Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska. Córka Marszałka latała w RAF
Córka Komendanta przypominała go z charakteru - mogła być księżniczką Polski, ciągnęło ją jednak bardziej do podniebnych wojaży. Poskramiała latające maszyny nad polskim i brytyjskim niebem.
2024-11-16, 05:45
10 lat temu, 16 listopada 2014 roku, w Warszawie zmarła Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska, córka marszałka Józefa Piłsudskiego.
Posłuchaj
Skromne progi najważniejszej rodziny w państwie
Gdy się rodziła 28 lutego 1920 roku, wojna polsko-bolszewicka trwała już nieco ponad rok. Choć Piłsudski był bezsprzecznie najważniejszą osobą w odradzającej się Polsce, nawet jeśli formalnie nie pełnił żadnej funkcji, to jego rodzina nie opływała w luksusy.
- Życie było bardzo skromne. Proste meble: komoda i łóżko. Jedynymi ozdobami było kilka obrazków, w tym dwa portrety: Wandy i mój - opisywała mieszkanie ojca w Belwederze Jadwiga Piłsudska w rozmowie z Jerzym Kaniewiczem w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
REKLAMA
Na zdjęciu: Piłsudski z córką Jadwigą, źr. Wikimedia Commons/dp
PIŁSUDSKI - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY POLSKIEGO RADIA >>>>>>>>>>
Córki Piłsudskiego najlepiej wspominają jednak okres wycofania się ojca z życia politycznego i czas spędzony w Sulejówku, w dworku podarowanym Marszałkowi przez Legionistów. Dzięki staraniom Jadwigi i jej rodziny ma tam powstać Muzeum Józefa Piłsudskiego.
Jagódka, która układała pasjanse
REKLAMA
Po zamachu majowym w 1926 roku Jadwiga (ojciec nazywał ją pieszczotliwie Jagódką) i Wanda zamieszkały ponownie wraz z matką w Belwederze. Z "Pamiętnika adiutanta Marszałka Piłsudskiego" autorstwa kpt. Mieczysława Lepeckiego wiemy, że Piłsudski rzadko widywał się w tym okresie z rodziną: niemal zamieszkał w siedzibie Głównego Inspektoratu Sił Zbrojnych. Zdaniem adiutanta wykorzystywał jednak każdą sposobność, żeby spotkać się z rodziną.
Posłuchaj
- W Belwederze ojciec zwykle siedział w pokoju narożnym, tam układał często pasjanse. Jak miałam 12 lat, albo mniej, zaczęłam je z ojcem układać. Szalenie to lubiłam, siedziałam tam godzinami - wspominała młodsza córka Marszałka w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Kwadrans bez muzyki".
Marszałek-kinoman
Do tradycji domu Piłsudskich należało też urządzanie seansów filmowych. - Myśmy w Belwederze mieli filmy co niedziela, ojciec bardzo lubił kino i szalenie uwielbiał ówczesnych Flipa i Flapa - mówiła Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska. Lepecki dodaje w swojej książce, że Piłsudski szczególną sympatią darzył także… kreskówki Disneya.
Marszałkówna na brytyjskim niebie
REKLAMA
Dwa lata po śmierci ojca, w 1937 roku, Jadwiga zaczęła latać na szybowcach. Lotnictwo pasjonowało ją od młodości - swój pierwszy model złożyła w wieku 12 lat. W 1939 r., jako najmłodsza w Polsce posiadaczka licencji szybowcowej kategorii D, Jadwiga Piłsudska pokonała na szybowcu Delfin 270 km z Bieszczad na Podlasie.
Posłuchaj
Po inwazji ZSRR 17 września 1939 wraz z matką i siostrą została ewakuowana z Wilna do Wielkiej Brytanii. Tam wstąpiła do Air Transport Auxiliary - służby pomocniczej RAF - jako trzecia Polka. Zajmowała się transportem maszyn z fabryk na lotniska Królewskich Sił Powietrznych. Ze służby odeszła na znak protestu przeciw postanowieniom podjętym na spotkaniu Wielkiej Trójki w Teheranie.
Posłuchaj
Emigracja i powrót do kraju
W 1943 poznała przyszłego męża, Andrzeja Jaraczewskiego. Para pobrała się pod koniec roku 1944. Po wojnie oboje pozostali na emigracji. Jadwiga Piłsudska nie przyjęła brytyjskiego obywatelstwa. Początkowo pracowała jako architekt, później, wraz z mężem, otworzyła niewielką firmę produkującą lampy i meble. Angażowała się w pomoc polskim emigrantom w ramach działalności w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Londynie.
Do Polski wróciła dopiero w 1990 roku. Tu założyła z siostrą Fundację Rodziny Józefa Piłsudskiego.
REKLAMA
Posłuchaj wspomnień z dzieciństwa sióstr Piłsudskich.
bm/kor
REKLAMA