Historia orderu Świętego Stanisława na Wawelu. Wspomnienie wspaniałości dawnej Polski
W salach Zamku Królewskiego prezentowane są pamiątki związane z jednym z najstarszych i najwyższych polskich odznaczeń państwowych.
2015-09-14, 14:55
Posłuchaj
- Mamy 25 krzyży z czasów królewskich, haftowane i srebrne gwiazdy orderowe, miecz ceremonialny oraz wspaniały zestaw portretów osób odznaczonych w mundurach orderowych - mówi dyrektor wawelskiego muzeum profesor Jan Ostrowski.
W czasach stanisławowskich ok. 1,7 tys. osób otrzymało ordery, a w czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego - kilkaset. - Niewiele zachowało się odznak po konkretnych kawalerach – zwrócił uwagę kustosz wystawy Dariusz Nowacki.
Wspólna wystawa Zamku Królewskiego w Warszawie i w Krakowie jest orgaznizowana w 250. rocznicę powołania orderu.
- Sięgamy do tradycjin I Rzeczpospolitej, do ważnego elementu naszej dzisiejszej tożsamości.
Sięgamy do tej historii ponad rozbiorami i czarną legendą Stanisława Augusta, aby pokazać kawałek wspaniałości dawnej Polski - podkreśla profesor Ostrowski.
REKLAMA
Order Świętego Stanisława należy do najstarszych polskich odznaczeń obok orderu Virtutti Militari oraz Orła Białego. Ustanowił go król Stanisław August. Order św. Stanisława król przyznawał za aktywność na rzecz ojczyzny. Otrzymywali go głównie arystokraci i przedstawiciele średniej szlachty. Odznaczenie miało zachęcać uhonorowanych do dalszych działań patriotycznych.
Wystawa pod patronatem Polskiego Radia będzie czynna do 6 grudnia.
Trójorderowy system Rzeczypospolitej, złożony z Orderu Orła Białego, św. Stanisława i Orderu Wojskowego (Virtuti Militari) przestał istnieć po utracie niepodległości w 1795 r. Dwukrotnie był wznawiany - po powstaniu Księstwa Warszawskiego w 1807 r. oraz na większą skalę w Królestwie Polskim w 1815 r.
Ostatecznie przeszedł do historii wraz z pozbawieniem Mikołaja I tronu polskiego przez Sejm Królestwa Polskiego i upadkiem powstania listopadowego w 1831 r. Wówczas car Mikołaj I przekształcił polskie odznaki zaszczytne w ordery rosyjskie, nie mające nic wspólnego – podobnie jak XX-wieczne prywatne uzurpacje – z ich historią.
REKLAMA
Po odzyskaniu niepodległości, w miejsce zrusyfikowanego Orderu św. Stanisława Sejm Rzeczypospolitej ustawą z 4 lutego 1921 r. powołał do istnienia Order Odrodzenia Polski, Polonia Restituta. Do dziś jest on obok Orderu Orła Białego jednym z najwyższych polskich państwowych odznaczeń cywilnych.
IAR/PAP/fc
REKLAMA