"Nie rozliczyliśmy rzeczywistości komunistycznej, zagłaskaliśmy ją". Prof. Wysocki o przemianach po 1989 r.

- Mamy do czynienia z brakiem jednoznacznych rozliczeń tych wydarzeń w III Rzeczpospolitej, gdy sprawcy stanu wojennego traktowani byli z najwyższymi honorami. Jedna z opiniotwórczych polskich gazet robiła wszystko, aby ten stan wojenny był właściwie czymś "bardzo kulturalnym", jak to mówił jeden z pułkowników, wydarzeniem bez większego znaczenia - mówił w Polskim Radiu 24 prof. Wiesław Wysocki, historyk (UKSW).

2022-12-13, 12:35

"Nie rozliczyliśmy rzeczywistości komunistycznej, zagłaskaliśmy ją". Prof. Wysocki o przemianach po 1989 r. — ZOMO blokuje ulice, 1982. Foto: IPN

Nocą z 12 na 13 grudnia 1981 r. wprowadzono w Polsce stan wojenny. Na ulicach miast pojawiły się patrole milicji i wojska, czołgi, transportery opancerzone i wozy bojowe. Wprowadzono oficjalną cenzurę korespondencji i łączności telefonicznej; zmilitaryzowano także najważniejsze instytucje i zakłady pracy. Zawieszone zostało wydawanie prasy, z wyjątkiem dwóch gazet ogólnokrajowych ("Trybuny Ludu" i "Żołnierza Wolności") oraz 16 terenowych dzienników partyjnych.

Prof. Wiesław Wysocki komentował stan wiedzy społeczeństwa o stanie wojennym i wydarzeniach, które doprowadziły do odzyskania niepodległości. - Dwa razy w XX stuleciu udało się Polakom uzyskać wolność. W 1918 i 1990 r. (…). Wiosną 1919 r. Sejm uchwala, że odradzająca się Rzeczpospolita jest kontynuatorką pierwszej RP. Natomiast dziś, po ponad 30 latach, nie możemy powiedzieć, że nasza Rzeczpospolita jest taką kontynuatorką, dziś jest wciąż państwem postkomunistycznym. To jest niestety obciążenie - nie rozliczyliśmy rzeczywistości komunistycznej, zagłaskaliśmy ją. Przestępcy i zdrajcy są na piedestale, są honorowani, to dramat, który skutkuje w świadomości młodego pokolenia. Stare pokolenie było zbyt leniwe, by podjąć wysiłek rozliczenia - zaznaczył historyk.

Posłuchaj

Prof. Wiesław Wysocki o konsekwencjach wprowadzenia stanu wojennego (Polskie Radio 24 / Temat dnia/Gość PR24) 19:58

Dodaj do playlisty

Władze PRL spacyfikowały 40 spośród 199 strajkujących w grudniu 1981 r. zakładów. Najtragiczniejszy przebieg miała akcja w kopalni "Wujek", gdzie interweniujący funkcjonariusze ZOMO użyli broni, w wyniku czego zginęło dziewięciu górników. W czasie stanu wojennego śmierć poniosło ok. 100 osób, aresztowano lub internowano łącznie ponad 10 tys. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982.

Czytaj również: