"Ich historie rzadko kończyły się dobrze". Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką

"Dzisiaj, dzięki działalności wielu instytucji kultury, przywracamy im imię, przywracamy im miejsce w historii, pamięć o nich” - podkreślił Piotr Gliński.

Powiązany Artykuł

Zgładził trzy rodziny, nie poniósł kary. Do Polski trafi prywatne archiwum kata Ulmów

Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu namawia też do odkrywania historii bohaterów, którzy oddali życie, niosąc pomoc tym, którzy jej najbardziej potrzebowali, w czasach, w których prosty odruch solidarności wymagał często heroizmu. 

Rocznica śmierci rodziny Ulmów

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką jest polskim świętem państwowym. Został ustanowiony z inicjatywy prezydenta w 2017 roku. Jest obchodzony 24 marca - w rocznicę śmierci ośmioosobowej rodziny Ulmów z Markowej, rozstrzelanej przez niemieckich żandarmów.

Skalę pomocy obrazuje Sad Pamięci w Markowej - nawiązujący z jednej strony do sadowniczej pasji Józefa Ulmy, a z drugiej - do Ogrodu Sprawiedliwych w Yad Vashem. Na podświetlanych tablicach umieszczono nazwy około 1,5 tysiąca miejscowości, w których Żydzi ratowani byli przez Polaków odznaczonych potem tytułem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata".

Powiązany Artykuł

Grupa Ładosia. Jak powstała i jakie były jej cele?

"Archiwum Eissa"

Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu prowadzi szereg działań dokumentujących nieznaną historię Polaków, którzy ratowali ludność żydowską przed Zagładą.

W 2018 roku dzięki współpracy Ambasadora RP w Bernie, Muzeum Auschwitz-Birkenu oraz MKiDN odzyskano tak zwane "Archiwum Eissa", które dokumentuje finansowaną przez polski rząd akcję ratunkową prowadzoną w okresie II wojny światowej z Berna przez ówczesnego polskiego ambasadora Aleksandra Ładosia i jego dyplomatów oraz współpracujące z nimi organizacje żydowskie. W Bernie wystawiono wtedy kilka tysięcy nielegalnie zdobytych paszportów Ameryki Łacińskiej, ratując życie wielu ludziom.

• Aleksander Ładoś – przywódca "grupy berneńskiej", która ratowała Żydów w czasie wojny
• Zamordowany przez Niemców za to, że pomagał Żydom w czasie okupacji. Upamiętniono Józefa Pruchniewicza

W 2020 roku ukazała się wydana przez MKiDN we współpracy Muzeum Auschwitz-Birkenau książka dokotr Danuty Drywy pod tytułem "Poselstwo RP w Bernie. Przemilczana historia".

Powiązany Artykuł

Dr Gontarek: polska dyplomacja udzielała pomocy Żydom niemal wszędzie

Grupa Ładosia jest jednym z ustanowionych przez Sejm RP patronów roku 2021.

"Zawołani po imieniu"

Pamięci Polaków, którzy kosztem życia własnego i rodziny ratowali Żydów, poświęcony jest projekt Instytutu Pileckiego "Zawołani po imieniu", który upamiętnia te osoby - ich imiona i nazwiska, które zbyt długo pozostawały niewypowiedziane, nieznane, zapomniane. Materialnym symbolem upamiętnienia jest tablica z inskrypcją w języku polskim i angielskim, umieszczona na kamieniu.

Przekrojowa stała wystawa poświęcona "Zawołanym po imieniu: jest prezentowana w warszawskim Domu Bez Kantów.

Powiązany Artykuł

Rodzina Ulmów - symbol polskiej pomocy Żydom

Pomnik i filia muzeum

Z inicjatywy Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu na Placu Grzybowskim w Warszawie planowane jest stworzenie filii Muzeum Historii Polski poświęconej Polakom Ratującym Żydów podczas II wojny światowej.

• Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów. IPN przygotował kilkadziesiąt inicjatyw
• Tadeusz Romer. Dyplomata, który ratował Żydów w Tokio i Szanghaju

MKDNiS zaangażowało się również w budowę Pomnika Polaków Ratujących Żydów na placu Grzybowskim.

W okupowanej przez Niemców Polsce w czasie II wojny światowej za pomoc Żydom groziła kara śmierci.

fc