"Policy mix" może być lekiem na problemy UE? Tak uważają analitycy PIE

W opinii ekspertów PIE pandemia, wojna i kryzys energetyczny skłoniły państwa UE do rewizji celów i zasad prowadzenia polityki gospodarczej o czym piszą a raporcie: "Wyzwania policy mix w kryzysie energetycznym".

W polityce pieniężnej, w warunkach przedłużającego się kryzysu energetycznego, europejskie banki centralne mogą podchodzić do strategii celu inflacyjnego ostrożniej niż deklarują.

W związku z podwyższoną inflacją, policy mix w głównych gospodarkach pozostanie ekspansywny po stronie fiskalnej oraz restrykcyjny po stronie monetarnej.

Co to jest policy mix?

Policy mix to według analityków PIE, kombinacja polityki pieniężnej prowadzonej przez niezależny bank centralny oraz polityki fiskalnej prowadzonej przez rząd. Państwo używa tej kombinacji do wpływania na aktywność gospodarczą – pobudzania gospodarki, gdy jest w recesji oraz schładzania jej w szczycie koniunktury, gdy istnieje ryzyko wzrostu inflacji i narastania baniek spekulacyjnych. Dlatego w związku z nadzwyczajną sytuacją w gospodarce światowej nastąpi opóźnienie w konsolidacji fiskalnej.

- Zgodnie z prognozami analityków deficyt finansów publicznych w strefie euro wyniesie średnio 4,2 proc. PKB w 2022 r. oraz 3,3 proc. PKB w 2023 r. To więcej niż dopuszczają ramy Paktu Stabilności i Wzrostu, a dodatkowo większość państw UE dalej rozważa nowe działania ograniczające wzrost cen energii  - zauważył Jakub Rybacki z PIE. W jego ocenie prawdopodobnym skutkiem kryzysu energetycznego będzie późniejsze, niż oczekiwano przywrócenie tradycyjnych reguł fiskalnych.

REKLAMA

- Nastąpi to najwcześniej w 2025 r. W efekcie policy mix w głównych gospodarkach pozostanie ekspansywny po stronie fiskalnej oraz restrykcyjny po stronie monetarnej - szacuje Jakub Rybacki z PIE.

Nowe pomysły na politykę pieniężną?

Zdaniem Jakuba Rybickiego skutki "wszechobecnej niepewności" będą odczuwalne również w sposobie prowadzenia polityki pieniężnej. - O ile dotychczas banki centralne wskazywały na konieczność transparentnych działań i przewidywalnej polityki pieniężnej, o tyle obecnie doświadczamy raczej powrotu do lat 90., czyli dużych zmian narracji i zaskakiwania kolejnymi decyzjami – tłumaczył analityk PIE.

Trudny dla EBC rok 2023

Według raportu PIE rok 2023 będzie okresem wyzwań z perspektywy polityki gospodarczej państw Unii Europejskiej. "Większość z nich wchodzi w kryzys energetyczny z wysokimi deficytami finansów publicznych, które nadwyrężono podczas pandemii" - stwierdzono w raporcie "Wyzwania policy mix w kryzysie energetycznym". Dodatkowo wszyscy członkowie UE borykają się z inflacją, co skutkuje podwyżkami ze strony Europejskiego Banku Centralnego.

Zdaniem autorów raportu zmiany w polityce gospodarczej w nadchodzących latach będą skoncentrowane wokół kwestii inflacji oraz sektora energetycznego. "Gospodarki państw Unii Europejskiej w kolejnych latach będą zmagać się ze strukturalnymi zmianami w dostawach surowców, a w średniej perspektywie będą ponosić koszty związane z transformacją energetyczną" - wskazali eksperci PIE. Dodali, że zjawiska te przyczynią się do wyższej inflacji.

Do kiedy walka na ograniczenie cen energii?

"Działania ograniczające wzrost cen energii w bieżącym roku muszą być kiedyś wycofane – oznacza to, że skutki dzisiejszych decyzji będziemy odczuwać jeszcze przynajmniej w 2024 r." - oceniono w analizie PIE. Wysoka inflacja oznacza powolną konsolidację fiskalną, a duży udział czynników zewnętrznych może skłaniać władze monetarne do modyfikowania swoich celów inflacyjnych.

Zgodnie z raportem państwa UE mają problem w realizowaniu ograniczeń narzuconych na politykę fiskalną. W 2022 r. wysokość długu w stosunku do PKB przekraczała narzuconą granicę 60 proc. – w przypadku 14 z 27 państw UE, w tym we wszystkich głównych gospodarkach UE. W ocenie analityków system reguł fiskalnych będzie modyfikowany.

"Wiele krajów wprowadziło do swoich reguł fiskalnych przepisy dotyczące elastyczności, zwłaszcza przez klauzule korekcyjne" - podsumowano w analizie pt. "Wyzwania policy mix w kryzysie energetycznym" Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

REKLAMA

PR24/PAP/IAR/sw