Wspomnienia księcia Harry'ego w ogniu krytyki prasy, ale z sukcesem komercyjnym. "Spare" bije rekordy sprzedaży

Wtorek jest pierwszym dniem oficjalnej sprzedaży "Spare" na całym świecie, choć niektóre hiszpańskie księgarnie zaczęły ją omyłkowo sprzedawać już w miniony czwartek. W Wielkiej Brytanii część księgarni zaczęła sprzedaż pamiętników Harry'ego tuż po północy z poniedziałku na wtorek.

Wydawnictwo Transworld Penguin Random House poinformowało we wtorek wieczorem, że ich dotychczasowa sprzedaż przekroczyła 400 tys. egzemplarzy. Liczba ta obejmuje wydanie papierowe, audiobooki i ebooki.

Książę przegrywa z Harrym Potterem

- Zawsze wiedzieliśmy, że ta książka poleci wysoko, ale to przekracza nawet nasze najbardziej optymistyczne oczekiwania. O ile wiemy, jedyne książki, które sprzedawały się lepiej w pierwszym dniu, to te, w których główną rolę odgrywa inny Harry (Potter) - powiedział dyrektor zarządzający wydawnictwa Larry Finlay.

Brytyjski rekord, jeśli chodzi o najszybciej sprzedającą się książkę, należy do wydanej w 2007 r. ostatniej z serii książek autorstwa J.K. Rowling - "Harry Potter i Insygnia Śmierci", która w pierwszym tygodniu sprzedała się w liczbie 1,84 mln egzemplarzy.

REKLAMA

Frustracje "zapasowego dziedzica"

W "Spare" Harry, młodszy syn króla Karola III i jego nieżyjącej już pierwszej żony, księżnej Diany, opisuje swoją frustrację wynikającą z powodu bycia "zapasowym dziedzicem", złość na część brytyjskich mediów, nieprzezwyciężoną traumę po śmierci matki, zmagania ze zdrowiem psychicznym, życie, które prowadził przed poznaniem amerykańskiej aktorki Meghan Markle, oraz załamanie relacji z resztą rodziny królewskiej.

Na te wątki zwracają uwagę brytyjscy recenzenci. "Daily Telegraph" wskazuje, że książka nie jest ciągiem biadolenia nad sobą, czego było można oczekiwać po obejrzeniu ostatniej serii wywiadów telewizyjnych Harry'ego lub dokumentu "Harry & Meghan" w Netfliksie, bo ghostwriter J.R. Moehringer wykonał bardzo dobrą robotę - dzięki czemu "Spare" jest dobrze skonstruowana i płynnie napisana - a zapewne także dodał sporo od siebie.

"Rozpaczliwie smutna opowieść o młodym chłopcu"

"Bardzo wątpię, by nasz bohater miał głębokie przemyślenia na temat architektury gotyckiej, natury świadomości i ducha Wallis Simpson, gdy czekał na starcie z Williamem, co opisane jest w otwierającym rozdziale. Jego własny wkład ogranicza się do napisania podziękowań, w których przesyła swoje »adorujące« podziękowania dla Archiego, Lili, Meghan i jej matki, oraz wybrania otwierającego książkę cytatu z laureata Nagrody Nobla Williama Faulknera: »Przeszłość nigdy nie jest martwa. Nawet nie jest przeszłością«" - wyjaśnia recenzentka "Daily Telegraph".

Ocenia, że aby zrozumieć książkę, pouczające jest zacząć właśnie od tych podziękowań, bo wśród innych osób wymienia 15 specjalistów, ekspertów medycznych i coachów, którym dziękuje za utrzymywanie go silnym przez lata. "Jedna z tych terapeutek mówi Harry'emu pod koniec książki, że obawia się, że część niego jest uwięziona w 1997 r., kiedy zginęła jego matka. Czytelnik już dawno to rozpracował. Jest to rozpaczliwie smutna opowieść o młodym chłopcu, który nigdy nie doszedł do siebie po stracie osoby, którą kochał najbardziej na świecie, i ta strata dominuje w »Spare«" - zaznaczono w recenzji "Daily Telegraph".

REKLAMA

Pewny siebie, czy mistyczny książe Harry?

Także "The Times" ocenia, że "Spare" jest 400-stronicową sesją terapeutyczną Harry'ego, który wciąż nie może się wydobyć ze swych traum, a jego obraz wyłaniający się z książki w niczym nie przypomina pewnego siebie, nowoczesnego mężczyzny z okładki. Z tym że nie wiadomo, który Harry jest prawdziwy - ten z tabloidowych skandali, który zakłada nazistowski mundur i zażywa narkotyki czy wrażliwy, mistyczny Harry, który wierzy, że medium może pomóc mu skontaktować się z księżną Dianą i że śpiewając fokom, można przewidzieć, czy jego żona jest w ciąży.

Jak podkreśla recenzent tej gazety, Harry wierzy, że to media zabiły jego matkę i jeśli "Spare" ma jakiś motyw przewodni, jest to jego obrzydzenie dla prasy. "Szczerze mówiąc, nie ma tu wystarczająco miejsca, by wyszczególnić, jak bardzo Harry nienawidzi prasy. Jest ona »groteskowa«. Dziennikarze są »radykalizowani« jak talibowie przez swoich redaktorów, którzy są jak »mułłowie«. Harry czyta to, co jest o nim napisane i zna poszczególnych dziennikarzy z imienia i nazwiska. Ma pseudonimy dla tych, których najbardziej nienawidzi. Dźwięk aparatu fotograficznego przypomina mu odbezpieczony pistolet albo kogoś, kto smaga ostrzem noża" - pisze recenzent "The Timesa".

Czytaj także:

• Głośny wywiad Meghan i Harry'ego o rodzinie królewskiej. Od bajki do koszmaru
• Kontrowersje przed premierą książki księcia Harry'ego. "Guardian": cierpiał, bo był "zapasowy"

Monarchistyczne "ćwiczenie PR-owe"

"Na każdym kroku, mówi, prasa niszczy jego życie. Sprawia, że wygląda jak idiota, gdy publikują zdjęcia, na których gra nago w bilard. Robią z niego rasistę, gdy publikują zdjęcia, na których jest przebrany za nazistę (ale kto wcześniej przebrał się za nazistę, można zapytać). Ujawnili informację o jego lokalizacji w Afganistanie, zmuszając go do opuszczenia armii. Rozbijali jego związki - Chelsy (Davy) opuszcza go po tym, jak dziennikarz przymocowuje urządzenie śledzące do jego samochodu. Ale przede wszystkim zabili jego mamę" - kontynuuje.

Wskazuje, że tragiczna ironia polega na tym, że bycie członkiem rodziny królewskiej w XXI wieku jest ćwiczeniem PR-owym, bo współczesne monarchie, a właściwie wszystkie monarchie, które kiedykolwiek istniały, wymagają zgody społeczeństwa, a dziś oznacza to, że wymagają prasy. Jak dodaje, sytuację pogarsza fakt, że choć Harry twierdzi, że gardzi natrętną prasą, zarazem pragnie być w centrum uwagi.

REKLAMA

"Młodszy brat z piekła rodem"

Recenzent "The Timesa" zauważa, że książka jest pełna trywialnych skarg i absurdalnych żali sprzed lat związanych z jego statusem jako drugiego, "zapasowego" syna. "Jest on szczególnie drażliwy (jak tytuł książki dość mocno sugeruje) na punkcie jego statusu zastępcy, a nie następcy. Harry bez końca narzeka, że był zmuszony do mieszkania w ciaśniejszym pokoju niż jego brat (»mini pokój w wąskim korytarzu z tyłu« - mówi o jednej z sypialni, która mimo wszystko nadal jest w prawdziwym pałacu). Nadal jest wściekły, że William zignorował go, gdy byli uczniami w Eton. Kiedy William jowialnie mówi prasie, że Harry »chrapie«, jest wściekły. Jednym z najdumniejszych momentów jego życia, jak pisze, był czas w Sandhurst, kiedy William (który zaczął później) musiał mu salutować. Absurdalnie cieszy się z »zaawansowanego łysienia« brata. Bardzo często brzmi jak irytujący młodszy brat z piekła rodem" - podkreśla recenzent gazety.

Czytaj także:

• "Harry & Meghan": bolesna prawda o królewskim życiu? "Kłamali, by chronić mojego brata"
• "Pogłębi istniejący kryzys". Medioznawca o wywiadzie Meghan i księcia Harry'ego

"Frustrująca i absurdalna »Spare«"

Na problematyczne relacje Harry'ego z prasą zwraca też uwagę recenzentka dziennika "The Guardian". Jak zauważa, z książki wyłania się obraz Harry'ego, który nie przepada za czytaniem - z jednym wyjątkiem. "Studiowanie skłania do refleksji; refleksja skłania do smutku; emocji najlepiej było unikać. Ale robi sobie krzywdę. Jest nienasyconym czytelnikiem - prasy. Przez lata, jak się wydaje, pożerał każdą sylabę opublikowaną na jego temat, w gazetach od »London Review of Books« do »The Sun«, aż do fekalnych odchłani na kanałach społecznościowych. Najczęściej cytowane zdanie jego ojca w książce brzmi: »Nie czytaj tego, kochany chłopcze«; jego terapeuta, jak pisze, sugerował, że jest od tego uzależniony. »Spare« opowiada o męce królewskiej w epoce smartfona i Instagrama; męce innego rzędu niż nawet ta, której doświadczyła jego matka, a już na pewno księżniczka Małgorzata, której własna siostra zabroniła poślubić mężczyznę, którego kochała" - pisze.

"»Spare« jest na przemian skłaniająca do współczucia, frustrująca, dziwnie pociągająca i absurdalna. Harry jest krótkowzroczny, ponieważ siedzi w centrum swojej prawdy, jednocześnie brzydząc się i podążając tropem tabloidowych opowieści, których styl jest odzwierciedlony w jego autobiografii" - ocenia "The Guardian".

Czytaj także:

• Wywiad, który skrzywdził wszystkich. Prawda i fikcja w serialu "The Crown"
• Piąty sezon "The Crown", czyli jak książę Karol nie został królem

Wskazuje, że monarchia jest swego rodzaju teatrem, opowiadaniem historii, iluzją, że ceremonie takie jak pogrzeb zmarłej królowej są środkiem zapewniającym instytucji jej trwanie, a ta iluzja może być utrzymana tylko wtedy, gdy jej bohaterowie są widoczni, stąd symbiotyczny, choć często niełatwe relacje rodziny królewskiej z mediami. Jak dodaje, logicznym następstwem odrzucenia przez Harry'ego tego porządku oraz wyznawanych przez niego obecnie poglądów, byłby republikanizm, ale nie jest to coś, na co gotów byłby się zdobyć.

REKLAMA

Promocja na książkę księcia Harry'ego

Rekomendowana cena książki w Wielkiej Brytanii to 28 funtów, ale największe sieci księgarni, takie jak Waterstones i WH Smith, a także internetowy gigant Amazon sprzedają ją za pół ceny.

PAP, IAR/ mbl