113. rocznica urodzin Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki"
2023-03-12, 15:25
Major Wojska Polskiego, dowódca V Wileńskiej Brygady AK, a następnie oddziałów partyzanckich eksterytorialnego Wileńskiego Okręgu AK. W 1948 roku aresztowany przez UB, następnie skazany na karę śmierci i stracony. 12 marca 1910 r. w Stryju urodził się Zygmunt Szendzielarz, późniejszy major "Łupaszka". W Polskim Radiu 24 Tadeusz Płużański rozmawia z Bogusławem Łabędzkim, historykiem z białostockiego Instytutu Pamięci Narodowej.
Zygmunt Szendzielarz we wrześniu 1939 r. walczył w szeregach 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich. Funkcjonował następnie w wileńskiej konspiracji niepodległościowej, a w 1943 r. objął dowodzenie oddziałem partyzanckim (5 Wileńska Brygada AK).
Dowodzony przez niego oddział przeprowadził szereg akcji wymierzonych w niemieckie i litewskie siły okupacyjne. Ponadto zwalczał sowiecką partyzancką. W lipcu 1944 r. wraz z niewielką grupą podkomendnych przeszedł na Białostocczyznę, gdzie "Łupaszka" w 1945 r. odtworzył 5 Brygadę AK. We wrześniu 1945 r. oddział rozwiązano. "Łupaszka" podporządkował się ppłk. Antoniemu Olechnowiczowi "Pohoreckiemu" i ponownie odtworzył brygadę. W 1946 r., operując na północy Polski komunistycznej, wykonał szereg spektakularnych akcji wymierzonych w instalujące się instrumenty władzy komunistycznej. Został aresztowany w 1948 r. Komuniści zamordowali go 8 lutego 1951 roku.
Posłuchaj
Więcej w nagraniu.
* * *
Audycja: "Historyczne wydarzenie tygodnia"
Prowadzi: Tadeusz Płużański
Gość: Bogusław Łabędzki (historyk IPN)
Data emisji: 12.03.2023
Godzina emisji: 11.06
PR24