Nagroda Nobla w dziedzinie literatury. Zwycięzcą pisarz tanzański, podejmujący temat kolonializmu
2021-10-07, 13:05
Laureatem literackiej Nagrody Nobla został Abdulrazak Gurnah, pisarz pochodzący z Zanzibaru, podejmujący temat kolonializmu. Prestiżowe wyróżnienie jest przyznawane od 1901 roku - oprócz literatury - także za zasługi na rzecz pokoju oraz za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie fizjologii lub medycyny, fizyki, chemii oraz ekonomii.
Tanzański pisarz Abdulrazak Gurnah został nagrodzony przez Komitet Noblowski za "za bezkompromisowe i pełne empatii zgłębianie skutków kolonializmu i losu uchodźcy w międzykulturowej i międzykontynentalnej przestrzeni".
Abdulrazak Gurnah urodził się w roku 1948 w Zanzibarze, u wybrzeży wschodniej Afryki. Od roku 1968 mieszka w Wielkiej Brytanii. Jest wykładowcą literatury na Kent University.
Powiązany Artykuł
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii przyznana. Wyróżniono dwóch naukowców
Wydał m.in. powieści: "Memory of Departure" (1987), "Pilgrims Way" (1988), "Dottie" (1990), "Paradise" (1994), "Admiring Silence"(1996), "By the Sea" (2001), "Desertion" (2005) i "The Last Gift" (2011). W swoich utworach porusza kwestie emigracji, znane z własnego doświadczenia.
Medale i finanse
Zwycięzcy otrzymują medale z wizerunkiem Alfreda Nobla, kaligrafowane dyplomy oraz nagrody pieniężne. W tym roku ich wartość w każdej kategorii wynosi 10 mln koron szwedzkich, czyli około 950 tys. euro.
Literacką Nagrodą Nobla zostało dotąd wyróżnionych 117 osób, w tym pięcioro Polaków: Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska i Olga Tokarczuk. W ubiegłym roku (2020) otrzymała ją amerykańska poetka i eseistka Louise Glück. Uhonorowano ją za "niepowtarzalny, poetycki głos, który surowym pięknem czyni indywidualną egzystencję uniwersalną".
Nazwiska nominowanych do literackiego Nobla nie są wcześniej publikowane. Jednak krytycy, wydawcy i dziennikarze co roku zastanawiają się, na kogo padnie wybór.
W Sztokholmie przypuszczano, że w tym roku wyróżnienie trafi do autora z "dalekiego kraju", bowiem spośród dotychczas nagrodzonych pisarzy i poetów aż 95 stanowią Europejczycy lub obywatele Ameryki Północnej.
Powiązany Artykuł
Nagroda Nobla 2021 w dziedzinie fizyki. Poznaliśmy tegorocznych laureatów
Wśród tegorocznych potencjalnych kandydatów wymieniani byli: japoński pisarz i eseista Haruki Murakami, autor "Norwegian Wood" i "Kroniki ptaka nakręcacza", oraz kenijski pisarz Ngũgĩ wa Thiong’o, za którym - według bukmacherów - przemawia czas, jaki upłynął od ostatniego wyróżnienia autora bądź autorki pochodzenia afrykańskiego. Ostatnim czarnoskórym noblistą z Afryki (i do tej pory jedynym) był Wole Soyinka z Nigerii, nagrodzony w 1986 roku. Duże szanse miała także kanadyjska poetka Anne Carson, w Polsce znana z książki, będącej esejem o miłości - "Słodko-gorzki Eros". Wymieniano też rosyjską pisarkę i działaczkę społeczną Ludmiłę Ulicką, która napisała m.in. książkę "Zielony namiot", oraz kanadyjską powieściopisarkę Margaret Atwood, autorkę bestselerowej "Opowieści podręcznej" i "Ślepego zabójcy". Wysoką pozycję na liście potencjalnych kandydatów do literackiego Nobla zajmowała francuskojęzyczna pisarka z Karaibów Maryse Condé, znana z książki "Ja, Tituba, czarownica z Salem", poruszającej opowieści na temat polowań na czarownice w purytańskiej Ameryce.
Nagrody Nobla zostały ustanowione przez szwedzkiego przemysłowca i wynalazcę dynamitu Alfreda Nobla. Fundusz wyróżnień pochodzi z odsetek od majątku fundatora, a zarządza nim fundacja jego imienia. Jedynie nagroda dla ekonomistów, której nie ustanowił Nobel, została ufundowana przez Bank Szwecji w 1968 roku.
Nagrody za osiągnięcia naukowe, zgodnie z wolą fundatora, przyznaje Królewska Szwedzka Akademia Nauk. Noble w dziedzinie fizjologii lub medycyny przyznaje Instytut Karolinska. Z kolei zwycięzcę literackiego Nobla wyłania Akademia Szwedzka, a Nagrodę Pokojową - Norweski Komitet Noblowski.
Nazwiska wszystkich laureatów tradycyjnie są ogłaszane w październiku, wręczenie wyróżnień odbywa się 10 grudnia, w rocznicę śmierci fundatora.
pg