Dochód gwarantowany dla każdego obywatela: czy to dobry pomysł?
Szwajcarzy nie chcą dochodu gwarantowanego. W niedzielnym referendum powiedzieli „nie” dla 2,5 tysiąca franków dla każdego obywatela miesięcznie.
2016-06-07, 11:18
Posłuchaj
Jak zauważa profesor Ryszard Szarfenberg z Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, to nie pierwszy kraj, który brał taką opcję pod uwagę.
Dochód gwarantowany dla każdego mieszkańca Alaski
Podobne rozwiązania funkcjonują na przykład na Alasce.
- Nie jest to bardzo atrakcyjne miejsce do życia i ludzie nie garną się, żeby tam mieszkać, ale jest to stan zasobny w ropę i w latach 70. Ustanowiono fundusz, który jest zasilany dochodami z handlu ropą i z tego funduszu zdecydowano, że każdy mieszkaniec Alaski będzie otrzymywać niewielki dochód – mówi gość radiowej Jedynki.
Jest to obecnie 2 tys. dolarów rocznie.
REKLAMA
Podobne plany ma Finlandia
Z kolei plany przekazania 800 euro miesięcznie dochodu gwarantowanego swoim obywatelom ma Finlandia.
- Finlandia o tyle się wyróżnia, że to ma nie być wprowadzone do konstytucji, tylko ma to być pilotaż przeprowadzony w całym kraju, tak żeby uzyskać reprezentatywne dla całego społeczeństwa wyniki. Chcą w ten sposób sprawdzić, ile to będzie kosztować i jakie będą reakcje ludzi na to rozwiązanie – wyjaśnia ekspert.
Bezwarunkowe świadczenia dla ubogich w Holandii
Do grona europejskich państw eksperymentujących z dochodem gwarantowanym dołącza także Holandia.
- Miasta mogą zdecydować, co chcą robić. Niektóre z miast wysłuchały aktywistów, którzy proponowali, żeby zapewnić taki bezwarunkowy dochód, również ubogim. Dzielą ubogich, którzy otrzymują świadczenia z pomocy społecznej, na kilka grup. Jedna grupa dostaje takie świadczenia jak wcześniej, druga grupa bezwarunkowo i chcą porównać, jakie będą wyniki i zdecydują, jakie rozwiązania można wprowadzić dalej – mówi prof. Ryszard Szarfenberg.
REKLAMA
Konsekwencje takich rozwiązań
Jeżeli chodzi natomiast o konsekwencje takich rozwiązań, to dochód gwarantowany mógłby na przykład, tak jak w Polsce program „Rodzina 500 +”, pobudzić konsumpcję.
Jak jednak dodaje Grzegorz Baczewski z Konfederacji Lewiatan, nie koniecznie musi tak się stać.
- Jakaś część osób uzna, że taki dochód jest dla nich wystarczający i w związku z tym nie ma sensu starać się o wyższe dochody. Ci, którzy mówią, że dochód gwarantowany, to automatycznie pobudzanie konsumpcji, mogą się tutaj pomylić. Jeżeli faktycznie dochód będzie przynosił efekt dezaktywizacji, to ci, którzy uzyskiwali wcześniej dochody z pracy, zmniejszą wręcz swoje dochody, zmniejszą swoją konsumpcję, ale przy okazji skorzystają z możliwości, żeby nie pracować – uważa ekspert.
Wpływ na funkcjonowanie systemu zabezpieczenia społecznego
Warto też zastanowić się, jak dochód gwarantowany wpływa na funkcjonowanie systemu zabezpieczenia społecznego państwa.
REKLAMA
- Dochód gwarantowany może również zniechęcać do partycypowania w koszcie funkcjonowania poszczególnych systemów zabezpieczenia społecznego. Skoro bez konieczności opłacania składek, jest możliwość uzyskania jakiegoś minimalnego gwarantowanego dochodu – zauważa Grzegorz Baczewski.
Dużo jednak zależy od tego, czy dochód gwarantowany będzie wypłacany wszystkim, czy też tylko potrzebującym. I w ten sposób wypełni lukę, której do tej pory system opieki socjalnej państwa nie mógł wypełnić.
Kamil Piechowski, awi
REKLAMA