Jak się kręci karuzela podatkowa VAT? Straty idą w dziesiątki mld euro

Oszustwa karuzelowe są bardzo zaawansowane. Składają się na nie - uchylanie się od zapłaty VAT, jak również uzyskanie jego nieuprawnionego zwrotu, który może się okazać bardzo wysoki. Karuzele podatkowe powodują bardzo duże uszczuplenia budżetowe.

Karuzelowy wir, jak to działa?

Do wyłudzenia używany jest towar, który kilka razy jest wywożony np. z Polski, i który ponownie (karuzela) do naszego kraju powraca. Często zdarza się tak, że w karuzelę wplątywani są uczciwie działający przedsiębiorcy, nęceni ekstra zyskiem. 

Gdy przestępstwo tego rodzaju zostanie wykryte - ofiarą mogą paść niczego nie świadome podmioty z długiem wobec państwa, wciągnięte w koło karuzeli - co może skończyć się odpowiedzialnością skarbową a nawet karną za wyłudzanie podatków. 

Elementem łańcucha karuzelowych transakcji są również tzw. słupy, czyli "znikający" płatnicy VAT. Po przeprowadzeniu łańcucha transakcji słupy są likwidowane i nie ma po nich śladu.

grafika: Ministerstwo Finansów, podatki.gov.pl

Karuzelę stanowi przeważnie kilkanaście, a nawet więcej podmiotów pozorujących legalne transakcje handlowe, w celu wyłudzenia zwrotu podatku od wartości dodanej, który nie został uiszczony na wcześniejszym etapie obrotu handlowego.

Zakładane są w tym celu rachunki bankowe dla nowo powstałych spółek lub osób rzekomo rozpoczynających działalność gospodarczą. Podmioty zaangażowane w karuzelę dokonują nawet do kilkuset transakcji zakupu towaru o dużej wartości, przeważnie od tego samego kontrahenta, i błyskawicznej odsprzedaży następnemu podmiotowi.

Ogromne straty na międzynarodową skalę

Oszustwa tego rodzaju często mają związek z innymi przestępstwami, typu pranie brudnych pieniędzy czy korupcja, a nawet finansowanie terroryzmu.

Jak wynika ze śledztwa dziennikarskiego przeprowadzonego w ramach projektu Grand Theft Europe dotyczącego tego typu oszustw - straty związane z karuzelami vatowskimi są gigantyczne. 

Z szacunkowych danych wynika, że państwa Unii Europejskiej tracą przez tego rodzaju oszustwa około 150 mld euro rocznie. Duża część tych przestępstw nigdy nie zostaje wykryta. Skazanie winnych wyłudzeń VAT utrudnia międzynarodowy charakter tego rodzaju przestępczości.

- Podmioty z wielu państw UE wprowadzają na rynek towary lub usługi, często pozornie, by otrzymać od państwa członkowskiego zwrot VAT, który w rzeczywistości nigdy nie został zapłacony. Dzięki wielokrotnemu powtarzaniu takich operacji (karuzelom VAT) w ciągu kilku miesięcy oszuści mogą zdobyć bardzo duże środki, a zanim państwo zorientuje się, że dokonano przestępstwa, znikają, a wyłudzone pieniądze trafiają do rajów podatkowych - pisał w maju tego roku francuski dziennik "Liberation", który publikował wyniki śledztwa dziennikarskiego w ramach projektu Grand Theft Europe.

Można przeciwdziałać

Z początkiem września tego roku wszedł w życie w naszym kraju nowy rejestr podatników VAT (tzw. biała lista podatników VAT), który jest jednym z elementów walki z karuzelami vatowskimi.

Z założenia ma to być wygodne narzędzie służące szybkiej weryfikacji danych kontrahentów i ich rachunków, przede wszystkim dotyczących rejestracji do celów VAT. Rejestr ma ograniczyć ryzyko nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT i wyłudzenie należności podatkowych. 

- Bezpłatny i szybki dostęp do aktualnych danych o podatnikach VAT zwiększy bezpieczeństwo i pewność obrotu gospodarczego oraz w istotny sposób ograniczy ryzyko wplątania w oszukańczy proceder wyłudzenia VAT - argumentuje Ministerstwo Finansów. 

Jak zaznaczono - celem tego rozwiązania jest zwrócenie uwagi na rolę dochowania należytej staranności w obrocie gospodarczym i podniesienie świadomości przedsiębiorców, aby mogli się uchronić przed nieświadomym wciągnięciem w „karuzelowy wir".

Wykaz podmiotów zarejestrowanych w rejestrze prowadzony jest w formie elektronicznej przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).

Znajdują się w nim też informacje dotyczące numerów rachunków bankowych przedsiębiorcy, wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym.

Podatnicy muszą dokonywać płatności przewyższających kwotę 15 tys. złotych na rachunek zawarty w wykazie. Jeżeli kontrahent podatnika dokona płatności za fakturę na niezgłoszony rachunek bankowy, to od stycznia przyszłego roku nie będzie mógł zaliczyć tej wpłaty do kosztów uzyskania przychodów.

podatki.gov.pl, Ministerstwo Finansów, PolskieRadio24, akg