Zakaz promocji 8+8 i alkohol tylko do 20:00. Nowe prawo u naszych sąsiadów
Łotwa zintensyfikowała walkę z alkoholem. Od 1 sierpnia 2025 roku procentowy trunek można będzie można kupić tylko między 10 a 20, a w niedziele między 10 a 18. Prawo będzie obowiązywać także w internecie. Podobne rozwiązanie wcześniej Litwa, co oznacza, że częściowa prohibicja jest coraz powszechniejsza u naszych bliskich sąsiadów.
2025-07-31, 10:42
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Łotwa od 1 sierpnia 2025 roku wprowadza znaczące ograniczenia w sprzedaży alkoholu, wyznaczając nowe ramy czasowe na zakupy i regulując transakcje online
- Nowe przepisy na Łotwie zakażą sprzedaży "wielopaków" alkoholu oraz oferowania zniżek w programach lojalnościowych, a także wprowadzą obowiązkowe ostrzeżenia i zakazy reklamy
- W Polsce czasowa prohibicja jest już lokalną rzeczywistością w wielu gminach, choć nie ma ogólnokrajowych regulacji, pojawiają się jednak plany wprowadzenia zakazu sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych w godzinach nocnych
Czasowa prohibicja na Łotwie. Rewolucja w walce z nałogiem
Od 1 sierpnia 2025 roku Łotwa, w odpowiedzi na wysoki wskaźnik spożycia alkoholu, który w ostatnich latach plasował ten kraj w czołówce Unii Europejskiej, wprowadza szereg znaczących restrykcji dotyczących jego sprzedaży. Celem tych zmian jest wyraźne ograniczenie dostępności napojów wyskokowych na terenie całego kraju.
Nowe regulacje znacząco zmienią harmonogram zakupów alkoholu. Od poniedziałku do soboty będzie on dostępny wyłącznie w godzinach od 10:00 do 20:00. W niedziele zaś czas na jego nabycie ulegnie dalszemu skróceniu – alkohol będzie można kupić jedynie między 10:00 a 18:00. Te ograniczenia nie obejmują jedynie sklepów stacjonarnych, lecz rozciągają się również na sprzedaż internetową. Dodatkowo w przypadku zakupów online dostawa zamówionych napojów będzie możliwa dopiero po upływie co najmniej sześciu godzin od momentu złożenia zamówienia.
Ukryte koszty alkoholu. Kto za to płaci?
Ograniczenia w sprzedaży alkoholu, takie jak na Łotwie czy w polskich miastach, nie biorą się znikąd. Są odpowiedzią na realne koszty, które ponosimy wszyscy.
👤 Koszty dla obywatela
🏛️ Koszty dla państwa
Poza zmianami godzinowymi, łotewskie prawodawstwo wprowadza także inne, istotne ograniczenia. Zabroniona zostanie sprzedaż wielopaków, czyli zestawów, w których cena jednostkowa produktu jest niższa ze względu na zakup większej ilości opakowań.
To posunięcie, mające na celu zniechęcenie do kupowania dużych zapasów alkoholu, uderzy także w popularne w Polsce strategie promocyjne typu "8+8", oferowane często w dyskontach, gdzie klient zyskuje na zakupie większej partii produktu. Sklepy nie będą mogły również oferować zniżek na alkohol w ramach programów lojalnościowych.
Dodatkowo, nowe przepisy obejmują całkowity zakaz reklamy alkoholu w prasie, internecie oraz w punktach sprzedaży. W widocznym miejscu w każdym punkcie handlowym będzie musiała pojawić się informacja o negatywnym wpływie spożywania alkoholu na zdrowie.
Podobne przepisy od kilku lat funkcjonują w sąsiedniej Litwie. Kraj ten, choć nadal mierzy się z wysokim spożyciem alkoholu, odnotował w ubiegłym roku jego spadek do najniższego poziomu od dekady.
🏛️ Wolność czy bezpieczeństwo? Prawne podstawy prohibicji
Możliwość wprowadzania ograniczeń w sprzedaży alkoholu wynika z koncepcji władztwa policyjnego państwa. Oznacza to, że państwo (i delegowane mu samorządy) ma prawo do ograniczania pewnych wolności obywatelskich (np. wolności gospodarczej sprzedawców), jeśli celem jest ochrona ważniejszych dóbr, takich jak zdrowie publiczne, bezpieczeństwo i porządek. To właśnie na tej zasadzie opiera się cała ustawa o wychowaniu w trzeźwości, stanowiąc, że interes publiczny w tym zakresie jest ważniejszy niż pełna swoboda handlu.
Zakazy sprzedaży alkoholu w Polsce. Lokalna prohibicja i rządowe plany
W odróżnieniu od ogólnokrajowych zmian na Łotwie, w Polsce kwestia ograniczenia sprzedaży alkoholu regulowana jest na poziomie lokalnym. Samorządy, korzystając z uprawnień wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, mają możliwość wprowadzania czasowej prohibicji w godzinach nocnych. Według danych z lutego 2025 roku, już 176 polskich gmin zdecydowało się na takie kroki.
Najczęściej ograniczenia te dotyczą sprzedaży alkoholu w sklepach i na stacjach benzynowych w przedziale godzinowym od 22:00 do 6:00. Ważne jest, że zakaz ten nie obejmuje lokali gastronomicznych, takich jak puby czy restauracje, gdzie alkohol nadal może być serwowany do spożycia na miejscu.
🙋 Chcesz prohibicji w swojej gminie (albo jej nie chcesz)? Oto co możesz zrobić
Decyzja o nocnej prohibicji leży w rękach rady gminy lub miasta. Jeśli chcesz wpłynąć na jej podjęcie, masz do dyspozycji narzędzia obywatelskie:
Skontaktuj się z radnym: Znajdź radnego ze swojego okręgu i przedstaw mu swoje argumenty. Jego zadaniem jest reprezentowanie mieszkańców.
Złóż petycję: Zbierz podpisy mieszkańców popierających twoje stanowisko (za lub przeciw) i złóż oficjalną petycję do biura rady miasta/gminy.
Skorzystaj z inicjatywy uchwałodawczej: W wielu gminach grupa mieszkańców (jej liczebność określa statut gminy) ma prawo do złożenia własnego, obywatelskiego projektu uchwały, który radni muszą poddać pod głosowanie.
Lista miast z nocną prohibicją jest zróżnicowana. Niektóre, jak Kraków, Bydgoszcz czy Biała Podlaska, wprowadziły zakaz na terenie całego miasta. Inne metropolie, w tym Wrocław, Gdańsk, Poznań, Katowice, Rzeszów, Bielsko-Biała czy Kielce, zdecydowały się na ograniczenia jedynie w wybranych dzielnicach, zazwyczaj w śródmieściu. Wiele mniejszych gmin dostosowuje godziny obowiązywania zakazu do swoich lokalnych potrzeb, na przykład od 23:00 do 6:00. Do grona miast z takimi regulacjami dołączył także Słupsk, gdzie od 30 lipca 2025 roku obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu między 22:00 a 6:00.
Mimo że obecnie nie ma ogólnokrajowych przepisów wprowadzających prohibicję w określonych godzinach na terenie całej Polski, pojawiły się rządowe plany dotyczące wprowadzenia pewnych ogólnopolskich regulacji. Ministerstwo Zdrowia przygotowywało projekt ustawy, który zakładałby wprowadzenie zakazu sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych w godzinach nocnych (od 22:00 do 6:00) w całym kraju.
Projekt ten, zapowiadany w lipcu 2024 roku, miał wejść w życie 1 stycznia 2025 roku, jednak z powodu kontrowersji i braku poparcia prace nad prawem zarzucono. Celem tych działań, zarówno lokalnych, jak i potencjalnie ogólnokrajowych, jest przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ograniczenie spożycia alkoholu w miejscach publicznych.
Jak wskazują statystyki z miast, które już wprowadziły te rozwiązania, przyczyniają się one do spadku liczby interwencji policji i straży miejskiej związanych z zakłócaniem porządku przez osoby nietrzeźwe.
- Łódź wprowadzi nocną prohibicję? Mieszkańcy tego chcą
- Prohibicja w Warszawie coraz bliżej. Uchwała Trzaskowskiego
- Nocna prohibicja w kolejnym polskim mieście? Wskazali powody
Źródło: IAR/Michał Tomaszkiewicz