Obchody 76. rocznicy likwidacji więzienia Pawiak. W Warszawie uczczono pamięć ofiar
2020-07-29, 21:13
W stolicy uczczono pamięć ofiar więzienia Pawiak, które w czasie II wojny światowej było największym niemieckim więzieniem politycznym na terenie okupowanej Polski. 30 lipca 1944 roku Niemcy wysłali z niego ostatnie transporty ewakuacyjne z więźniami do dwóch obozów koncentracyjnych. 1400 mężczyzn skierowano do KL Gross-Rosen, a 400 kobiet do KL Ravensbruck.
Powiązany Artykuł
Ostatnie dni katowni Gestapo. 76. rocznica likwidacji więzienia na Pawiaku
Na dziedzińcu Muzeum Więzienia Pawiak jego były więzień Stanisław Zalewski, obecnie prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, zwrócił uwagę na symbolikę Pomnika Drzewa Pawiackiego. Przetrwało ono wysadzenie budynku przez Niemców w sierpniu 1944 roku.
- To jest żywa istota, legenda przemieniona w stały pomnik pamięci narodowej. Jego wyciągnięte konary to są ramiona tych, którzy zostali tu zamordowani, którzy w przerażającej ciszy wołają do Boga różnymi językami, ale tymi samymi słowami - powiedział były więzień Pawiaka oraz obozów KL Auschwitz-Birkenau i KL Mauthausen-Gusen.
Psychiczne znęcanie się nad osadzonymi
W rozmowie z IAR Stanisław Zalewski wspomniał, że z pobytu w więzieniu Pawiak pamięta między innymi psychiczne znęcanie się nad osadzonymi. W nocy niemieccy żołnierze wybierali losowe cele, z których wyciągali jednego więźnia i rozstrzeliwali go tak, aby pozostali mogli to usłyszeć. - Do rana już nie spaliśmy. To tak się powtarzało, co jedną noc, drugą, trzecią, co czwartą. To było takie psychologiczne znęcanie się nad więźniami. Więźnia trzeba było zmiękczyć, aby na przesłuchaniach mówił prawdę albo nieprawdę - opowiedział Stanisław Zalewski, który w więzieniu Pawiak przebywał od 13 września do 5 listopada 1943 roku.
Posłuchaj
W czasie II wojny światowej podczas okupacji niemieckiej przez więzienie przeszło około 100 tysięcy więźniów, powiedziała kierownik Muzeum Więzienia Pawiak Joanna Gierczyńska. - Blisko 37 tysięcy zginęło w czasie egzekucji. Około 60 tysięcy wywieziono do obozów koncentracyjnych lub też innych miejsc odosobnienia - wyjaśniła Joanna Gierczyńska.
W trakcie uroczystości przedstawiciele władz państwowych i samorządowych złożyli kwiaty przed Pomnikiem Drzewa Pawiackiego. Następnie byli więźniowie i ich rodziny wysłuchali okolicznościowego koncertu.
Likwidacja więzienia Pawiak rozpoczęła się w lipcu 1944 roku w związku ze zbliżającą się od wschodu do Warszawy Armią Czerwoną. Większość więźniów została wywieziona przed wybuchem powstania warszawskiego, resztę w zbiorowych egzekucjach Niemcy rozstrzelali 13 i 18 sierpnia.
dn