Afganistan, Białoruś, Strefa Gazy, Mjanma. Konflikty w 2021 roku

Szturm na Kapitol

Atak na amerykański Kapitol w Waszyngtonie, zaskoczył wszystkich. 6 stycznia 2021 setki zwolenników ówczesnego (jeszcze) prezydenta USA Donalda Trumpa zebrało się w Waszyngtonie, by pokazać swój sprzeciw wobec wyników wyborów prezydenckich z 2020 roku. Protest – z założenia pokojowy – szybko przemienił się w zamieszki, kiedy to część protestujących wdarła się do Kapitolu. To właśnie tam obie Izby Kongresu debatowały nad oficjalnym uznaniem wyników wyborów, w których to nowym prezydentem Stanów Zjednoczonych został Joe Biden.

Starcia demonstrantów z policją i ochroną Kapitolu były obszernie relacjonowane w mediach społecznościowych, co tylko podgrzewało atmosferę. W wyniku zamieszek zginęło 6 osób, ponad 130 policjantów zostało rannych, a ponad 700 zostało postawionych w stan oskarżenia.

Całkowite ciemności

Blackout, czyli całkowity brak prądu skutkujący dosłownie – ciemnościami na ulicach miast, to jeden z najgorszych scenariuszy zagrażających bezpieczeństwu wewnętrznemu państw. Taka sytuacja miała miejsce 9 stycznia w Pakistanie. Według oficjalnego oświadczenia władz kraju, przyczyną braku prądu była usterka w jednej z elektrowni znajdującej się na południu kraju.

Pakistan pogrążył się w ciemnościach w przeciągu pół godziny w nocy z 9 na 10 stycznia. Podaż energii została uszczuplona o 80-90 proc., w wyniku czego 200 mln osób znalazło się bez prądu. Energia przywracana była stopniowo.

Była to największa tego typu awaria w historii kraju.

Zamach stanu

Udana próba przejęcia władzy nastąpiła 1 lutego w Mjanmie. Wojsko aresztowało urzędującą premier, przedstawicieli Narodowej Ligi na rzecz Demokracji oraz liderów ich ugrupowania. Wobec samych mieszkańców niemal od razu rozpoczęły się represje: na ulicę skierowano wojsko, ograniczono praktycznie całkowicie dostęp do Internetu, telewizji i sieci telekomunikacyjnej. Kraj został niemal całkowicie odcięty od świata zewnętrznego.

Wiceprezydent Myint Swe ogłosił się tymczasowym przywódcą kraju, podkreślając, że interwencja była konieczna, gdyż zdaniem junty, ostatnie wybory zostały przeprowadzone w niewłaściwy i sfałszowany sposób.

Pomimo mocnych restrykcji, do Internetu przedostawały się nagrania i materiały będące dowodami na niezwykłą brutalność nowej władzy wobec mieszkańców.

Zablokowany łańcuch dostaw

Do poważnego w skutkach incydentu na Kanale Sueskim doszło 23 marca. Kontenerowiec firmy Ever Given o długości 400 m osiadł na mieliźnie, całkowicie blokując ruch w obydwu kierunkach. Blokada trwała 7 dni - 29 marca kontenerowiec został ściągnięty z mielizny, a kanał został odblokowany.

W samym zatorze utknęło 200 statków, zarówno małe towarowe jak i duże oraz m.in.: statek marynarki wojennej Rosji. Opóźnienia w dostawach dotknęły zarówno małe firmy jak i wielkie korporacje. W sumie w zatorze znajdowało się 100 statków, które zaopatrują m.in.: firmę IKEA, czy europejskie firmy w herbatę czy kawę oraz przede wszystkim produkty z Azji.

Sam Egipt oszacował straty na ponad miliard dolarów, wobec czego wystąpił o odszkodowanie do firmy -  właściciela kontenerowca. Statek jeszcze do czerwca znajdował się w Egipcie, a wszystkie produkty znajdujące się na nim zostały zarekwirowane, co skutkowało ogromnymi startami dla firm i ich klientów.

Atak hakerski

Do jednego z najpoważniejszych i zdecydowanie najbardziej niebezpiecznych ataków hakerskich w USA w ostatnim czasie doszło 6 maja. Ofiarą padła firma Colonial Pipeline, czyli przedsiębiorstwo które odpowiada za aż 45 proc. dostaw paliwa na Wschodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych.

Praca firmy została niemal całkowicie sparaliżowana na 7 dni. W konsekwencji mieszkańcy po zaledwie dwóch dniach pozostali bez dostępu do paliwa na stacjach benzynowych.

Przedsiębiorstwo ostatecznie zdecydowało się zapłacić hakerom okup w wysokości 4,4 mln dolarów. Jak oficjalnie podało FBI, za atakiem ma stać wyspecjalizowana w tego typu cyberatakach grupa hakerów DarkSide, prawdopodobnie pochodząca z Rosji lub z innego kraju byłego ZSRR.

Kolejna odsłona konfliktu

Walki trwające 11 dni (10-21 maja) pomiędzy Izraelem a Hamasem to czwarta już odsłona konfliktu od momentu przejęcia kontroli nad Strefą Gazy przez Hamas. W przeciągu ponad tygodnia walk, Hamas wystrzelił ponad 4300 rakiet, a Izrael przy użyciu lotnictwa, dronów czy ostrzału artyleryjskiego zaatakował ponad 1500 celów w Strefie Gazy.

Według oficjalnych danych, po stronie palestyńskiej zginęło ponad 270 osób, a po stronie izraelskiej 12. Zgodnie z informacjami rządu Izraela, Żelazna Kopuła (system tarczy antyrakietowej) zdołał zneutralizować 90 proc. pocisków.

Wielu Palestyńczyków poprzez media społecznościowe relacjonowało zajścia oraz desperacko prosiło świat o reakcję i sankcje wobec Izraela. W wyniku konfliktu najbardziej ucierpieli cywile, którzy stracili dostęp do szpitali, żywności czy wody bieżącej, która szybko stała się niezdatna do spożycia.

W konflikt z perspektywy dyplomatycznej najmocniej zaangażowane były USA oraz Egipt. To właśnie za sprawą państwa znad Nilu, doszło do porozumienia i ostatecznego zawieszenia broni – 21 maja.

Pierwszy akt napięcia

Samolot Ryanair linii Ateny-Wilno 23 maja został przymusowo skierowany do lądowania na lotnisku w Mińsku. Oficjalnie strona białoruska twierdziła, że załoga dostała informacje o rzekomej bombie na pokładzie.

Jednak w późniejszych relacjach zarówno pasażerów jak i załogi okazało się, że do Wilna po kilku godzinach przerwy, samolot wyruszył już bez 5 pasażerów na pokładzie. Służby reżimu Aleksandra Łukaszenki aresztowały dziennikarza Ramana Pratasiewicza, krytycznego wobec białoruskich władz oraz jego partnerkę Sofię Sapiegę.

Przymusowe lądowanie samolotu zostało uznane za akt terroru, a zatrzymani za więźniów politycznych. Obecnie Raman Pratasiewicz przebywa w areszcie domowym. Działania Łukaszenki były jednak początkiem trwającego do dziś konfliktu (nazwanego także wojną hybrydową) pomiędzy Białorusią a Unią Europejską.

Białoruski reżim trwał w aresztowaniach i represjach wobec oponentów, nawet poza granicami kraju. Jedną z głośniejszych spraw, była pomoc w ucieczce białoruskiej lekkoatletki Chrysciny Cimanouskiej, której Polska udzieliła azylu. Sportsmenka została przetransportowana prosto z Igrzysk Olimpijskich w Tokio do Polski, zaraz po tym jak udała się w asyście policji do ambasady Polski w Tokio.

Mińsk pozostawił otwarty szlak migracyjny dla uchodźców z bliskiego wschodu, a przede wszystkim, zezwolił, czy wręcz sprowadzał migrantów z krajów takich jak Afganistan, Jemen czy Syria.

2 lipca Litwa ogłosiła wprowadzenie stanu wyjątkowego na terenie całego kraju w związku z coraz większą liczbą migrantów, którzy w agresywny sposób próbowali dostać się do kraju. Na ten sam krok zdecydowała się Polska (2 września) – na terenie przygranicznym.

Od września do dziś na granicy polsko-białoruskiej dochodzi do prób nielegalnego przekraczania granicy przez migrantów, skrupulatnie pilnowanych przez funkcjonariuszy białoruskich. Ataki są agresywne i prowadzone w kilki miejscach.

Wycofanie wojsk

W tym samym czasie co rozpoczynający się kryzys na granicy Białorusi i Unii Europejskiej, USA rozpoczęły wycofywanie swoich wojsk z Afganistanu po ponad 20 latach obecności w kraju. 2 lipca wojska amerykańskie opuściły lotnisko w Bagram, pozostawiając ochronę w rękach służb afgańskich.

W tym czasie talibowie zajmowali coraz to kolejne prowincje Afganistanu. Wojska państw sojuszniczych wycofywały swoje siły z kraju, jednak jak się później okazało, akcja była przeprowadzona zbyt szybko i chaotycznie.

W czasie ewakuacji amerykańskich urzędników i wojsk, wokół lotnisk dochodziło do licznych zamachów i ataków. Państwa, których wojska stacjonowały w Afganistanie ewakuowały także Afgańczyków i ich rodziny, którzy blisko współpracowały z danym krajem (Polska przyjęła ponad 100 rodzin).

15 sierpnia oficjalnie upadł Kabul, stolica Afganistanu. Po trzy i pół miesięcznej ofensywie, talibowie zajęli stolicę, w której nie prowadzono walk. Oficjalnie wszystkie wojska sojusznicze zostały wycofane z Afganistanu do 31 sierpnia.

Po przejęciu władzy przez talibów, w wielu relacjach samych Afgańczyków pojawiły się porównania do sytuacji sprzed 2001 roku. Kobietom ograniczono prawa, część sklepów i usług została zamknięta, a edukacja i praca pozostały tylko dla nielicznych.

Globalna awaria giganta

4 października doszło do największej od 2006 roku awarii Facebooka. Zarówno sam Facebook jak i jego aplikacje pokrewne przestały działać na ponad 6 godzin. Awaria skutkowała stratami spółki na giełdzie (ok. 50 mld dolarów) oraz rysą na reputacji firmy. Zyski odnotowały natomiast inne portale społecznościowe jak Twitter czy Reddit. Oprócz awarii platform społecznościowych, usterka spowodowała brak dostępu pracowników do biur.

Do podobnej sytuacji, jednak o mniejszym zasięgu doszło 8 czerwca. W wyniku globalnej awarii sieci, tysiące stron internetowych było niedostępnych. Problemy miała m.in.: strona rządu Wielkiej Brytanii, BBC, The New York Times, CNN, Reddit, Twitch, Spotify, Bloomberg News, a Amazon był niedostępny nawet przez godzinę.

 

Źródła: Energetyka24, PAP, IAR, BBC, CNN, Fox News, OSW

Ada Skowron