Jakie są straty globalnej gospodarki z powodu nielegalnego handlu? Zobacz raport tygodnika "The Economist"

O konieczności walki ze zjawiskiem szarej strefy, w tym o regionalnej współpracy między rządami, organami ścigania i biznesem rozmawiali uczestnicy szóstego światowego szczytu przeciwko nielegalnemu handlowi: Europa Środkowo-Wschodnia organizowanego przez brytyjski "The Economist". Według Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju ( UNCTAD) gospodarka światowa traci na nielegalnym handlu 2 bln USD rocznie.

Są sposoby na walkę z "szarą strefą"

- Szara strefa wciąż jest problemem, ale Polska może w wielu obszarach wyznaczać standardy walki z tym zjawiskiem. Według danych Eurostatu w 2021 zajęliśmy pierwsze miejsce w Europie pod względem zwiększanie dochodów z VAT w latach 2008-2021. Był to efekt szeregu wprowadzonych rozwiązań m.in. jednolitego pliku kontrolnego, czy mechanizmu split payment - powiedział Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE).

Według raportu "Nielegalny handel: skala, zakres, przepływy" jedynie 37 proc. pokolenia Z (urodzeni w latach 1997-2003) uważa za nieakceptowalne kupowanie nielegalnych towarów. Z kolei ok. 31 proc. pokolenia Z i 26 proc. tzw. "millenialsów" uznaje, że konsumpcja nielegalnych towarów jest dopuszczalna w przypadku niedoboru produktów lub niekorzystnych warunków ekonomicznych. W przypadku Polski badanie pokazuje, że mniej niż 1/5 ankietowanych uważa, że dopuszczalne jest kupno egzotycznych roślin i zwierząt na czarnym rynku.

Ile "szarej strefy" na Wisłą?

Eksperci UN Global Compact Network Poland szacują, że całkowity udział szarej strefy w Polsce w trakcie pandemii wyniósł 18-20 proc. Podobne szacunki przedstawia Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych, według którego udział szarej strefy w tworzeniu tegorocznego PKB Polski ma wynieść 18,9 proc., czyli łącznie aż 590 mld zł.

- Zwalczanie nielegalnego obrotu towarami ma kluczowe znaczenie nie tylko ze względu na kwestie fiskalne, ale również dla ochrony bezpieczeństwa obszaru Polski i całej Unii Europejskiej. Pandemia COVID-19 spowodowała duży wzrost handlu e-commerce, a wojna w Ukrainie wprowadzanie różnych obostrzeń na przewóz towarów z i do państw trzecich  powiedział Mariusz Gojny, wiceminister finansów i zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).

- Pandemia i wojna nie osłabiły skuteczności naszego działania, ponieważ szybko wdrożyliśmy odpowiednie mechanizmy i procedury. Było to możliwe również dlatego, że w ostatnich latach znacznie wzrósł poziom informatyzacji KAS - dodał wiceminister Mariusz Gojny z KAS.

Podrobione papierosy plagą w Europie?

W wielu europejskich krajach wyzwaniem pozostaje szara strefa wyrobów tytoniowych. We Francji i Wielkiej Brytanii jest ona na poziomie ok. 30 proc. Nieco lepiej jest w krajach bałtyckich, gdzie nielegalne papierosy stanowią ok. 20 proc. rynku.

- Wielkość szarej strefy wyrobów tytoniowych spadła w Polsce ciągu ostatnich 5 lat niemal trzykrotnie i dziś wynosi ok. 5 proc. całego rynku, co jest ogromnym sukcesem Polski. Było to możliwe dzięki wysiłkom służb państwowych, licznym działaniom regulacyjnym uszczelniającym rynek, a także racjonalnej polityce akcyzowej - powiedział Aleksander Kryvosheyev, wiceprezydent ds. korporacyjnych w Japan Tobacco International.

E-commerce ułatwia sprzedaż podróbek

Z raportu przygotowanego przez "The Economist" wynika również, że nielegalny handel w internecie jest łatwiejszy wraz z rozwojem platform sprzedażowych. 64 proc. respondentów uważa, że nielegalne towary stały się łatwiejsze do nabycia od czasu wybuchu pandemii i konsumenci są teraz bardziej skłonni do ich nabywania w sieci.

Światowy szczyt przeciwko nielegalnemu handlowi: Europa Środkowo-Wschodnia jest częścią serii wydarzeń organizowanych przez "The Economist" skierowanych do międzynarodowej publiczności. W partnerstwie z firmami, fundacjami, NGO i administracją publiczną redaktorzy tygodnika "The Economist" dyskutują m.in. o kwestiach geopolitycznych, zrównoważonym rozwoju i zmianach klimatu, nowych technologiach.

PR24/PAP/sw