Senior szansą dla gospodarki, ale musi uważać na oszustów

Posłuchaj

Na jakie nieuczciwe praktyki podczas sprzedaży na prezentacjach, czy w czasie wizyt akwizytorów są narażeni seniorzy oraz gdzie mogą szukać pomocy i wsparcia,. wyjaśnia w radiowej Jedynce Małgorzata Cieloch, rzecznik prasowy UOKiK./Justyna Golonko, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Niestety nie zawsze oferty kierowane do seniorów są uczciwe. Co zrobić żeby nie dać się oszukać? Jak reagować w takich sytuacjach?

Seniorzy – coraz większa grupa klientów

Nie jest tajemnicą, że to właśnie polskie społeczeństwo starzeje się najszybciej w Europie. Obecnie 24 proc. osób ma powyżej 65 lat, czyli ponad 9 mln, ale już w roku 2050 odsetek ten wzrośnie do 40 proc. i będzie ich ponad 13,5 mln.

Biznes dostrzegł szansę w seniorach i ma dla nich ofertę

Przedsiębiorcy – nie zawsze uczciwi – dostrzegli ogromny potencjał starzejącego się społeczeństwa i w zasadzie każda branża ma już ofertę skierowaną do tej grupy wiekowej.

Nie każda oferta dla seniora bije z serca…

Z jednej strony to dobre wieści, bo Polacy coraz aktywniej spędzają czas na emeryturze, więc mają w czym wybierać. Ale też nie brakuje na rynku nieuczciwych przedsiębiorców, którzy chcą wykorzystać do zbicia fortuny osoby starsze, te słabsze, mniej zorientowane w świecie.

Problem z „naciąganiem seniora” dostrzegły instytucje państwowe

Dlatego Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Komenda Główna Policji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wspólnie rozpoczęły akcję edukacyjną skierowaną do seniorów.

Okazuje się, że problem „naciągania” seniorów jest tak duży, że potrzebne są zwarte szyki aż czterech instytucji.  

− Na pewno w grupie siła – mówiła w radiowej Jedynce Małgorzata Cieloch, rzeczniczka UOKiK i dodała, że każda z nich ma do spełnienia swoje zadanie.

Rusza akcja edukacyjna dla seniorów

−  Policja podaje wiele przykładów, już nawet nie tylko wprowadzenia w błąd, ale jednoznacznego oszustwa. Z akcją chcemy dotrzeć do różnych seniorów. To nie tylko osoby z miast, ale i mieszkające na wsi. Dlatego też aż cztery instytucje w różnych miejscach będą prowadziły akcję edukacyjną. Wydrukowaliśmy specjalne ulotki. Seniorzy znajdą w nich podstawowe, co powinni zrobić, gdy zostaną wprowadzeni w błąd – wyjaśniła Małgorzata Cieloch.

A przed nami Święta, czas prezentów, więc i pokazów, prezentacji…

To ważne, szczególnie teraz w okresie przedświątecznym. Wielu seniorów z pewnością dostanie zaproszenia na różne pokazy gotowania, prezentacje garnków, czy – ostatnio bardzo popularne - usługi paramedyczne lub też sprzedaż pakietów usług medycznych.

Nabijanie seniora w zmianę dostawcy: prądu, gazu, telewizji…

Rzeczniczka UOKiK przyznała, że takich ofert jest najwięcej. Popularne są też oferty zmiany operatora usług telekomunikacyjnych, telewizji kablowej, gazu i prądu.

− Osoby podszywające się pod dotychczasowego dostawcę usług proponują atrakcyjna ofertę, ale niestety z naszych doświadczeń wynika, że w wielu przypadkach jest to po prostu wprowadzenie konsumenta w błąd – podkreśliła Małgorzata Cieloch.

Seniorze - jak nie dać się oszukać?

− Przede wszystkim nie podejmować pochopnych decyzji. A jeśli już ktoś przyszedł lub zadzwonił i zaproponował zmianę dotychczasowej umowy to powinniśmy przede wszystkim sprawdzić u naszego operatora, dostawcy usług, czy rzeczywiści jest dla nas przygotowana nowa oferta. Tym bardziej, że na każdej fakturze płaconej co kwartał, czy co miesiąc mamy dane teleadresowe – radzi gość radiowej Jedynki .

Niestety bardzo często oszuści nie dają takiej możliwości. Zapewniają, że oferta jest atrakcyjna tylko w tym danym momencie i nie można promocji zrealizować za kilka dni a nawet godzin.

Rodzino – bądź czujna, chroń seniora

– Nie ma okazji przechodzących koło nosa. Szczególnie w przypadku usług telekomunikacyjnych czy energetycznych, dlatego jeszcze raz apeluję do osób, które być może wiedzą o takich sytuacjach np. sąsiedzi, wnuczki, czy nawet ktoś obcym pomóżmy seniorom, nie pozwólmy wprowadzać ich w błąd. Nie bądźmy bierni, bo wtedy też uczestniczymy w tym procederze - mówiła Małgorzata Cieloch.  

Problem będzie narastał – w Polsce będzie przybywać seniorów

Niestety takich sytuacji będzie przybywać, bo seniorów jest coraz więcej.

Seniorzy są też coraz ważniejsi dla polskiej gospodarki.

− Według prognoz, w 2050 roku Polska będzie drugim najstarszym krajem w Unii Europejskiej. Liczba seniorów już teraz szybko się zwiększa, a w kolejnych latach będzie się zwiększać jeszcze szybciej i z prognoz wynika, że ponad 30 proc. naszego społeczeństwa to będą osoby powyżej 65 roku życia - mówiła Monika Kurtek, główna ekonomistka Banku Pocztowego. Będzie to, więc ogromne wyzwanie dla gospodarki. Już teraz funkcjonuje określenie tzw. gospodarki senioralnej i trwa debata publiczna na ten temat.

UOKiK prowadzi wiele postępowań i wydaje decyzje dotyczące sprzedaży na pokazach lub podczas wizyt w domach konsumentów. Proponuje też zmiany prawne, które mają ograniczyć nieuczciwe działania. 

– Kilkadziesiąt postępowań rocznie dotyczy skarg związanych z seniorami. To obecnie największa grupa – przyznała Małgorzata Cieloch. 

UOKiK proponuje rejestr przedsiębiorstw oferujących towary na pokazach

− A jedna ze zmian, którą zaproponowaliśmy jest rejestr przedsiębiorców, którzy prowadzą sprzedaż na pokazach i w domu. Tak, aby rodzina lub sam senior mogli sprawdzić, co to jest za firma - dodała rzeczniczka UOKiK.

Seniorze: umowę można wypowiedzieć

Większość seniorów nie wie, że od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa mogą odstąpić w ciągu 14 dni.

− Niestety bardzo często mają utrudniony kontakt z firmą, która sprzedała im np. łóżko rehabilitacyjne. Podana jest tylko skrytka pocztowa i nie ma kontaktu z konkretnym przedsiębiorcą, dlatego ten rejestr jest tak istotny - mówiła.

Warto podkreślać - szczególnie w okresie przedświątecznym - że jeśli ktoś zaprasza na spotkanie połączone z pokazem handlowym możemy odstąpić od podpisanej umowy.

Ale przede wszystkich przestrzegajmy seniorów, żeby nie podpisywali żadnych umów. Nawet, jeśli są zainteresowani ofertą warto zabrać dokumenty do domu, spokojnie przeczytać i przemyśleć zakup a nawet skorzystać z opinii miejskiego rzecznika konsumentów.

Sprzedawcy mają sposoby na seniorów

Niestety nieuczciwi handlowcy mają swoje triki. Unikają pewnych sformułowań np. kredyt, pożyczka.

– Dlatego właśnie te cztery instytucje mają przybliżać konsumentom także psychologiczne aspekty takich sprzedaż m.in. odwoływanie się do autorytetu, czy żerowanie na uczciwości osób starszych – wyjaśniła Małgorzata Cieloch.

Jak wycofać się z niekorzystnej umowy?

Co zrobić, gdy już zostaliśmy oszukani? – Przede wszystkim, jeśli jeszcze nie minęło 14 dni od daty zawarcia umowy to możemy od niej odstąpić. Wystarczy napisać jedno zdanie i wysłać list polecony na wskazany adres za potwierdzeniem odbioru. Jeśli jest problem z adresem, zawsze możemy wrócić się do miejskiego, czy powiatowego rzecznika konsumentów lub inspekcji handlowej, która kojarzy nam się najczęściej z badaniem sklepów, ale ona też pomaga seniorom – mówiła rzeczniczka UOKiK.

O problemie oszukiwania seniorów mówi się od lat, a on nadal istnieje a nawet przybiera na sile.

− Mam nadzieję, że inne resorty zrozumieją potrzebę zmian prawnych. Wiem, że prawo często ogranicza przestrzeń przedsiębiorcom, ale mówimy też o wyeliminowaniu czarnych owiec i ochronie przedsiębiorców, którzy świadczą usługi zgodnie z prawem – dodała.  

Liczba seniorów rośnie, a to oznacza, że powinniśmy szczególnie zadbać o tę grupę Polaków. Nie tylko starzejemy się najszybciej, ale też stajemy się długowiecznym społeczeństwem, czyli zaczynamy żyć bardzo długo.

Na przykład w porównaniu z latami 50-tymi XX wieku kobiety w Polsce żyją 20 lat dłużej, a mężczyźni 18. Poza tym przesuwa się aktywność zawodowa, coraz dłużej jesteśmy zdrowi, czyli czujemy się fizycznie młodziej. I korzyści z tego faktu dostrzegają też uczciwi przedsiębiorcy. Nie wszyscy oszukują seniorów, nie możemy generalizować problemu.

Senior szansą dla biznesu

− Wiele osób na emeryturze chce podróżować albo pisać książkę, spełniać marzenia i realizować pasje – mówiła w Polskim Radiu 24 Marzena Rudnicka, prezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej.

Jak zatem przedsiębiorcy patrzą na te zmieniające się trendy?

– Przedsiębiorcy wiedzą, że seniorzy są ważnym klientem. Chodzi teraz tylko o to, że klient 60 + potrzebuje czasami lekkiego wsparcia, aby nadal mógł korzystać z produktów, które dana firma dostarcza. Ważne żeby nie stygmatyzować starszych osób. Czyli nie nazywać wprost, że np. konto w banku jest dedykowane seniorom. Oni chcą korzystać z tego konta tak jak młodsi, ale móc sobie z tym poradzić. Tu pojawia się magiczne słowo „dopasowanie do wieku” – podkreśliła Marzena Rudnicka.

Senior z powodzeniem goni zmieniającą się technologię

A jak widać seniorzy radzą sobie z nowinkami technologicznymi coraz lepiej. Aż 64 proc. osób po 55-tym roku ma konto w banku, a 70 proc. korzysta z bankowości elektronicznej.

 – To oznacza, że internauta po 55 roku życia częściej używa bankowości elektronicznej niż przeciętny internauta w Polsce. Te dane nawet nas zaskoczyły. Tak samo częściej niż przeciętny internauta senior robi zakupy w internecie – mówiła Marzena Rudnicka.

Pytanie, dlaczego tak się dzieje? I tu może być podpowiedź dla przedsiębiorców – seniorzy korzystają z konta internetowego i robią zakupy w internecie, bo na przykład nie mogą dojść do banku czy sklepu. To podpowiedź dla usługodawców, że można tworzy oferty dla tej grupy wiekowej.  

Każda branża może zarobić na seniorze

Właściwie nie ma branży, która nie mogłaby zyskać na tej ogromnej grupie konsumentów. To już nie tylko producenci dóbr konsumpcyjnych, takich jak: jak kosmetyki, żywność, leki, ale także usługodawcy czyli np. biura podróży, sektor rozrywkowy. Seniorzy są potężnym odbiorcą kultury również niszowej. To oni są wytrawnymi melomanami, czytelnikami, książek, bywalcami teatrów.

Budżety seniorów warte rocznie 135 mld zł

Co roku wypłacanych jest ponad 135 mld zł rent i emerytur. Takim budżetem dysponują seniorzy. Natomiast łącznie 24 md zł rocznie seniorzy odkładają lub pomagają dzieciom i wnukom. Na razie nie ma szacunków o wysokości udziału seniorów w krajowym PKB, ale na pewno już niebawem przyjdzie pora na takie wyliczenia.

Katarzyna Walterska, Justyna Golonko, Sylwia Zadrożna, Elżbieta Szczerbak, , jk