Najważniejsze informacje w skrócie:

• Oferta: Firmy proponują szybką gotówkę w zamian za przejęcie twojego roszczenia wobec banku. Unikasz kosztów i wieloletniego procesu sądowego.
• Finanse: Sprzedając roszczenie, otrzymujesz od 10% do 50% wartości wygranej (dla typowych roszczeń o 230 000 zł wynosi to od 23 tys. zł do 115 tys. zł). Idąc do sądu, nawet po odliczeniu kosztów adwokata, zysk "na rękę" jest wyższy (w tym samym przypadku wynosiłby 175 500 zł).
• Największe ryzyko: Sprzedaż roszczenia NIE unieważnia twojej umowy kredytowej. Twój główny dług wobec banku (wypłacony kapitał) pozostaje, a bank nadal może cię o niego pozwać.

Od lat tysiące frankowiczów wygrywają w sądach z bankami, unieważniając toksyczne umowy i odzyskując setki tysięcy złotych. Skala problemu wciąż jest ogromna: obecnie w Polsce aktywnych pozostaje około 400 tysięcy umów frankowych, a ich łączna wartość przekracza 90 mld zł. Przy statystycznym prawdopodobieństwie wygranej sięgającym 97-99%, droga sądowa stała się sprawdzonym i skutecznym rozwiązaniem. Mimo to długi czas oczekiwania na wyrok sprawia, że część kredytobiorców rozważa alternatywy. Jedną z nich, aktywnie promowaną przez wyspecjalizowane podmioty, jest sprzedaż wierzytelności.

Frankowicze kontra banki. Dlaczego klienci wygrywają?

Podstawą wygranych spraw nie jest sam wzrost kursu franka, lecz fundamentalna wada prawna umów. Zawierały one klauzule abuzywne (niedozwolone), które przyznawały bankom jednostronne prawo do dowolnego ustalania kursów walut, przerzucając całość ryzyka kursowego na konsumentów. Bank stosował niższy kurs kupna przy wypłacie kredytu (sztucznie zwiększając zadłużenie w CHF) oraz wyższy kurs sprzedaży przy obliczaniu rat (co maksymalizowało wysokość raty). To właśnie stwierdzenie przez sąd nieuczciwego charakteru tych zapisów prowadzi do ich usunięcia i w konsekwencji do unieważnienia całej umowy.

Sprzedaż roszczenia to natychmiastowy zysk. Czym kuszeni są frankowicze?

Oferta firm skupujących roszczenia na pierwszy rzut oka wygląda niezwykle atrakcyjnie. Jej siła tkwi w trzech prostych obietnicach:

• Szybkie pieniądze: Zamiast czekać 3 do 6 lat na prawomocny wyrok, można otrzymać gotówkę w ciągu kilku tygodni.
• Zero wysiłku i kosztów: Kredytobiorca nie musi szukać prawnika ani ponosić początkowych kosztów obsługi prawnej.
• Koniec ze stresem: To propozycja dla tych, którzy chcą uniknąć bezpośredniego konfliktu z bankiem i stresu związanego z procesem sądowym.

Zwolennicy tego rozwiązania podkreślają, że jest ono przeznaczone dla specyficznej grupy kredytobiorców: osób, które nie posiadają środków na opłaty wstępne dla kancelarii, znajdują się w pilnej potrzebie finansowej lub których sytuacja życiowa i awersja do ryzyka nie pozwalają na wieloletni, stresujący proces. W ich opinii, świadomie akceptują niższą kwotę w zamian za natychmiastowe wsparcie finansowe i brak ryzyka procesowego.

- Zaletą cesji jest szybkie otrzymanie pieniędzy i ograniczenie aktywności frankowicza do minimum. Nie musi on szukać prawnika ani ponosić początkowych kosztów - przyznał adwokat Jakub Bartosiak, specjalizujący się w sprawach frankowych. Dodał jednak, że za tą wygodą kryją się ukryte koszty i fundamentalne ryzyka, o których przedstawiciele firm mówią niechętnie.

Kredyt frankowy: szybka gotówka czy walka o wszystko?

Porównanie trzech dróg do odzyskania pieniędzy od banku

🏦 Przykład: twoje roszczenie wobec banku

Załóżmy, że po unieważnieniu umowy w sądzie twoja łączna korzyść finansowa (zwrot nadpłat, umorzenie długu) wynosi 230 000 zł. Zobaczmy, ile z tej kwoty realnie do ciebie trafi.

💸 Opcja 1: Sprzedaż roszczenia

Jak to działa? Sprzedajesz firmie prawo do twoich pieniędzy w zamian za szybką gotówkę. Unikasz kosztów i procesu sądowego.

Ile dostaniesz "na rękę"?

23 - 115 tys. zł

(czyli 10% do 50% wartości roszczenia)

🤝 Opcja 2: Ugoda z bankiem

Jak to działa? Idziesz na kompromis z bankiem. Zyskujesz mniej niż w sądzie, ale unikasz wieloletniego procesu.

Ile zyskasz?

46 - 69 tys. zł

(czyli 20% do 30% wartości roszczenia)

⚖️ Opcja 3: Droga sądowa

Jak to działa? Z pomocą kancelarii pozywasz bank. Proces trwa kilka lat, ale daje szansę na pełne odszkodowanie i unieważnienie umowy.

Ile dostaniesz "na rękę"?

~175 500 zł

(po odliczeniu kosztów adwokata)

❗ Największe ryzyko sprzedaży roszczenia

Sprzedaż roszczenia NIE unieważnia twojej umowy kredytowej. Oznacza to, że twój główny dług wobec banku (wypłacony kapitał) pozostaje, a bank nadal może cię o niego pozwać.

Co daje, a co zabiera sprzedaż roszczenia frankowego? Analiza adwokata

Szybkie zainkasowane pieniędzy nie oznacza, że można zapomnieć o kredycie. Jak wyjaśnił adwokat, wizyt w sądzie i tak nie unikniemy - ale będziemy tam pełnić tylko rolę świadka we własnej sprawie - a na dodatek nasza umowa z bankiem będzie dalej obowiązywać, co oznacza, że będzie on mógł zgłaszać się z roszczeniami o zwrot pieniędzy.

Ryzyko #1: Strata finansowa

Pierwszym i najbardziej oczywistym kosztem jest strata finansowa w porównaniu do wygranej na sali sądowej.

- Nabywcy cesji najczęściej oferują frankowiczom 30-50% wartości roszczenia. Zdarzają się też oferty znacznie niższe – w wysokości jedynie 10-15% - stwierdził Jakub Bartosiak. W praktyce więc, nawet przy lepszej ofercie, kredytobiorcy godzą się na dużą stratę. - Od razu tracą na tym 50-70%, a czasem nawet 85-90%, wartości roszczenia – podsumował ekspert.

Aby zobrazować, co te procenty oznaczają w praktyce, posłużmy się konkretnym przykładem. Załóżmy, że łączna korzyść finansowa dla kredytobiorcy z wygranej w sądzie i unieważnienia umowy została oszacowana na 230 000 zł. Zobaczmy, ile z tej kwoty faktycznie trafia do kieszeni kredytobiorcy w każdym ze scenariuszy.

Koszty obsługi prawnej w procesie sądowym składają się zazwyczaj z opłaty wstępnej oraz premii za sukces (tzw. success fee). Załóżmy dla tego przykładu, że opłata wstępna dla kancelarii wyniosła 20 000 zł, a premia za sukces to 15% od uzyskanej korzyści.

• Droga sądowa (zysk "na rękę"): Od korzyści (230 000 zł) należy odjąć wynagrodzenie kancelarii (20 000 zł opłaty wstępnej + 34 500 zł premii za sukces). Do kieszeni kredytobiorcy trafia więc 175 500 zł.
• Ugoda z bankiem: Typowe propozycje ugodowe oferują korzyści rzędu 20-30% możliwej wygranej w sądzie. W tym przypadku oznaczałoby to od 46 000 zł do 69 000 zł.
• Sprzedaż wierzytelności: Przyjmując pełen zakres ofert (10-50%), kredytobiorca otrzymałby jednorazowo od 23 000 zł do 115 000 zł.

Nawet najlepszy scenariusz sprzedaży (115 000 zł) jest znacznie mniej korzystny niż zysk netto z drogi sądowej (175 500 zł), a dodatkowo, jak zobaczymy, nie rozwiązuje problemu długu.

Ryzyko #2: Pozorne rozwiązanie problemu długu

To najważniejsza i często ukrywana pułapka. Sprzedaż wierzytelności nie oznacza końca problemów z bankiem. Ekspert podkreślił, że pozorne zamknięcie tematu to iluzja, a największy problem pozostaje nierozwiązany.

- Jednak większym problemem jest fakt, że bank może pozwać kredytobiorcę o zwrot kapitału. Cesja dotyczy tylko roszczeń majątkowych (np. zwrotu nadpłat). Natomiast nie eliminuje obowiązku zwrotu wypłaconego kapitału i nie dotyczy unieważnienia umowy (niezbędnego np. do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości) - wyjaśnił Bartosiak.

W praktyce oznacza to, że po otrzymaniu kwoty z cesji wciąż jesteś dłużnikiem banku i musisz zwrócić mu całą kwotę wypłaconego kapitału.

Ryzyko #3: Utrata kontroli nad procesem

Po podpisaniu umowy cesji tracisz jakikolwiek wpływ na dalszy los twojej sprawy. - Klient nie ma wpływu na podejmowane w toku procesu działania - wyjaśnił Jakub Bartosiak. Stajesz się jedynie świadkiem w procesie, który toczy się o twoje pieniądze, ale bez twojego udziału, mimo że i tak musisz się w sądzie pojawić.

Dla firmy finansującej twoja sprawa jest tylko jedną z setek w portfelu. - Dla nabywcy cesji rezygnacja (np. wskutek niedochowania terminu do wniesienia pisma albo zawarcia ugody) z jednej z setek czy tysięcy spraw jest nieistotna. Jednak dla kredytobiorcy zobowiązanie hipoteczne to często najważniejsze finansowe wyzwanie w życiu - ostrzegł adwokat.

Ryzyko #4: Ograniczona odpowiedzialność i ochrona prawna

Kolejną istotną różnicą jest poziom odpowiedzialności. Jak podkreślił Jakub Bartosiak, "prawnicy ponoszą osobistą odpowiedzialność za należyte działanie i zawsze są ubezpieczeni na wypadek popełnienia błędu".

Tymczasem "odpowiedzialność firm kupujących takie wierzytelności jest ograniczona. W przypadku spółek z o.o. jest to wskazane wprost w nazwie – »spółka z ograniczoną odpowiedzialnością«". Co więcej, jak zauważają niektórzy sędziowie, po cesji zmienia się charakter roszczenia: miejsce faktycznie pokrzywdzonego, indywidualnego konsumenta zajmuje profesjonalny podmiot, którego wyłącznym celem jest maksymalizacja zysku.

Dłuższa ścieżka kontra droga na skróty. Co obiecują adwokaci?

W kontrze do cesji stoi droga sądowa, która, choć dłuższa, jest sposobem na pełne rozwiązanie problemu. Korzyści są według Bartosiaka nieporównywalne:

Pełniejszy zysk: Tylko samodzielny proces z pełnomocnikiem daje szansę na odzyskanie większych pieniędzy. Jak przekazał ekspert, "samodzielny proces (bez cesji) oznacza, że kredytobiorca uzyskuje 100% możliwych do odzyskania środków". Pamiętać przy tym należy, że część z tych pieniędzy zainkasuje jako wynagrodzenie adwokat.

Prawdziwe zakończenie sprawy: Wyrok unieważniający umowę to jedyny sposób na całkowite pozbycie się długu (po rozliczeniu kapitału) i, co kluczowe, wykreślenie hipoteki banku z księgi wieczystej nieruchomości.

Minimalny wysiłek: Mit o ogromnym zaangażowaniu w proces obala ekspert: - Po zleceniu sprawy prawnikowi jego zaangażowanie ograniczone jest właściwie do 1-2 godzin poświęconych na przygotowanie do rozprawy i samą rozprawę - zadeklarował Bartosiak.

Bezpieczeństwo i kontrola: W procesie sądowym to kredytobiorca "w pełni kontroluje przebieg procesu", a jego interesy są chronione przez profesjonalnego pełnomocnika.

Lista ostrzegawcza. Co musisz sprawdzić w umowie cesji, zanim ją podpiszesz?

Jeśli mimo wszystkich ostrzeżeń wciąż rozważasz sprzedaż wierzytelności, musisz zachować szczególną ostrożność. Zanim podpiszesz jakikolwiek dokument, potraktuj poniższe słowa eksperta jako praktyczną listę sprawdzającą:

- W umowie ważne jest precyzyjne określenie odpowiedzialności nabywcy roszczeń. Należy wskazać, jakie koszty ponosi, czy i za co przejmuje odpowiedzialność względem banku, a także jakie są zasady rozliczeń kwot zasądzonych wyrokiem. Warto wpisać do umowy terminy podejmowania czynności przez firmę, zasady kontaktu z klientem, prawo do uzyskiwania informacji. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, kto rozlicza się z bankiem - poradził Jakub Bartosiak.

Sprzedaż roszczeń czy walka w sądzie? Plusy i minusy rozwiązań

Sprzedaż wierzytelności frankowej to rozwiązanie, które może przynieść więcej szkód niż pożytku. Choć kusi szybkością, oznacza zrzeczenie się sporej części należnych pieniędzy i, co gorsza, pozostaniem z nierozwiązanym problemem długu kapitałowego.

Droga sądowa, chociaż dłuższa, może przynieść całkowite rozwiązanie sprawy. Dla tych, którzy obawiają się kosztów związanych z procesem, ekspert ma radę. - Jeśli początkowe koszty są zbyt wysokie, warto negocjować z pełnomocnikiem lub zwyczajnie poszukać innego. Zawsze będzie to rozwiązanie tańsze niż cesja roszczeń na rzecz dodatkowego pośrednika - wyjaśnił Jakub Bartosiak.

Uwaga: należy pamiętać, że powyższe argumenty prezentują perspektywę prawników, którzy zawodowo zajmują się reprezentowaniem konsumentów w sądach. Ich argumentacja ma na celu przede wszystkim ochronę interesu finansowego kredytobiorcy jest poparta weryfikowalnymi danymi rynkowymi oraz fundamentalnymi zasadami prawnymi. W przekonaniu do drogi sądowej mają jednak swój własny interes: na każdej prowadzonej sprawie mogą zarobić kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Zanim zdecydujesz, policz dokładnie wszystkie za i przeciw. Decyzja, którą podejmiesz dziś, może mieć skutki na całe dekady.

Czytaj także: 

• Kredyty frankowe. TSUE stanął po stronie klientów ws. umów, ale konsumenckich
• Frankowicze wygrywają w sądach z bankami. Jednoznaczne dane
• Mieszkania jak kredyty frankowe? Deweloper źle wyliczył metraż, przegrał w sądzie i zapłacił

Źródło: PolskieRadio24.pl/Michał Tomaszkiewicz