Słowem Niepodległa: droga Pomorza do niepodległości
W kolejnej audycji z cyklu Słowem Niepodległa, Polskie Radio 24 przeniosło się na Pomorze, aby przybliżyć kulturę Kaszubów i historię ich związków z polskością na przełomie XIX i XX wieku. Gośćmi Małgorzaty Głogowskiej byli: dr Łukasz Grzędzicki i dr Krzysztof Korda, historycy.
2018-07-22, 12:42
Posłuchaj
Kaszubi to ludność, która na przestrzeni lat, żyła na terytorium zmieniającym swoją przynależność państwową. Wielu z nich uległo germanizacji lub asymilacji z resztą narodu polskiego. W 2011 r. podczas Narodowego Spisu Powszechnego, narodowość kaszubską zadeklarowało 228 tys. osób, w tym 16 tys. osób zadeklarowało ją jako jedyną narodowość, 1000 jako pierwszą przy zadeklarowaniu również drugiej narodowości, a 211 tys. jako drugą narodowość.
- Szacuje się, że Kaszubi pod koniec XIX wieku stanowili społeczność ok. 150 - 200 tysięcy osób. Byli potomkami średniowiecznych plemion pomorskich i ostatnim plemieniem słowiańskim, który utrzymał się u wybrzeży Bałtyku. Na początku XX wieku znaleźli się w bardzo ważnym pod względem geopolitycznym regionie, bo ten, kto sprawował władzę na Kaszubach, decydował o tym, kto kontroluje Wisłę, czyli jedną z głównych dróg wodnych Europy Środkowej. Proces narodowotwórczy Kaszub był bardzo złożony. Kiedy polityka Bismarcka doprowadziła do tzw. kulturkampfu, Kaszubi opowiedzieli się po stronie polskiej i zrodził się ruch Towarzystwa Młodokaszubów - mówił dr Łukasz Grzędzicki.
Kulturkampf to pojęcie, którym określa się wydarzenia w Cesarstwie Niemieckim, mające miejsce w latach 1871–1878 r. W tym okresie kanclerz Otto von Bismarck usiłował doprowadzić do ograniczenia wpływów Kościoła katolickiego w cesarstwie. Termin bywa stosowany również w odniesieniu do konfliktów obyczajowych i kulturowych w innych miejscach i w innych czasach. Podobne procesy zachodziły wcześniej w Austrii i Francji.
- O narodach w Europie możemy mówić mniej więcej od połowy XIX w., od czasów Wiosny Ludów. Do tego czasu trwało przekonanie w społeczeństwie i wśród rządzących, że kiedy jakiś kraj znika z mapy, to razem z nim ginie też naród. Przełom w tym myśleniu wniósł autor Mazurka Dąbrowskiego, który pisał: "Jeszcze Polska nie zginęła, póki my żyjemy". Hymn Polski, napisany przez Kaszuba (Józef Wybicki urodził się w Będominie koło Kościerzyny - przyp. red.), stał się w tamtym okresie pieśnią narodową wielu państw słowiańskich. Po delikatnych przeróbkach był on hymnem: Słowacji, Czech oraz Serbii i Czarnogóry. Dlatego o związkach Kaszubów z polskością możemy mówić dopiero po Wiośnie Ludów, kiedy zmieniło się myślenie - mówił dr Krzysztof Korda.
REKLAMA
W wyniku rozbiorów Polski całe Pomorze Gdańskie wraz z Kaszubami, przeszły pod panowanie Prus. Taki stan rzeczy trwał do zakończenia I wojny światowej. W wyniku traktatu wersalskiego region wrócił do Polski. W lutym 1920 roku w Pucku odbyły się symboliczne zaślubiny Polski z morzem. W czasie drugiej wojny światowej Niemcy nieskutecznie starali się germanizować Kaszubów zmuszając ich do wypełniania ankiet Volkslisty.
Więcej w całości audycji.
Audycje Słowem Niepodległa prowadziła Małgorzata Głogowska.
PR24/PJ
REKLAMA
____________________
Data emisji: 22.07.18
Godzina emisji: 11:05
REKLAMA