Infrastruktura NATO i USA w Polsce. Camp Kościuszko, brygada pancerna, grupa bojowa

I. Wybrana infrastruktura i siły NATO w Polsce

Batalionowa grupa bojowa NATO pod Orzyszem (Bemowo Piskie)

Pod Orzyszem rozmieszczona jest jedna z batalionowych grup bojowych (eFP, enhanced Forwad Presence; wzmocnionej wysuniętej obecności).

Powstanie tego rodzaju grup to efekt szczytu NATO w Warszawie w 2016 roku. Państwem ramowym grupy bojowej w Polsce są Stany Zjednoczone, a współtworzą ją w naszym kraju także wojskowi z Rumunii, Chorwacji oraz Brytyjczycy. Trzon grupy stanowią Amerykanie w liczbie 800, przebywają w Polsce w ramach obecności rotacyjnej. Grupa współpracuje z 15. Giżycką Brygadą Zmechanizowaną, jej działania koordynuje dowództwo wielonarodowe w Elblągu (zobacz niżej). Polska opowiada się za tym, by grupy bojowe osiągnęły rozmiary brygad.

Pozostałe grupy batalionowe NATO (eFP) znajdują się na Litwie, na Łotwie, w Estonii. Tworzone są przez państwa ramowe: Wielką Brytanię w Estonii, Niemcy na Litwie, Kanadę na Łotwie.

Po inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę w lutym 2022 r. sojusznicy wzmocnili istniejące grupy bojowe i zgodzili się na utworzenie czterech kolejnych wielonarodowych grup bojowych w Bułgarii, na Węgrzech, w Rumunii i na Słowacji. Zwiększyło to całkowitą liczbę wielonarodowych grup bojowych do ośmiu.

Na szczycie NATO w Madrycie w 2022 roku sojusznicy zgodzili się na zwiększenie skali wielonarodowych grup bojowych z batalionów do wielkości brygad, tam, gdzie i kiedy jest to potrzebne. 

Dowództwo Wielonarodowej Dywizji Północny Wschód w Elblągu

Dowództwo Wielonarodowej Dywizji Północny Wschód w Elblągu zostało utworzone, by zajmować się koordynacją działań batalionowych grup bojowych eFP. https://mndne.wp.mil.pl/pl/

Polska jest krajem ramowym dowództwa. W jego skład wchodzą także wojskowi w liczbie 250, z 15 krajów. Pochodzą z Czech, Estonii, Hiszpanii, Kanady, Litwy, Łotwy, Niemiec, Rumunii, Turcji, Stanów Zjednoczonych, Węgier, Wielkiej Brytanii oraz Słowacji, wskazuje MON. 

Dowództwo to koordynuje pracę grup batalionowych NATO w Polsce i na Litwie. W 2020 roku zdecydowano o afiliacji 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej i litewskiej Brygady "Żelazny Wilk" do Dowództwa Wielonarodowej Dywizji Północny Wschód.

Wielonarodowy Korpus Północno-Wschodni w Szczecinie

Wielonarodowy Korpus ółnocno-Wschodni (MNC NE) w Szczecinie jest najwyższym NATO-wskim dowództwem na wschodzie. Monitoruje region Morza Bałtyckiego, sytuację w Polsce, Estonii, na Litwie, Łowie, Słowacji i Węgrzech. Jest to także Dowództwo Sił Wysokiej Gotowości - odpowiada za wszystkie siły lądowe NATO na wschodniej flance i ich ewentualne działania w regionie Morza Bałtyckiego. W razie potrzeby dowodzi tymi siłami, jak też jednostkami odpowiedzi, tzw. szpicą NATO.

Obok Polski i Niemiec także Dania jest państwem założycielskim i ramowym Korpusu. HQ MNC NE powstała w 1999 roku na mocy traktatu podpisanego przez ministrów obrony Polski, Niemiec i Danii. Początkowo działała tylko w oparciu o partnerstwo tych trzech sojuszników z regionu Morza Bałtyckiego, a jej zadaniem było wspieranie współpracy trzech państw. Stanowisko zastępcy dowódcy MNC NE jest obsadzone przez armię duńską. W lutym siedzibę korpusu wizytował król Danii Fryderyk X. Korpus 18 września będzie obchodził swoje 25-lecie.

Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO (JFTC) w Bydgoszczy jest elementem Struktury Dowodzenia NATO. Podlega Sojuszniczemu Dowództwu Transformacji w Norfolk.

Dowództwo 3 Batalionu Łączności NATO (3 NSB) w Bydgoszczy, element Struktury Dowodzenia NATO, podlega Sojuszniczemu Dowództwu Operacji w Mons. Jest najmłodszym z trzech tego rodzaju batalionów NATO.

W Bydgoszczy znajduje się także Centrum Eksperckie Policji Wojskowej NATO (MP COE) w Bydgoszczy.

Magazyny sprzętu i amunicji (APS) zbudowane są już w Powidzu.

W Krakowie mieści się Centrum Eksperckie Kontrwywiadu NATO. Wśród jego zadań jest prowadzenie szkoleń dotyczących kontrwywiadu. Zajmuje się także opracowywaniem doktryn NATO.

To tylko niektóre inwestycje NATO w Polsce. Program inwestycji NATO w dziedzinie bezpieczeństwa (NSIP) do tej pory ulokował w Polsce 1,5 mln euro. Na tej bazie do tej pory sfinalizowano 143 projekty (to m.in. infrastruktura lotniskowa, paliwowa, magazyny).

***

II. Obecność sojusznicza: siły amerykańskie w Polsce

Na madryckim szczycie NATO 22 czerwca 2022 roku prezydent Joe Biden zdecydował o stałej obecności wojsk amerykańskich w Polsce, podejmując decyzję o utworzeniu w Poznaniu Wysuniętego Dowództwa V Korpusu Sił Lądowych USA. Dowództwo to reaktywowano w 2020 roku w Fort Knox w stanie Kentucky. W lipcu 2022 roku nadano wysuniętemu dowództwu nazwę: Camp Kościuszko. https://www.vcorps.army.mil/ Na jego potrzeby przydzielono wówczas w USA około 600 pracowników, z czego 200 miało rotacyjnie pracować w Polsce.

Jak podawał w 2023 roku polski resort obrony, w Polsce stacjonowało w tamtym czasie około 10 tysięcy żołnierzy armii USA, w tym duża część w ramach rotacji.  

Liczba żołnierzy amerykańskich zwiększyła się prawie dwa razy po pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę.

Obecność wojsk sojuszniczych Stanów Zjednoczonych reguluje Umowa o wzmocnionej współpracy obronnej (Poland - United States Enhanced Defense Cooperation Agreement - EDCA), podpisana 15 sierpnia 2020 roku.

Wysunięte Dowództwo V Korpusu armii amerykańskiej w Poznaniu działa od listopada 2020 roku. Dowodzi siłami lądowymi USA w Europie i planuje ich działania, zajmuje się także współpracą z innymi armiami państw NATO. Stacjonuje w tzw. Kościuszko Camp w Poznaniu. Podlega mu stacjonujące w Polsce Wysunięte Dowództwo Dywizyjne Sił Lądowych USA.

 

Pancerna Brygadowa Grupa Bojowa

Oddziały, które tworzą amerykańską Pancerną Brygadową Grupę Bojową, od 2017 wraz ze sprzętem rozmieszczane są m.in. Żaganiu, Świętoszowie, Skwierzynie, Toruniu i Bolesławcu. W praktyce ćwiczą w różnych częściach kraju i w innych państwach regionu. W 2017 roku było to 4000 żołnierzy i 2000 jednostek sprzętu wojskowego.

W Żaganiu utworzono dowództwo jednostki. Pancerna Brygadowa Grupa Bojowa trafiła do Polski w ramach tzw. European Deterrence Initiative (EDI, wcześniej: ERI, European Reassurance Initiatvie). Wspierają ją Brygada Lotnictwa Bojowego (jej zespół stacjonuje w Powidzu) oraz oddziały logistyczne.

 

Tarcza antyrakietowa w Redzikowie

15 grudnia 2023 roku w Redzikowie uruchomiono ostatni z budowanych od szeregu lat komponentów amerykańskiej tarczy antyrakietowej. Zapowiedziano wówczas, że baza zacznie działać wiosną lub latem 2024 roku. Zarządzana jest przez amerykańską marynarkę wojenną.

To element European Phased Adaptive Approach (EPAA), systemu obrony przed pociskami balistycznymi NATO BMD (Ballittic Missile Defence). Pozostałe elementy EPAA znajdują się w Hiszpanii (niszczyciele Arleigh Burke wyposażone w system Aegis w bazie Rota), w Turcji (radar wczesnego ostrzegania). W Rumunii znajduje się analogiczna do rozmieszczonej u nas instalacja w Deveselu.

System podlega Dowództwu Europejskiemu Stanów Zjednoczonych (EUCOM) i NATO. Centrum dowodzenia mieści się w Niemczech.

82 Dywizja Powietrznodesantowa, 101 Dywizja Powietrznodesantowa

Na początku lutego 2022 r. do Polski skierowano 82. Dywizję Powietrznodesantową. Wzmocniła ona siły naszej armii w południowo-wschodniej Polsce. USA pomogły także zabezpieczyć obronę powietrzną infrastruktury, używanej w celu dostarczania pomocy Ukrainie. USA i Polska, jak też szereg innych państw współpracują w ramach Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy (Ukraine Defense Contact Group) i realizują razem projekty uzgadniane w ramach spotkań tej inicjatywy w bazie w Ramstein.

Następnie 82 Dywizję zastąpiła m.in. 101 Dywizja Powietrznodesantowa - stacjonowała ona w Europie po raz pierwszy od końca II wojny światowej. Mowa było o około 4200 żołnierzy oraz grupie wojskowych z dowództwa jednostki.

 

Garnizon Armii USA w Polsce (USAG-P)

21 marca 2023 r.  doszło do przekształcenia Obszarowej Grupy Wsparcia Polska (ASG-P) w Garnizon Armii USA Polska (USAG-P). To ósmy stały garnizon Sił Zbrojnych USA w Europie i pierwszy stałym garnizon wojsk USA w Polsce.

 

Dowództwo Dywizji (Bolesławiec)

W sierpniu 2022 roku 1. Dywizja Piechoty Armii USA przeniosła swój batalion sztabowy do Camp Boles w Bolesławcu, skąd w ramach operacji Atlantic Resolve dowodzi większością sił amerykańskich w Polsce i innych krajach wschodniej flanki NATO. Misja rozpoczęła się w 2014 r. w odpowiedzi na pierwszą inwazję Rosji na Ukrainę.

***

• Były ambasador USA: gdyby nie rozszerzenie NATO, Rosja być może już zajęłaby kraje bałtyckie i atakowała Polskę
• Przy linii frontu. Dr Kuzio: dozowano broń jak kroplówkę, a armia Rosji jest wciąż zbrodnicza, jak mordercy z Katynia

***

Zebrała Agnieszka Kamińska, PolskieRadio24.pl

wmkor