178 mld euro utraconego PKB w czasie II WŚ. Niemiecka agresja zastopowała rozwój polskiej gospodarki

W raporcie została oszacowana luka PKB, interpretowana jako wielkość straconego dochodu państwa polskiego, który nie został wytworzony ze względu na utracone zasoby czynników wytwórczych, zagrabionych bądź zniszczonych przez okupanta niemieckiego w czasie II wojny światowej.

Przyjęte założenia

Wykorzystano dane na temat gospodarki polskiej sprzed II wojny światowej, pozwalające odtworzyć proces wytwarzania PKB Polski. Autorzy przyjęli zasadę korzystania z ogólnodostępnych na świecie baz danych i wspierania się, gdy było to konieczne, danymi z publikacji GUS. Szacunki strat, wynikających z działań Niemiec w trakcie II wojny światowej, zaczerpnięto również z obliczeń Biura Odszkodowań Wojennych przy Prezydium Rady Ministrów (BOW) z 1947 r.

W raporcie przyjęto, że szacunek strat PKB jest zatem oceną utraconej wartości aktywności gospodarczej. Okupant, który niszczy zasoby służące do generowania dobrobytu - morduje ludzi, przejmuje własność nad kapitałem i wynagrodzenie za jego wykorzystanie, ogranicza funkcjonowanie rynku, czy wreszcie uniemożliwia akumulację kapitału ludzkiego przez zamykanie szkół - niszczy dobrobyt represjonowanego społeczeństwa.

Zniszczenia wojenne

Zgodnie z przyjętymi w raporcie założeniami, pod koniec wojny, w 1945 r. poziom PKB spadł do 8,162 mld zł z 1938 r., ze średnią roczną dynamiką -10,8% r/r. Tym samym zgodnie ze scenariuszem wojennym PKB Polski w roku 1945, po uwzględnieniu strat spowodowanych przez Niemców w okresie okupacji i uwzględniając dane o liczbie ludności za 1945 r., wynosił 45% polskiego PKB z roku 1938. Oznacza to, że ponad połowa zdolności kraju do produkcji dóbr i usług została zniszczona w czasie wojny.

Autorzy raportu przeprowadzili dodatkową analizę, w której założyli możliwość utrzymania się wzrostu polskiego PKB, gdyby kraj nie został zaatakowany przez hitlerowskie Niemcy. Przy założeniu utrzymania średniego tempa wzrostu gospodarki polskiej na lata okupacji szacunki strat PKB są znacznie większe. W takim scenariuszu pełna strata wartości PKB w okresie 1939–1945 wynosi 53,775 mld zł z 1938 r. Po przeliczeniu na dolary amerykańskie i korektę o inflację USD na koniec 2021 r. otrzymujemy sumę 202,009 mld USD. Według kursu EUR/PLN na koniec 2021 r. wynoszącego 4,5994 suma ta wynosi 178,319 mld euro.

To nie wszystkie straty

Należy jednak podkreślić, że taki sposób liczenia strat strumienia PKB, niewytworzonego przez społeczeństwo Polski, nie pozwala ocenić całości strat dobrobytu Polaków spowodowanych okupacją niemiecką. W szczególności wyżej opisana analiza zakłada, że straty powodowane przez Niemców były równomiernie rozłożone w czasie, a ta część gospodarki, której fizycznie Niemcy nie zniszczyli, pracowała tak jak przed wojną i że wytworzony przez tę niezniszczoną część dobrobyt należał do Polaków. Takie ujęcie nie jest zgodne z prawdą historyczną. Niemcy przejęli na własność dużą część kapitału produkcyjnego w Polsce, a przez np. wymianę pieniędzy powodowali celową inflację, obniżającą siłę nabywczą społeczeństwa polskiego. W rezultacie Polacy nie mieli dostępu do całej wartości dobrobytu obliczonej na potrzeby raportu.

• Kolejne kroki ws. reparacji wojennych. Premier zapowiada notę dyplomatyczną do rządu Niemiec

PolskieRadio24.pl/ Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945/ mib