"Książe Niezłomny". Rocznica urodzin bp. Adama Sapiehy

Adam Stefan Sapieha urodził się w Krasiczynie.  Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem przeniósł się do Wiednia.Prawdopodobnie podczas pobytu w Lille we Francji wstąpił na drogę duchowną. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1893 roku.

Przez ponad 5 lat przebywał w Watykanie, gdzie bardzo cenił go ówczesny papież Pius X. Występował jako rzeczoznawca do spraw Kościoła polskiego pod zaborem rosyjskim. W roku 1906 po studiach w Rzymie, mając wszechstronne przygotowanie prawnicze, teologiczne i dyplomatyczne, został tajnym kamerdynerem papieża Piusa X. Był właściwie jego najbliższym współpracownikiem. W 1911 roku cesarz Franciszek Józef mianował go biskupem diecezjalnym katedry w Krakowie, gdzie spędził następne 40 lat.

Po zamachu majowym kardynał otwarcie manifestował poglądy antysanacyjne, sprzeciwiając się m.in. więzieniu przeciwników politycznych w twierdzy brzeskiej. Zasłynął z nieprzejednanej postawy wobec władz w czasie sporu o przeniesienie trumny z ciałem Józefa Piłsudskiego z krypty św. Leonarda pod Wieżę Srebrnych Dzwonów. W czasie II wojny światowej jego wielki autorytet sprawił, że jego polityczne interwencje u gubernatora Hansa Franka były mocnym głosem przeciwko zbrodniom hitlerowców w Polsce. Sapieha pisał memoriały informujące papieża Piusa XII o sytuacji pod okupacją, ale podejmował też konkretne działania. Wspierał Radę Główną Opiekuńczą, siedziba arcybiskupia była azylem dla walczących z Niemcami. Bronił też Żydów i wstawiał się za aresztowanymi duchownymi.

18 lutego 1946 papież Pius XII, po latach oczekiwań, powołał Adama Sapiehę w skład kolegium kardynalskiego. Do Rzymu pojechał człowiek, który de facto przez lata pełnił rolę przywódcy Kościoła w okupowanym kraju pod nieobecność prymasa Augusta Hlonda.

W czasach stalinowskich cieszył się ogromnym autorytetem ze względu na postawę podczas wojny oraz po jej zakończeniu, gdy upominał się o aresztowanych i apelował o zaprzestanie represji. Znamienne jest, że póki Sapieha żył władze komunistyczne nie odważyły się najść kurię krakowską i aresztować księży, co zrobiono dopiero po jego śmierci.

Ze względu na nieugiętą postawę wobec nazistów i komunistów zyskał miano "Księcia Niezłomnego". Zmarł 23 lipca 1951 w Krakowie. Pogrzeb, któremu przewodniczył prymas Stefan Wyszyński, zgromadził niezliczone tłumy.

Więcej w nagraniu. 

* * *

Audycja: "Historyczne wydarzenie tygodnia"
Prowadzi: Tadeusz Płużański
Gość: prof. Rafał Łatka (UKSW)
Data emisji: 21.05.23
Godzina emisji: 11.06

PR24