43. rocznica Porozumienia Jastrzębskiego. Premier: górnicy byli twórcami historii Polski i Europy

Premier Mateusz Morawiecki powiedział, że dzięki Solidarności górnicy z Górnego Śląska i zakładów w całej Polsce przełamali strach i stali się współtwórcami nowoczesnej historii całej Europy. - Solidarność, to słowo oznacza coś więcej, oznacza przebudzenie narodowe, oznacza bardzo głębokie przełamanie strachu i drogę w kierunku wolności, która wtedy się rozpoczęła i niespełna dekadę później zakończyła się dla Polski i tej części Europy odzyskaniem niepodległości i suwerenności - powiedział Morawiecki.

- Solidarność jak mawiał błogosławiony ksiądz Jerzy Popiełuszko to jedność ludzi, którzy dążą do lepszego świata wbrew woli aparatu komunistycznego. To marzenie o wolności, to marzenie o Polsce, która może się rozwijać i iść do przodu- mówił

- Solidarność to wola narodu, który rozpoczął wtedy marsz ku wolności, wybicia się na niepodległość. Solidarność, to nasza wielka oryginalna odpowiedź na wyzwania obecnego świata. Solidarność wtedy, ale i dziś jest wielką odpowiedzią na wyzwania współczesnego świata - powiedział szef rządu.

Czytaj także na TVP.info: Premier Morawiecki w TVP3 Katowice: Kto troszczy się o Śląsk, wygrywa wybory

W swoim wystąpieniu premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że w latach 80. solidarność oznaczała również przebudzenie narodowe. Określił także, że NSZZ "Solidarność" symbolizuje duchowy bunt Polaków.

Posłuchaj

Premier M. Morawiecki o znaczeniu solidarności (IAR) 0:21

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

43. rocznica podpisania Porozumienia Jastrzębskiego

43 lata temu, 3 września 1980 roku, strona rządowa podpisała porozumienie ze strajkującymi w Jastrzębiu-Zdroju. Było ono trzecim - po gdańskim i szczecińskim - dokumentem, podpisanym wówczas między władzą a protestującymi robotnikami. Zawarcie porozumień zakończyło falę strajków w sierpniu 1980 roku i rozpoczęło przemiany ustrojowe w kraju. Oprócz poparcia wszystkich 21 postulatów gdańskich, górnicy wywalczyli między innymi zniesienie czterobrygadowego systemu pracy w kopalniach, który oznaczał konieczność pracy przez 7 dni w tygodniu, wolne soboty dla całej Polski oraz podnoszenie zarobków w ślad za wzrostem kosztów utrzymania. Władze zgodziły się też na wiele branżowych postulatów pracowników kopalni.

W nocy z 27 na 28 sierpnia 1980 roku zastrajkowali górnicy w Kopalni Węgla Kamiennego "Manifest Lipcowy" (późniejsza nazwa "Zofiówka", obecnie jest to część KWK Borynia-Zofiówka). Około tysiąca górników odmówiło podjęcia pracy na nocnej zmianie. Strajk w Manifeście Lipcowym od początku miał przede wszystkim charakter solidarnościowy z protestującymi załogami Gdańska i Szczecina.

Powołanie MKS

Strajki zaczęły obejmować cały Śląsk i to przyspieszyło negocjacje w Gdańsku i Szczecinie. 29 sierpnia do śląskiego protestu przystąpiło dalszych 7 kopalni. Powołano pierwszy na Śląsku Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), skupiający przedstawicieli 56 komitetów protestów z wielu śląskich miast i przedsiębiorstw.

Do kopalni przyjechała delegacja rządowa. Rozpoczęły się rozmowy. W regionie strajkowało już 28 kopalni i 28 innych zakładów, a przed samym podpisaniem porozumienia było ich kilka razy więcej. Na przełomie sierpnia i września protestowało tu 100 tysięcy ludzi. 3 września 1980 roku, w Jastrzębiu-Zdroju przy KWK "Manifest Lipcowy", zostało zawarte porozumienie między Komisją Rządową, której przewodniczył wiceprezes Rady Ministrów Aleksander Kopeć, i Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z przewodniczącym Jarosławem Sienkiewiczem.

Licząca 29 punktów umowa z Jastrzębia jest zaliczana do porozumień sierpniowych, które otworzyły drogę do powstania NSZZ "Solidarność" i zakończyły blisko dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce. Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później - 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zostało podpisane 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września - w Hucie Katowice. Podpisanie porozumień sierpniowych zapoczątkowało proces upadku komunizmu w Polsce i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

• Od 21 postulatów do 10 mln w Solidarności. Sierpień '80 w liczbach [INFOGRAFIKA]
• 43. rocznica podpisania porozumień sierpniowych. Droga do powstania "Solidarności"
• Historyk IPN: podpisanie porozumienia w Gdańsku miało przełomowe znaczenie w historii PRL-u

IAR/nt