Ważne tematy minionego tygodnia to: problemy plantatorów owoców, specustawa mieszkaniowa i strategia dla energetyki

Posłuchaj

O problemach polskich rolników w Polskim Radiu 24 Sylwia Zadrożna rozmawiała z Markiem Kłoczko (wiceprezesem KIG), Markiem Zuberem (ekonomistą), Adamem Czerniakiem (ekonomistą Polityki Insight). Cześć I

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

13 sierpnia odbędą się rozmowy ministra rolnictwa Jana Krzysztofa Ardanowskiego z sadownikami i przetwórcami owoców. Ale w minionym tygodniu rolnicy z kilku województw protestowali przed Kancelarią Premiera przeciwko niskim cenom skupu owoców a rząd przyjął nowelizację ustawy o przewadze kontraktowej.

Z projektu nowelizacji wynika, że każdy anonimowo będzie mógł składać skargi na nieuczciwych przetwórców, poza tym z przepisów wykreślono przypadki, w jakich UOKiK może interweniować. Obecnie może to robić tylko wtedy, jeśli wartość obrotów pomiędzy dostawcą a nabywcą wynosi co najmniej 50 tys. zł a obrót silniejszej strony to 100 mln zł w roku poprzedzającym. Chodzi o to, żeby poszerzyć krąg podmiotów, które będą podlegać reżimowi tej ustawy, bo zdaniem niektórych ekspertów te progi były zbyt wysokie.  

Czy to wystarczy żeby zabezpieczyć rolników?

- Myślę, że nie, ale próbować trzeba – stwierdził Marek Kłoczko, bo jego zdaniem problem powtarza się od lat i od lat zastanawiamy się jak w miarę ustabilizować ten rynek.

- Polska jest potęgą eksportową, jeśli chodzi o owoce. Natomiast wahania, szczególnie wtedy, kiedy ceny spadają poniżej kosztów produkcji nie służą rozwojowi gospodarki – podkreślił.

Marek Zuber zwrócił uwagę, że problemem jest cała polityka wobec rolnictwa. – Żeby nie było wątpliwości świat nie wypracował żadnego modelu. Ale generalnie króluje podejście, że rynek produkcji rolnej nie może być oparty tylko na wolnej konkurencji – stwierdził ekspert.

Są kraje, w których udało się ustabilizować sytuację. Przykładem jest Nowa Zelandia i produkcja mleka. Ale tam rewolucja dokonała się z wielkimi bólami już kilkanaście lat temu. I dziś są wzorem do naśladowania.

Ale z drugiej strony – wskazał Marek Zuber – mamy USA, które jawi się jako ideał gospodarki wolnorynkowej, co nie jest prawdą szczególnie jeśli chodzi o produkcję rolną. Marek Zuber zwrócił uwagę, że jednak produkcję rolniczą należy traktować, jako strategiczną, dlatego nie wolno zostawić jej samej sobie.

– Dobrze, że państwo próbuje ingerować w rolnictwo. Pytanie tylko jak to zrobić? – zastanawiał się ekspert.

Adam Czerniak spojrzał na problem rolnictwa od strony ekonomicznej. Czyli na to, jaką mamy strukturę produkcji? – Ona jest w Polsce bardzo rozdrobniona. Mamy bardzo dużo małych gospodarstw. Jedna sprawa to współpraca między rolnikami, a druga to zmiana struktury na rolnictwo wielkopowierzchniowe – mówił.

Pozycja rolników będzie wówczas mocniejsza niż indywidualnych gospodarstw walczących o ceny z przetwórcą, który dyktuje warunki. Przedsiębiorstwa wielkopowierzchniowe mają odpowiednią podaż i mogą negocjować ceny z przetwórcami jak równy z równym - dodał. Wtedy też rola UOKiK-u może być mniejsza.

- Ale też dochodzi kolejny problem, czyli ustalanie wielkości produkcji na poziomie krajowym, po to żeby nie dochodziło do cyklicznych wahań cen – dodał Adam Czerniak.

Rewolucja na rynku przewozów, państwo chce walczyć z Uberem   

Innym tematem minionego tygodnia była nadchodząca największa rewolucja na rynku przewozów od czasu, gdy 4 lata temu Uber wszedł na nasz rynek. Kierowcy Ubera będą musieli mieć licencje, takie jak taksówki.  

– Wojna z Uberem trwa na całym świecie. Polska należy do tego grona – stwierdził Marek Zuber. Jego zdaniem kierunek jest słuszny. - To jednak nie jest standardowa działalność, bo dotyczny przewozu ludzi – dodał Zuber.

Adam Czerniak stwierdził, że to nie jest tylko kwestia Ubera. Rewolucja rynku przewozów postępuje, spójrzmy chociażby na carshering, czyli wynajmowanie aut na minuty. – To zdecydowanie wchodzi Uberowi w paradę. Ale moim zdaniem, walka z Uberem skończy się raczej deregulacją rynku taksówkowego a nie większą regulacją Ubera – ocenił.

- Zmiany, które wywołał Uber mają też dużo pozytywnych elementów, chociażby podniesienie jakości usług – dodał. Natomiast zdaniem Marka Kłoczki rynek wymusza zmiany, a państwo musi je kontrolować.

Wpływ upałów na gospodarkę. Co ze strategią dla energetyki? 

Kolejnym tematem przy okazji fali upałów w Polsce były przerwy w dostawach prądu i problemy polskiej energetyki. Wprawdzie Polsce blackout nie grozi, to jednak temat powraca zawsze przy okazji zwiększającego się zapotrzebowania na energię elektryczną.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne, które zarządzają polską energetyką zapewniają, że nic nam nie grozi, bo w razie konieczności mamy możliwość importu energii elektrycznej. Ale z drugiej strony padają rekordy poboru mocy a Polska nie ma strategii dla energetyki i to zaczyna niepokoić ekspertów.

- Anomalia pogodowe nie są dobre dla gospodarki. Jedni na nich wgrywają a inni tracą. Są oczywiście branże, które mocniej ucierpią jak chociażby wspomniane rolnictwo,. Ale np. producenci lodów zacierają ręce – dodał Marek Kłoczko.

Odnosząc się do polityki energetycznej przypomniał, że ostatni tydzień obfitował w hiobowe ekspertyzy dotyczące przyszłości polskiej energetyki ze względu na zaniedbania strukturalne i brak konsekwencji przez ostanie lata. – Energetyka jest zbyt poważną sprawą żeby działać tak chaotycznie – dodał.

W tym kontekście Marek Zuber zwrócił uwagę na energetykę wiatrową. – W ostatnich latach obserwowaliśmy atak na te formy produkcji prądu. Mieliśmy być wzorem kraju w fotowoltaice, a energetyka wiatrowa się u nas nie sprawdzi, bo jest zbyt droga. Tymczasem Niemcy są w stanie produkować energię z wiatru i to nie drogo – mówił.

- To, jakie zapadną decyzje dotyczące energetyki, jest największym wyzwaniem dla polskiej gospodarki na najbliższe kilkadziesiąt lat. Te kraje, które będą potrafiły produkować energię tanio, czysto i będą elastyczne w tej produkcji, będą miały istotny fundament wzrostu w XXI wieku – mówił Marek Zuber.

Adam Czerniak stwierdził, że o strategii dla energetyki powiedziano już wszystko, tylko nadal jej nie ma.

– W przypadku energii z OZE, cena zależy nie tylko od popytu, ale także od stanu wód, nasłonecznienia. W rezultacie w przypadku braku jakiś czynników będzie ona droga. Ale jednak z biegiem lat zielona energia będzie coraz tańsza. W perspektywie 5-10 lat polska energia oparta na węglu będzie systematycznie drożała i w rezultacie będziemy jednym z krajów produkujących najdroższą energie w Unii Europejskiej, jeśli nie zmienimy strategii gospodarczej. Mam nadzieję, że to zmobilizuje polityków, żeby w końcu przysiąść i o tym rozmawiać – stwierdził Adam Czerniak.

A droga energia – dodał Marek Kłoczko – to niekonkurencyjność całej gospodarki.  

Specustawa mieszkaniowa - potrzebna czy nie? 

W minionym tygodniu prezydent Andrzej Duda podpisał specustawę mieszkaniową. Lada dzień ma ona wejść w życie. Jej celem jest skrócenie czasu inwestycji mieszkaniowych z 5 lat do jednego roku. Wiele gruntów jest niewykorzystanych, bo inwestycje są hamowane przez przeciągające się procedury – mówi Artur Soboń wiceminister inwestycji i rozwoju. – Ich przekształcenie w tereny mieszkaniowe trwa długo i zmiana przeznaczenia tych terenów trwałaby w mniejszych miastach ok 3 lat, większych ok 5 lat a w Warszawie nawet dekadę. A chcemy budować teraz a nie za 10 lat, dlatego odblokowujemy tereny pod budowę mieszkań – dodał.

Czy zdaniem ekspertów specustawa przyspieszy budowę mieszkań?

- Boję się, że to będzie mało skuteczna ustawa, ponieważ usuwa tylko jeden problem, ale pozostaje brak rąk do pracy w budownictwie – stwierdził Marek Kłoczko.

Markowi Zuberowi podoba się każda decyzja, która ułatwia proces inwestycyjny. – Ale faktycznie potrzebujemy całościowych zmian – dodał.

Adam Czerniak jest negatywnie nastawiony do specustawy. – Przede wszystkim specustawa powinna być wprowadzana na określone wydarzenie, tak jak to było z Euro2012. W przypadku budownictwa mamy felerne przepisy, które powinny być strukturalnie zmienione - dodał.

Jego zdaniem w wielu przypadkach ustawa może pomóc realizować inwestycje, ale jest korupcjogenna, bo oddaje w ręce gminy decyzje gdzie można budować.

Polskie Radio 24, Naczelna Redakcja Gospodarcza, kw