Handel bronią. Rośnie popyt na Bliskim Wschodzie

Import broni z Bliskiego Wschodu wzrósł w tym okresie o 25 proc., napędzany głównie przez Arabię Saudyjską (+61 proc.), Egipt (+136 proc.) i Katar (+361 proc.) - wynika z nowych danych na temat globalnych transferów broni opublikowanych dziś przez Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI).

- Jest zbyt wcześnie, aby powiedzieć, czy okres szybkiego wzrostu transferów broni z ostatnich dwóch dekad dobiegł końca - powiedział Pieter D. Wezeman, starszy badacz z programu SIPRI Arms and Military Expenditure. - Na przykład skutki gospodarcze pandemii wirusa Covid-19 mogą sprawić, że w najbliższych latach niektóre kraje przeanalizują swoje podejście do handlu bronią. W szczytowym momencie pandemii w 2020 roku kilka krajów podpisało duże kontrakty na duże uzbrojenie.

Eksport z USA, Francji i Niemiec rośnie, eksport z Rosji i Chin spada

Stany Zjednoczone pozostają największym eksporterem broni, zwiększając swój globalny udział w eksporcie broni z 32 do 37 proc. w latach 2011-15 i 2016-20. W latach 2016-20 USA dostarczyły główne rodzaje broni do 96 państw, znacznie więcej niż jakikolwiek inny dostawca. Prawie połowa (47 proc.) amerykańskich transferów broni trafiła na Bliski Wschód. Sama Arabia Saudyjska odpowiadała za 24 proc. całkowitego eksportu broni z USA. 15 procentowy wzrost amerykańskiego eksportu broni w latach 2011-15 i 2016-20 jeszcze bardziej pogłębił lukę między USA a drugim co do wielkości eksporterem broni - Rosją.

Trzeci i czwarty największy eksporter również odnotowali znaczny wzrost w latach 2011-2015 i 2016-2020. Francja zwiększyła eksport najważniejszych rodzajów broni o 44 proc. i w latach 2016-2020 odpowiadała za 8,2 proc. światowego eksportu broni. Indie, Egipt i Katar otrzymały łącznie 59 proc. francuskiego eksportu broni.

REKLAMA

Powiązany Artykuł

"Maszyna z najwyższej półki". Szczęsnowicz o zakupie czołgów Abrams dla polskiej armii

Niemcy zwiększyły swój eksport dużych ilości broni o 21 proc. w latach 2011-2015 i 2016-2020 i odpowiadały za 5,5 proc. całości globalnego eksportu broni. Najważniejszymi rynkami zbytu dla niemieckiego eksportu broni były Korea Południowa, Algieria i Egipt.

Zarówno Rosja, jak i Chiny odnotowały spadek eksportu broni. Eksport broni przez Rosję, który stanowił 20 proc. całego eksportu głównych rodzajów broni w latach 2016-2020, spadł o 22 proc. (do mniej więcej takiego samego poziomu jak w latach 2006-2010). Większość tego spadku - około 90 proc. - wynikała z 53 proc. spadku eksportu broni do Indii.

- Rosja znacznie zwiększyła swoje transfery broni do Chin, Algierii i Egiptu w latach 2011-15 i 2016-20, ale nie zrównoważyło to dużego spadku eksportu broni do Indii - powiedziała Alexandra Kuimova, badaczka z programu SIPRI dotyczącego broni i wydatków wojskowych. - Chociaż Rosja podpisała ostatnio nowe duże umowy zbrojeniowe z kilkoma państwami i jej eksport prawdopodobnie będzie stopniowo ponownie wzrastał w nadchodzących latach, to w większości regionów musi stawić czoła silnej konkurencji ze strony USA.

Eksport Chin, piątego największego na świecie eksportera broni w latach 2016-20, zmniejszył się o 7,8 proc. w latach 2011-15 i 2016-20. Chiński eksport broni stanowił 5,2 proc. całkowitego eksportu broni w latach 2016-2020. Największymi odbiorcami chińskiej broni były Pakistan, Bangladesz i Algieria.

REKLAMA

Rosnący popyt na Bliskim Wschodzie

Największy wzrost importu broni odnotowano na Bliskim Wschodzie. W latach 2016-20 państwa Bliskiego Wschodu importowały o 25 proc. więcej głównych rodzajów broni niż w latach 2011-15. Odzwierciedlało to regionalną rywalizację strategiczną między kilkoma państwami w regionie Zatoki Perskiej. Arabia Saudyjska - największy na świecie importer broni - zwiększyła import broni o 61 proc., a Katar o 361 proc.. Import broni przez Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) spadł o 37 proc., ale kilka planowanych dostaw najważniejszych rodzajów broni - w tym 50 samolotów bojowych F-35 z USA uzgodnionych na rok 2020 - sugeruje, że ZEA nadal będą importować duże ilości broni.

Import broni przez Egipt wzrósł o 136 proc. w latach 2011-15 i 2016-20. Egipt, który jest zaangażowany w spory z Turcją o zasoby węglowodorów we wschodniej części Morza Śródziemnego, zainwestował znaczne środki w swoje siły morskie.

Import broni przez Turcję spadł o 59 proc. w latach 2011-15 i 2016-20. Głównym czynnikiem było wstrzymanie przez USA dostaw samolotów bojowych F-35 do tego kraju w 2019 roku, po tym jak Turcja zaimportowała rosyjskie systemy obrony powietrznej. Turcja zwiększa też krajową produkcję najważniejszych rodzajów broni, by zmniejszyć zależność od importu.

Import państw Azji i Oceanii utrzymuje się na wysokim poziomie

Azja i Oceania były największym regionem importu głównych rodzajów broni, otrzymując 42 proc. globalnych transferów broni w latach 2016-20. Indie, Australia, Chiny, Korea Południowa i Pakistan były największymi importerami w tym regionie.

REKLAMA

Powiązany Artykuł

Prezydent: budowa poważnych jednostek dla polskiej Marynarki Wojennej wraca do naszych stoczni

Import broni przez Japonię wzrósł o 124 proc. w latach 2011-15 i 2016-20. Chociaż import broni przez Tajwan w latach 2016-20 był niższy niż w latach 2011-15, to w 2019 r. złożył on kilka dużych zamówień na zakup broni z USA, w tym na samoloty bojowe.

- Dla wielu państw w Azji i Oceanii rosnące postrzeganie Chin jako zagrożenia jest głównym motorem importu broni - stwierdził Siemon T. Wezeman, starszy badacz w SIPRI. - Planowane są kolejne duże importy, a kilka państw w regionie dąży do produkcji własnej broni.

Import broni przez Indie zmniejszył się o 33 proc. w latach 2011-15 i 2016-20. Rosja była najbardziej dotkniętym dostawcą, choć indyjski import broni amerykańskiej również spadł, o 46 proc. Wydaje się, że spadek indyjskiego importu broni wynikał głównie ze skomplikowanych procesów zamówień, połączonych z próbą zmniejszenia zależności od rosyjskiej broni. W najbliższych latach Indie planują import broni na dużą skalę od kilku dostawców.

Inne znaczące zmiany:

REKLAMA

• Wywóz broni przez Zjednoczone Królestwo spadł o 27 proc. w latach 2011-15 i 2016-20. Udział Zjednoczonego Królestwa w całkowitym eksporcie broni w latach 2016-2020 wyniósł 3,3 proc.
• Wywóz broni z Izraela stanowił 3,0 proc. całości światowego wywozu w latach 2016-2020 i był o 59 proc. wyższy niż w latach 2011-2015.
• Eksport broni przez Koreę Południową był o 210 proc. wyższy w latach 2016-2020 niż w latach 2011-2015, co dało jej 2,7 proc. udziału w globalnym eksporcie broni.
• W latach 2011-2015 i 2016-2020 nastąpił ogólny spadek importu broni przez państwa Afryki (-13 proc.), obu Ameryk (-43 proc.) oraz Azji i Oceanii (-8,3 proc.).
• Algieria zwiększyła swój import broni o 64 proc. w porównaniu z latami 2011-2015, podczas gdy import broni przez Maroko był o 60 proc. niższy.
• W latach 2016-20 Rosja dostarczyła 30 proc. broni importowanej przez kraje Afryki Subsaharyjskiej, Chiny - 20 proc., Francja - 9,5 proc., a USA - 5,4 proc.
• Chiny były największym importerem broni w Azji Wschodniej, otrzymując 4,7 proc. globalnego importu broni w latach 2016-20.
• Zarówno Armenia, jak i Azerbejdżan budowały w ostatnich latach swój potencjał wojskowy poprzez duży import broni. W latach 2016-20 Rosja odpowiadała za 94 proc. armeńskiego importu broni, podczas gdy Izrael odpowiadał za 69 proc. importu broni Azerbejdżanu.

PolskieRadio24.pl/ SIPRI/ mib