli Kijów, którego ona jest dziedzicem, ma odpaść od jedności z nią, to to jest poważny problem wizerunkowy - wyjaśniał Tomasz Terlikowski.

Dodał także coś, czego z naszej, polskiej, katolickiej perspektywy często nie widzimy i nie rozumiemy - że "Moskwa to inna tradycja religijna niż Kijów". Jak wyjaśnił, prawosławie ruskie, czyli to z terenów dzisiejszej Ukrainy, dawniej należących do Rzeczpospolitej, było bardzo bliskie Zachodowi. M.in. w związku z tym kiedy te tereny w ramach rozbiorów przejmowała Katarzyna Wielka, to w ukraińskich cerkwiach wymieniała wszystkich duchownych na rosyjskich.

• Co może spotkać patriarchę Cyryla?
• Memches: Rosja nie jest państwem chrześcijańskim, odwołuje się do sloganów, ale to za mało

Więcej w nagraniu.

Posłuchaj

Tomasz Terlikowski o sporze prawosławia Rosji i Ukrainy w kontekście trwającej wojny ("Życie z duszą czy bez" / PR24) 23:03

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

* * *

Audycja: "Życie z duszą czy bez"
Prowadzi: Filip Memches
Gość: Tomasz Terlikowski (filozof, pisarz, publicysta)
Data emisji: 22.05.2022
Godzina emisji: 19.06

PR24/jmo