Fundusz Kościelny do zmiany. W Polskim Radiu 24 padła deklaracja

• Fundusz Kościelny jest dziś w ponad 95 procentach przeznaczany na finansowanie składek ubezpieczeniowych duchowieństwa wszystkich legalnie działających w Polsce związków wyznaniowych.
• W ostatnich latach wydatki z budżetu państwa na rzecz Funduszu Kościelnego systematycznie rosną, osiągając w 2023 roku ponad 224 mln zł, 257 mln zł w 2024 i 275,7 mln zł w 2025
• Obecny rząd aktywnie rozważa reformę Funduszu, poszukując nowego modelu finansowania

Fundusz Kościelny to obecnie przede wszystkim finansowanie składek emerytalnych duchownych. Najwyższa Izba Kontroli (NIK) przeanalizowała finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych w latach 2021-2023. Do ustaleń Izby odniósł się w Polskim Radiu 24 wiceszef Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Tomasz Szymański, który jasno zadeklarował, że zmiany w funkcjonowaniu Funduszu są nieuchronne i wynikają z wyraźnych oczekiwań społecznych.

- 95 procent (Funduszu Kościelnego) to są pieniądze, które idą na zabezpieczenie emerytalno-rentowe i składki zdrowotne dla kapłanów wszystkich związków wyznaniowych i Kościołów – wyjaśnił gość Polskiego Radia 24.

Likwidacja Funduszu Kościelnego. Wiceszef MSWiA tłumaczy

Pytany o likwidację Funduszu Kościelnego powiedział, że zgodnie z ustawami regulującymi stosunki państwa z Kościołami państwo miało zobowiązanie w stosunku do Kościołów ze względu na odebrane im majątki. - W osobistym naszym mniemaniu sprawa ta została już uregulowana – ocenił Szymański. Dodał, że trzeba zastanowić się nad innym rozwiązaniem wspierania kościołów i związków wyznaniowych.

- Nie mówimy wyłącznie o Kościele katolickim. Mamy Kościoły mniejszościowe, które bez wsparcia ze strony państwa w takiej czy w innej formule, po prostu nie będą w stanie funkcjonować – zauważył wiceszef MSWiA.

REKLAMA

Fundusz Kościelny został powołany do życia na mocy ustawy z 20 marca 1950 roku. Pierwotnym zamysłem było, aby fundusz był finansowany przede wszystkim z dochodów generowanych przez przejęte przez skarb państwa majątki kościelne. Miało to być formą rekompensaty dla Kościołów i związków wyznaniowych za utracone grunty.

Nigdy nie przeprowadzono jednak pełnej inwentaryzacji przejętych dóbr, co uniemożliwiło finansowanie funduszu z tych źródeł. W efekcie od 1990 roku jedynym źródłem finansowania Funduszu Kościelnego jest budżet państwa. Fundusz Kościelny wspiera obecnie wszystkie Kościoły i inne związki wyznaniowe, które posiadają uregulowany status prawny w Polsce, w tym te, które powstały po 1950 roku i nie utraciły żadnego mienia na rzecz państwa. To rodzi krytykę, według której cel rekompensaty został zaspokojony, a Fundusz w obecnej formie stracił uzasadnienie

Zgodnie z danymi NIK za lata 2021-2023 ponad 95 procent wydatków Funduszu stanowiło finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych. Państwo, za pośrednictwem Funduszu, opłaca 80 procent składek na ubezpieczenie społeczne, rentowe i wypadkowe osób duchownych. W przypadku członków zakonów kontemplacyjnych klauzurowych oraz misjonarzy pracujących na terenach misyjnych, Fundusz pokrywa 100 procent tych składek.

Dodatkowo Fundusz finansuje składki na ubezpieczenie zdrowotne duchownych, chyba że są oni płatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych lub ryczałtu. Poza finansowaniem ubezpieczeń Fundusz wspiera również kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, oświatowo-wychowawczą oraz inicjatywy związane ze zwalczaniem patologii społecznych. Istotnym elementem finansowania są także dotacje na konserwację, remonty i odbudowę obiektów sakralnych o wartości zabytkowej, co ma podstawę prawną od 2016 roku.

REKLAMA

Fundusz Kościelny. Coraz więcej pieniędzy z budżetu państwa

Wysokość Funduszu Kościelnego systematycznie rośnie. W 2021 roku wydano 193 miliony 664 tysiące złotych, podczas gdy w 2023 roku kwota ta wzrosła do 224 milionów 646 tysięcy złotych. W roku 2024 FK wzrósł do 257 milionów złotych, a w 2025 do 275,7 mln zł. Dominująca część środków z lat zbadanych przez NIK, zgodnie ze strukturą wydatków, została przeznaczona na opłacanie składek ubezpieczeniowych duchownych – 585 milionów 265 tysięcy złotych w latach 2021-2023. Na dotacje do remontów zabytkowych obiektów sakralnych wydano w tym okresie 31 milionów 728 tysięcy złotych, a na działalność charytatywno-opiekuńczą – 1 milion 439 tysięcy złotych.

Obecny rząd, dostrzegając potrzebę reformy, powołał w styczniu 2024 roku Międzyresortowy Zespół ds. Funduszu Kościelnego. Jego zadaniem jest wypracowanie nowej koncepcji funkcjonowania Funduszu oraz zmiany zasad finansowania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego duchownych.

Czytaj także: 

• Polska 2050 za rozdziałem Kościoła od państwa. "Zrobimy to z PSL-em lub bez"
• Likwidacja Funduszu Kościelnego? "Nie może być ZUS-em kleru"
• Jest projekt ustawy o likwidacji Funduszu Kościelnego. "Dość czekania"

Źródło: Polskie Radio 24/MT