Wojna na Ukrainie zaszokowała świat. Podsumowanie 2022 roku

1. Rosyjska inwazja na Ukrainę
2. Finlandia i Szwecja bliżej NATO
3. Śmierć królowej Elżbiety II
4. Szczyt NATO w Madrycie
5. Zamieszki w Kazachstanie
6. Boris Johnson składa rezygnację
7. Giorgia Meloni wygrywa we Włoszech
   
8. Aborcja w USA. Przełomowy wyrok sądu
9. Wybuch paniki podczas imprezy z okazji Halloween w Seulu
10. Liczba ludności świata przekracza 8 mld

• Rosyjska inwazja na Ukrainę

W nocy 24 lutego 2022 roku prezydent Rosji Władimir Putin wystąpił z orędziem do narodu, podczas którego ogłosił początek "wojskowej operacji specjalnej" mającej na celu obronę ludności Donbasu przed "ludobójstwem" oraz "demilitaryzację i denazyfikację Ukrainy". W rzeczywistości tego dnia Rosja rozpoczęła bezprawną i krwawą agresję zbrojną na sąsiadującą Ukrainę.

Od początku inwazji wojskowi z Rosji dopuszczają się licznych zbrodni wojennych - morderstw na nieuzbrojonych cywilach, gwałtów, kradzieży.

Symbolem okrucieństwa najeźdźców stały się miejscowości pod Kijowem, m.in. Bucza, Irpień i Hostomel, gdzie agresorzy zabili w pierwszych tygodniach konfliktu co najmniej kilkuset mieszkańców. Kilkadziesiąt tysięcy osób zginęło w całym kraju w wyniku rosyjskich ostrzałów i bombardowań.

Jak obecnie wygląda sytuacja? Eksperci ISW (Instytut Studiów nad Wojną) zwracają uwagę, że do tej pory Władimir Putin, dążąc do swego głównego celu, jakim jest podporządkowanie Ukrainy, skupiał się na dwóch działaniach militarnych.

Pierwsze z nich to trwająca ofensywa w Donbasie i próba zajęcia całego obwodu donieckiego i ługańskiego. Drugie - masowe ostrzały infrastruktury krytycznej Ukrainy. Oba działania mają na celu zmusić Ukrainę do poddania się bądź rozpoczęcia negocjacji na warunkach rosyjskiego dyktatora, co jednak nadal się nie udało.

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oznajmił, że Rosja nie potrafi pokonać ukraińskiej armii, więc niszczy całe miasta i wsie. Powiadomił, że tylko jednego dnia Rosjanie ostrzelali Chersoń ponad 16 razy.

9 grudnia Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy poinformował, że od początku wojny na Ukrainie śmierć poniosło 93 390 rosyjskich żołnierzy. Straty są więc ogromne.

Jakie są prognozy na 2023 rok? Przedstawiciele Ukrainy, gen. Załużny i szef MSZ Dmytro Kułeba, ostrzegają, że Rosja może podjąć próbę ofensywy - w styczniu bądź lutym, a najpóźniej w marcu 2023 roku. Ofensywa mogłaby przybrać postać ataku na Kijów z terytorium Białorusi.

• Finlandia i Szwecja bliżej NATO

W reakcji na rosyjską agresję na Ukrainę 18 maja 2022 roku Finlandia i Szwecja złożyły wnioski o przyjęcie do NATO. W głównej siedzibie Sojuszu Północnoatlantyckiego w Brukseli ambasadorzy Klaus Korhonen (Finlandia) i Axel Wernhoff (Szwecja) przekazali wnioski na ręce sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga.

5 lipca doszło do kolejnego znaczącego wydarzenia - 30 członków NATO podpisało protokół akcesyjny dotyczący Finlandii i Szwecji.

Turcja i Węgry jako jedyne spośród 30 członków Sojuszu nie ratyfikowały jeszcze członkostwa Finlandii i Szwecji w NATO. Ankara od szczytu Sojuszu w Madrycie prowadzi trójstronny dialog z dwoma państwami nordyckimi na temat zmiany polityki Helsinek i (w szczególności) Sztokholmu wobec separatystycznych organizacji kurdyjskich, stanowiących dla Turcji zagrożenie terrorystyczne.

Media informują, że Recep Tayyip Erdoğan może odwlekać ratyfikację - przynajmniej do czasu wyborów prezydenckich zaplanowanych na połowę 2023 roku.

• Śmierć królowej Elżbiety II

Królowa Elżbieta II zmarła 8 września 2022 roku na zamku Balmoral w wieku 96 lat. Na tronie zasiadała od 1952 roku - 70 lat i 214 dni, co oznacza, że była najdłużej panującym brytyjskim monarchą w historii.

19 września w opactwie westminsterskim w Londynie oraz w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze odbyły się uroczystości pogrzebowe Elżbiety II. Trumna z jej ciałem została złożona do grobu w kaplicy św. Jerzego.

Poniżej infografika przedstawiająca najważniejsze wydarzenia z życiorysu królowej Elżbiety II:

- Była pomostem, który łączył teraźniejszość z historią. Brytyjczycy patrzyli na królową i widzieli tysiąc lat prawie nieprzerwanej monarchii, tych wszystkich władców, których krew i geny miała w swoich żyłach - mówiła w radiowej Trójce dr Wioletta Wilk-Turska (ekspert ds. monarchii brytyjskiej).

Z kolei dr Krzysztof Winkler w radiowej Dwójce przekonywał, że "królowa Elżbieta II zadziwiająco dobrze przeprowadziła monarchię przez okres rozpadu brytyjskiego imperium". - Spowodowała, że monarchia stała się symbolem jedności Zjednoczonego Królestwa, czyli Anglii, Szkocji, Walii i tych mieszkańców Irlandii Północnej, którzy uważali ją za swoją królową - mówił.

• Szczyt NATO w Madrycie

W dniach 28-30 czerwca 2022 roku w Madrycie odbyło się spotkanie szefów państw i rządów Sojuszu Północnoatlantyckiego. Polskiej delegacji przewodniczył prezydent Andrzej Duda.

Kluczowym tematem szczytu w Madrycie była agresja Rosji na Ukrainę. Omówiono m.in. kwestię bieżącego wsparcia dla Kijowa oraz "długoterminową adaptację NATO do aktualnych zagrożeń i wyzwań".

"My, Szefowie Państw i Rządów Sojuszu Północnoatlantyckiego zebraliśmy się w Madrycie w chwili, kiedy wojna ponownie powróciła na kontynent europejski. Znajdujemy się w momencie krytycznym dla naszego bezpieczeństwa oraz dla pokoju międzynarodowego i stabilności. Jesteśmy tu razem w duchu solidarności i jedności oraz potwierdzamy trwałą więź transatlantycką łączącą nasze narody" - brzmi początek Deklaracji Szczytu NATO w Madrycie.

W tym miejscu można przeczytać całe oświadczenie.

Jakie decyzje podjęto? Poniżej najważniejsze:

1. Zatwierdzono nową Koncepcję Strategiczną
2. Kontynuacja i intensyfikacja poparcia politycznego i praktycznego na rzecz Ukrainy
3. NATO będzie nadal chronić społeczeństwa - każdego centymetra terytorium sojuszniczego w każdych warunkach
4. Odporność jest narodową odpowiedzialnością i zbiorowym zobowiązaniem
5. Utworzono Akcelerator Innowacji Obronnych i wielonarodowy Fundusz Innowacji
6. Zmiany klimatyczne są decydującym wyzwaniem naszych czasów, które ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo sojuszników

• Zamieszki w Kazachstanie

2 stycznia 2022 roku rozpoczęły się zamieszki w Kazachstanie - szybko przerodziły się w gwałtowne starcia z wojskiem i policją. Były spowodowane nagłym wzrostem cen gazu LPG. Wkrótce potem przekształciły się w szeroki protest przeciwko rządom Tokajewa.

Według prokuratury w czasie protestów zginęło 225 osób - 19 zabitych to funkcjonariusze struktur siłowych.

6 stycznia do kraju wkroczyły pierwsze wojska krajów członkowskich Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (Rosji, Armenii, Kirgistanu, Tadżykistanu i Kazachstanu). 7 stycznia prezydent Kazachstanu poinformował, że wydał armii rozkaz strzelania bez ostrzeżenia do protestujących.

11 stycznia Kasym-Żomart Tokajew oświadczył, że "porządek w kraju został przywrócony".

• Boris Johnson składa rezygnację

7 lipca 2022 roku Boris Johnson złożył rezygnację ze stanowiska lidera Partii Konserwatywnej i premiera Wielkiej Brytanii, zapowiadając, że będzie je pełnił do momentu wyłonienia następcy.

Kryzys wywołała fala dymisji ze stanowisk rządowych - zapoczątkowali je minister zdrowia Sajid Javid oraz minister finansów Rishi Sunak. W sumie w ciągu doby do dymisji podało się 45 (!) ministrów - to nowy, niechlubny rekord.

Bezpośrednią przyczyną rezygnacji polityków było przyznanie przez Downing Street, że Johnson wiedział o zarzutach wobec posła Chrisa Pinchera dot. jego niewłaściwych zachowań seksualnych, a mimo to w lutym 2022 roku mianował go zastępcą whipa, czyli osoby odpowiedzialnej za dyscyplinę w klubie poselskim.

5 września 2022 roku ogłoszono, że wybory wewnętrzne w Partii Konserwatywnej wygrała Liz Truss, i w konsekwencji przejęła władzę po Borisie Johnsonie. Jej rządy jednak nie trwały długo - bo zaledwie 44 dni. Zrezygnowała z urzędu 22 października w obliczu narastającego kryzysu politycznego i gospodarczego. Dwa dni później wybory w Partii Konserwatywnej wygrał Rishi Sunak - został tym samym nowym premierem.

• Giorgia Meloni wygrywa we Włoszech

25 września 2022 roku centroprawicowy blok z partią Bracia Włosi Giorgii Meloni wygrał wybory parlamentarne - w ich rezultacie otrzymał 235 miejsc w 400-osobowej Izbie Deputowanych i 112 w 200-osobowym Senacie.

W swoim exposé w Izbie Deputowanych powiedziała, że "jej centroprawicowa koalicja nie zamierza hamować lub sabotować Unii Europejskiej". - Włochy mają obowiązek i prawo stać z wysoko podniesioną głową na forach międzynarodowych, w duchu konstruktywnym, bez poczucia niższości łącząc narodowe interesy ze wspólnym europejskim i zachodnim przeznaczeniem - podkreśliła.

Premier oddała również hołd świętemu Janowi Pawłowi II, który mówił, że wolność nie polega na robieniu tego, co się podoba, ale na prawie do tego, by robić to, co należy. - Byłam zawsze wolną osobą, będę nią zawsze i dlatego zamierzam robić to, co muszę - zaznaczyła.

• Aborcja w USA. Przełomowy wyrok sądu

24 czerwca 2022 roku Sąd Najwyższy USA orzekł, że amerykańska konstytucja nie gwarantuje prawa do aborcji, a sprawa regulacji leży w gestii władz stanowych. Sąd odwrócił tym samym dotychczasowy stan prawny obowiązujący od 1973 roku i precedensowej decyzji ws. Roe przeciwko Wade.

W rezultacie decyzje o dopuszczalności aborcji pozostawiono samym stanom.

Po decyzji Sądu Najwyższego w amerykańskich miastach odbyły się protesty.

• Wybuch paniki podczas imprezy z okazji Halloween w Seulu

29 października 2022 roku doszło do tragicznego zdarzenia. W wyniku ścisku i wybuchu paniki w zatłoczonej dzielnicy Itaewon (rozrywkowej dzielnicy Seulu) zginęło 156 osób, a 198 zostało rannych.

"Ludzie napierali w dół na stromej uliczce z klubami, w efekcie inni ludzie krzyczeli i padali jak domino. Myślałem, że też zostanę zadeptany na śmierć, bo ludzie napierali, nie zdając sobie sprawy, że na początku tłumu inni upadają" - napisał anonimowy świadek na Twitterze. Jego wypowiedź przytoczyła agencja Yonhap.

- W uliczce jest teraz naprawdę niebezpiecznie, ludzie idą w górę i w dół, ludzie nie mogą zejść, ale inni wciąż idą w górę, zostaną zgnieceni. Ledwie udało mi się stamtąd wyjść, jest zbyt tłoczno. Myślę, że powinniście nad tym zapanować - powiedziała osoba, która zadzwoniła na numer alarmowy 112 w sobotę o godz. 18.34 czasu miejscowego.

Komisarz policji, gen. Yoon Hee-keun przyznał, że kontrola tłumu w miejscu katastrofy była "niewystarczająca", mimo tego, że policja otrzymała wiele raportów ostrzegających o możliwych wypadkach.

• Liczba ludności świata przekracza 8 mld

15 listopada 2022 roku to historyczna data. Organizacja Narodów Zjednoczonych podała, że tego dnia populacja świata osiągnęła 8 mld. "Stanowi to kamień milowy w rozwoju ludzkości" - oceniono.

"Ten bezprecedensowy wzrost wynika ze stopniowego wydłużania się długości życia ludzkiego dzięki poprawie zdrowia publicznego, żywienia, higieny osobistej i medycyny. Jest on również wynikiem wysokiego i utrzymującego się poziomu płodności w niektórych krajach" - podkreśliły źródła ONZ.

Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych Antonio Guterres ostrzegł jednak, że miliardy osób zmagają się z problemami. Setki milionów cierpią z powodu głodu, a rekordowa liczba osób ucieka z domów w poszukiwaniu pomocy w obliczu zadłużenia, trudności, wojen i katastrof klimatycznych.

Według statystyk ogólne tempo wzrostu globalnej populacji spada. Ludzkość musiała czekać 12 lat, aby liczba ludzi wzrosła z 7 do 8 mld. Zgodnie z prognozami 9 mld osiągnie za 15 lat, czyli w 2037 roku.

PR24.pl/IAR/PAP/gov.pl/twitter.com

Opracował Paweł Bączek

kor