"Lewa wolna" jako przekaz historyczny. Prof. Łukomski: Mackiewicz miał wielkie wyczucie dziejowe
2022-08-15, 11:20
- "Lewa wolna" to przede wszystkim przekaz polityczny, przekaz historyczny - powiedział w Polskim Radiu 24 prof. Grzegorz Łukomski, historyk, pytany o słynną powieść Józefa Mackiewicza. - Mackiewicz, mimo iż nie był profesjonalnym historykiem, miał wielkie wyczucie dziejowe, wielkie wyczucie historii i taka ta powieść jest. Jest też opatrzona materiałami źródłowymi, udowadniającymi pewne tezy związane z przebiegiem działań wojennych - dodał.
102 lata temu, 15 sierpnia 1920 roku, w Bitwie Warszawskiej Polacy pokonali Armią Czerwoną. Zdołano w ten sposób powstrzymać marsz bolszewików na stolicę i zmusić ich do odwrotu. Wojsko Polskie stoczyło pod Warszawą jedną z największych i zarazem najważniejszych bitew w historii. Było to jednocześnie decydujące starcie w wojnie polsko-rosyjskiej w 1920 roku. Zwycięstwo zapewniło naszemu państwu niepodległość na blisko 20 lat.
Wojna polsko-bolszewicka była kanwą wielu powieści i opracowań, np. słynnej "Lewej wolnej". - To najlepsza powieść Józefa Mackiewicza - powiedział w Polskim radiu 24 historyk prof. Grzegorz Łukomski. Ocenił, że "Lewa wolna" to powieść wnikliwa, głęboka i w pełni oddająca rzeczywistość wojny polsko-bolszewickiej, "jak bodaj żadna inna z zakresu literatury pięknej, jak i publicystyki".
Rozmówca Rafała Dudkiewicza przypomniał, że Mackiewicz w wieku niespełna 17 lat zaciągnął się do Wojska Polskiego, by zostać ułanem. Jako żołnierz, Mackiewicz miał "okazję, niemal zaszczyt", uczestniczenia w obronie ziem polskich przed inwazją bolszewików na obszar byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Powieść niezwykła
- Józef Mackiewicz oddał rzeczywistość taką, jaką ona była. Środowisko żołnierskie, środowisko armii, jakakolwiek by ona nie była, właśnie takim jest. Język środowiskowy to rzecz zupełnie normalna w każdym środowisku - wskazał rozmówca Polskiego Radia 24. Przypomniał, że Mackiewiczowi oponenci i adwersarze zarzucali mu, że w swojej powieści używał za dużo wulgaryzmów i za dużo sformułowań nieparlamentarnych, wręcz niecenzuralnych. Myślę, że bez tego języka ta powieść byłaby o wiele uboższa. Trudno wyobrazić sobie, by żołnierze, w sytuacji zagrożenia życia, rozmawiali o kwiatach i skowronkach. Byłoby to nieprawdziwe - ocenił.
- "Lewa wolna" to przede wszystkim przekaz polityczny, historyczny. Mackiewicz, mimo iż nie był profesjonalnym historykiem, miał wielkie wyczucie dziejowe, wielkie wyczucie historii - i taka ta powieść jest. Jest też opatrzona materiałami źródłowymi, udowadniającymi pewne tezy związane z przebiegiem działań wojennych. I to też stawia ją na wyższym poziomie, bo takich powieści w literaturze polskiej i światowej jest niezwykle mało - stwierdził prof. Grzegorz Łukomski.
Posłuchaj
Więcej w nagraniu.
Czytaj także:
- "Lewa wolna". Dzieje wojny polsko-bolszewickiej roku 1920
- Antykomunizm jako imperatyw kategoryczny. Publicystyka Mackiewicza
- "Sprawa Mackiewicza" - dziesięciolecia oskarżeń
***
Audycja: "Temat dnia/ Gość PR24"
Prowadzący: Rafał Dudkiewicz
Gość: prof. Grzegorz Łukomski (historyk)
Data emisji: 15.08.2022
Godzina emisji: 9.33
mbl